Πηγή Εικόνας: ΑΠΕ - ΜΠΕΣτοιχεία σχετικά με τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, παρουσίασε σε εκδήλωση της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ), η υφυπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Αλεξάνδρα Σδούκου. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, κατά τον χαιρετισμό της, έκανε λόγο για τα κίνητρα που δόθηκαν στους πολίτες, για συμμετοχή στα προγράμματα, με αποτέλεσμα να ξεπεράσουν κάθε προσδοκία, όπως είπε, οι αιτήσεις, για ένταξη μόλις, στο 1ο πρόγραμμα. Χαρακτηριστικά, ανέφερε ότι δόθηκαν 52 εκατομμύρια ευρώ, σε 62.000 δικαιούχους του προγράμματος «Αλλάζω θερμοσίφωνα».
«Μέσα από αυτή τη διαδικασία, φάνηκαν πολλές παθογένειες της δημόσιας διοίκησης, όπως οι σημαντικές καθυστερήσεις στις πληρωμές. για τις οποίες απολογούμαστε και δουλεύουμε για να μην σημειωθούν ξανά», τόνισε η υφυπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος και αναφέρθηκε, επίσης, στο έντονο ενδιαφέρον των πολιτών για τα προγράμματα, αλλά και στην ανάγκη των Ελληνικών παραγωγικών μονάδων, να αυξήσουν την παραγωγή τους, ώστε να ανταποκριθούν στο ενδιαφέρον της αγοράς.
Με βάση αυτό το αυξημένο ενδιαφέρον, σχεδιάστηκαν και «άνοιξαν», από την αρχή του έτους 2 νέα προγράμματα: το νέο Εξοικονομώ 2025, ύψους 424.000 000, με αυξημένη επιδότηση, έως 35.000Euro για κουφώματα, μονώσεις, συστήματα ψύξης/θέρμανσης και ηλιακό θερμοσίφωνα, καθώς και το τεράστιας απήχησης πρόγραμμα «αλλάζω θερμοσίφωνα και σύστημα θέρμανσης», ύψους 223.000.000.
«Μέσα από αυτό το δεύτερο πρόγραμμα, εκτιμάται ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε 170.000 κατοικίες να επιδοτηθούν 50-60%, για να εγκαταστήσουν σύγρονα και οικονομικά συστήματα θέρμανσης (αντλίες θερμότητας) και ζεστού νερού», υπογράμμισε και ο εκπρόσωπος του υπουργείου, υπεύθυνος για τις παρουσιάσεις προγραμμάτων, Ζήσης Ιωαννίδης.
Όσοι εγκριθούν, θα λάβουν, δύο επιταγές / voucher, για την αγορά του υλικού και τις υπηρεσίες εγκατάστασης, που θα μπορούν να εξαργυρωθούν μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου.
Στο νέο πρόγραμμα, δεν θα απαιτείται η ανακύκλωση του παλαιού θερμοσίφωνα και η επιδότηση δεν θα ξεπερνά τα 840 ευρώ για τα ευάλωτα νοικοκυριά και 600 ευρώ για τον γενικό πληθυσμό, καθώς και 180 και 100 ευρώ, αντίστοιχα για το κόστος εγκατάστασης.
Το πρόγραμμα κλείνει για τους πολίτες, στις 31/3/25, ενώ η υφυπουργός παρότρυνε τους προμηθευτές συστημάτων ηλιακής ενέργειας να εγγραφούν στο μητρώο προμηθευτών, από τις 3/3/25, έως τον Σεπτέμβριο του 25.
Τέλος, η κ. Σδούκου δεσμεύτηκε ότι περίπου 35.000 κάτοχοι voucher, του πρώτου προγράμματος, που δεν πρόλαβαν να τα εξαργυρώσουν, θα έχουν προτεραιότητα, ως επιλαχόντες του 1ου κύκλου, εφόσον υποβάλουν αίτηση στο δεύτερο.
«Για να μπορέσουμε να πιάσουμε τους φιλόδοξους στόχους, που έχουμε θέσει ως χώρα στο Εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, έχουμε στόχο να αναβαθμίζουμε 68.000 κατοικίες, ετησίως, μέχρι το 2030 και στο σκοπό αυτό θα αξιοποιήσουμε ένα εργαλείο, που δεν έχουμε αγγίξει έως τώρα, το ΕΣΠΑ, όπως και το καινούργιο Modernization Fund και το Social climate fund, τα οποία όμως χρειάζονται μεγαλύτερη μόχλευση από τον ιδιωτικό τομέα», κατέληξε η υφυπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Μελέτη ΙΟΒΕ: Τα οφέλη για τα νοικοκυριά και την οικονομία από την εφαρμογή κινήτρων για ηλιακούς θερμοσίφωνες
Μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές, της δαπάνης για εισαγωγές καυσίμων, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης, είναι ορισμένα από τα οφέλη που αποφέρουν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Επιπλέον, η εφαρμογή κινήτρων για την εγκατάστασή τους θα πολλαπλασίαζε τα οφέλη χωρίς δημοσιονομικό κόστος.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μελέτη του ΙΟΒΕ με θέμα «Τάσεις και προοπτικές του κλάδου κατασκευής θερμικών ηλιακών συστημάτων (ΘΗΣ) στην Ελλάδα» που παρουσιάστηκε την Παρασκευή στο πλαίσιο εκδήλωσης της ΕΒΗΕ, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε παράλληλα και η γενική της συνέλευση.
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη μελέτη, τα ΘΗΣ συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και υποκαθιστούν συμβατικές πηγές ενέργειας, τόσο άμεσα όσο και στην παραγωγή ηλεκτρισμού, μεγάλο μέρος των οποίων από το εξωτερικό επιβαρύνοντας το εμπορικό ισοζύγιο. Ειδικότερα:
* Οι ποσότητες καυσίμων που εξοικονομούνται σε ετήσια βάση εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 4,9 έως 6,1 εκατ. βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (boe).
* Η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου εκτιμάται από Euro299 έως Euro362 εκατ. Το σωρευτικό όφελος για το εμπορικό ισοζύγιο σε βάθος 20ετίας από τους υφιστάμενους ηλιακούς θερμοσίφωνες κυμαίνεται από Euro3,8 έως Euro4,7 δισ.
* Στο σύνολο της ενέργειας που παρήγαγαν τα ΘΗΣ στην Ελλάδα το 2023 αντιστοιχούν αποφευγόμενες εκπομπές από 2,1 έως 2,8 εκατ. τόνους CO2 ετησίως. Με το τρέχον επίπεδο τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 (περίπου 70Euro/tCO2), το συνολικό όφελος εκτιμάται από Euro148 εκατ. έως Euro197 εκατ.
* Με δεδομένο ότι η εγκατεστημένη ισχύς των ΘΗΣ διαμορφώθηκε το 2023 σε 4.018 MW και η ετήσια εκτιμώμενη θερμική ηλιακή παραγωγή έφτασε τις 3.772 GWh, η ηλεκτρική ενέργεια που υποκαθίσταται αντιστοιχεί στην παραγωγή από μονάδες αιολικής ενέργειας ισχύος περίπου 1.730 MW, από φωτοβολταϊκές μονάδες ισχύος 2.900 MW, ή από θερμικές μονάδες ισχύος περίπου 430 MW.
* Τα ΘΗΣ συνεισφέρουν ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων, καθώς 1,9 από τις 23,4 ποσοστιαίες μονάδες μεριδίου ΑΠΕ στη συνολική ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας οφείλονταν το 2022 σε αυτά.
Η μελέτη εξετάζει τρία διαφορετικά σενάρια για την εξέλιξη της αγοράς: στο σενάριο βάσης τα συστήματα που εγκαθίστανται αντικαθιστούν αυτά που αποσύρονται, στο σενάριο εφαρμογής κινήτρων προβλέπονται επιδοτήσεις ή ισοδύναμα φορολογικά κίνητρα και στο σενάριο ενισχυμένων κινήτρων προστίθενται ειδικά προγράμματα όπως το «Αλλάζω θερμοσίφωνα» που εφαρμόστηκε το 2023. Και στα δύο σενάρια κινήτρων γίνεται η υπόθεση ότι κάθε πρόσθετο ΘΗΣ επιδοτείται με 500 ευρώ. Έτσι οι συνολικές επιδοτήσεις ανέρχονται σε 20 εκατ. ετησίως στο Σενάριο Εφαρμογής Κινήτρων και 42 εκατ. ετησίως στο Σενάριο Ενισχυμένων Κινήτρων. Και στις δύο περιπτώσεις – σύμφωνα με το ΙΟΒΕ – το καθαρό δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι θετικό κατά 0,4 και 0,8 εκατ, ευρώ ετησίως αντίστοιχα ενώ προβλέπεται σημαντική θετική επίπτωση στο ΑΕΠ και την απασχόληση.
Η μελέτη εξετάζει περαιτέρω και σενάρια μείωσης του ΦΠΑ σε 6 % ή κατάργησής του η οποία -εφόσον μετακυληθεί στις τελικές τιμές – συνεπάγεται μείωση των τιμών κατά 14,5% και 19,4 % αντίστοιχα. Στις περιπτώσεις αυτή προκύπτει μείωση των εσόδων του Δημοσίου κατά 8,7 έως 16,8 εκατ. ετησίως λαλά και σημαντικότερο αποτύπωμα στο ΑΕΠ, την απασχόληση και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνει η μελέτη:
Ο κλάδος περιλαμβάνει σήμερα περίπου 30-35 παραγωγικές επιχειρήσεις διαφόρων μεγεθών.
Το 2023 περίπου το 62% της συνολικής επιφάνειας συλλεκτών που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα εξήχθη σε άλλες χώρες. Συνολικά, η αξία πωλήσεων του κλάδου εκτιμάται το 2023 σε Euro344 εκατ. και η συνολική συνεισφορά του κλάδου κατασκευής, πώλησης και εγκατάστασης ΘΗΣ στο ΑΕΠ διαμορφώθηκε το 2023 σε Euro351 εκατ. Για κάθε ευρώ αξίας παραγωγής στον κλάδο ΘΗΣ το ΑΕΠ της χώρας αυξάνεται κατά περίπου ένα ευρώ.
-Το 2023 οι εγχώριες πωλήσεις ΘΗΣ σημείωσαν ισχυρή άνοδο και διαμορφώθηκαν σε 461 χιλ. τ.μ. (επιφάνεια ηλιακών συλλεκτών). Η συνολική επιφάνεια των ηλιακών συλλεκτών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2023 σε 5,7 εκατ. τ.μ.
-Σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, η χρήση των ΘΗΣ στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη: Η Ελλάδα αποτελεί τη δεύτερη σε μέγεθος εγκατεστημένης ισχύος ΘΗΣ χώρα της Ευρώπης μετά τη Γερμανία, ενώ σε όρους ισχύος ανά κάτοικο υπολείπεται μόνο έναντι της Κύπρου.
-Τα ΘΗΣ αποτελούσαν το 2021 το κύριο μέσο παραγωγής ζεστού νερού χρήσης για το 35% των νοικοκυριών στην Ελλάδα.
Συζήτηση και ανάλυση των δράσεων της ΕΒΗΕ για την ανάπτυξη του κλάδου
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, πραγματοποιήθηκε Στρογγυλή Τράπεζα με συζήτηση όπου ήταν παρόντες οι εκπρόσωποι φορέων και τα μέλη του ΕΒΗΕ.
Η συζήτηση κινήθηκε γύρω από το θέμα της ανάπτυξης του κλάδου και των τρόπων που μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, σε ερώτηση της συντονίστριας κας Πιπιλή προς τον Ευρωβουλευτή κο Γιάννη Μανιάτη για την κατάργηση των ανεμογεννητριών για οικολογικούς λόγους, ανέφερε ότι «Υπάρχει μια έρευνα στις ΗΠΑ για το θάνατο πουλιών από ανεμογεννήτριες που είναι πολύ χαμηλός σε σχέση με τους συνήθεις. Οι νέες τεχνολογίες βοηθούν ώστε με ειδικούς sensors και ήχους να απομακρύνονται τα πουλιά από τις ανεμογεννήτριες». Ανέφερε παράλληλα ότι η Ευρώπη δεν θα προχωρήσει σε νέα νομοθετικά μέτρα, καθώς αναμένει να δει εάν είναι ρεαλιστικά τα υφιστάμενα.
Σε ερώτηση της συντονίστριας αν η Ελληνική κυβέρνηση βοηθάει τον κλάδο, ο κ. Κώστας Βαλάσκας από τον ΙΟΒΕ, απάντησε ότι από το 2013 μέχρι σήμερα υπάρχει στήριξη όπως τα προγράμματα «Εξοικονομώ», «Αλλάζω θερμοσίφωνα» κά. Σημαντικό όμως είναι να στραφεί ο κλάδος και σε άλλες εφαρμογές, όπως οι εξαγωγικές ικανότητες. Η σημερινή κατάσταση είναι ιδιαίτερα θετική και πρέπει να σχεδιαστούν τα επόμενα βήματα, όπως και πρέπει να ενημερωθεί το κοινό».
Η συντονίστρια απευθυνόμενη προς τον κο Ιωαννίδη , εκπρόσωπο του υπουργείου Ενέργειας, αναφέρθηκε στην χρήση των Ηλιακών θερμοσιφώνων ότι είναι μόλις 30%. Στην απάντηση του ο κος Ιωαννίδης ανέφερε ότι «υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον μέσω των προγραμμάτων, ώστε να εγκατασταθούν περισσότερα ηλιακά συστήματα μέσω των αναπτυξιακών προγραμμάτων και της ανάλογης προβολής, αλλά και κινήτρων. Στόχος είναι να διπλασιάσουμε τις εγκαταστάσεις φτάνοντας το 60%.»
Ο κος Χρήστος Κώνστας, εκτελεστικός Γραμματέας του ΔΣ της ΕΒΗΕ, σε ερώτηση της συντονίστριας σχετικά με το κατά πόσο αισθάνεται η ΕΒΗΕ αδικημένη, ανέφερε «ο κλάδος έχει λάβει τις μικρότερες επενδύσεις» και έδωσε ως παράδειγμα τις επιδοτήσεις σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα που το κόστος είναι αντιστρόφως ανάλογο με το κέρδος για το περιβάλλον. Ανέφερε ότι η «επιδότηση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι περίπου 12.000 ευρώ, όπου θα μπορούσαν να αγοραστούν 10 τουλάχιστον ηλιακοί θερμοσίφωνες».
Τέλος ανέφερε ότι ο κλάδος θα πρέπει να μετασχηματιστεί σε Βιομηχανία, με νέες τεχνολογίες και προϊόντα και συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας. Τόνισε όμως ότι όλα αυτά χρειάζονται τη βοήθεια και συμπαράσταση της Πολιτείας.
