Γιώργος Παπακωνσταντίνου

Με την κατάθεση προδικαστικής προσφυγής στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.) κλιμάκωσαν τις έντονες αντιδράσεις τους, που ήδη έχουν ξεκινήσει από καιρό με διαμαρτυρίες, επιστολές και συγκεντρώσεις, οι κατασκευαστικές εταιρείες που βρίσκονται κάτω από το γκρουπ των ισχυρών, αναφορικά με τη διαγωνιστική διαδικασία για τις αναθέσεις των έργων αποκατάστασης ζημιών στη Θεσσαλία, ύψους 1,25 δις ευρώ (σε οδικό κα σιδηροδρομικό δίκτυο), ελέω των καταστροφικών κακοκαιριών πέρυσι (Daniel, Elias).

Ειδικότερα, η ένωση εταιρειών Δομική Κρήτης, ΕΚΤΕΡ, ΕΡΕΤΒΟ, ΤΕ.ΝΑ. έχει κάνει το πρώτο νομικό βήμα με υποβολή προσφυγών προς την ΕΑΔΗΣΥ για το σύνολο των 8 εργολαβιών, με τη συζήτηση για αυτές να έχει οριστεί για τις 31 Ιανουαρίου 2025 (για δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, ενώ εκτιμάται ότι κάτι τέτοιο θα οριστεί και για τις υπόλοιπες). Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι εταιρείες σχεδιάζουν, αν δεν δικαιωθούν, να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ή ακόμα και σε όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως άλλωστε έχουν πράξει κατά το παρελθόν σε άλλες περιπτώσεις διαγωνισμών που θεωρούσαν ότι αδικήθηκαν.

Οι εταιρείες του χώρου κάτω από το κλαμπ των ισχυρών ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ, είχαν διαμαρτυρηθεί έντονα για τον τρόπο της προώθησης των διαγωνισμών με τη διαδικασία της απευθείας πρόσκλησης στα 4 μεγάλα γκρουπ, κάνοντας λόγο επί της ουσίας για αλλοίωση ανταγωνισμού, μη νόμιμες διεργασίες κ.α., κόντρα στην πρόθεση του υπ. Υποδομών και Μεταφορών να πάει με «κλειστό» μοντέλο λόγω της ευρείας διασποράς των απαραίτητων εργασιών και της έλλειψης χρόνου. Υπενθυμίζεται ότι για τα έργα προβλέπεται και χρηματοδότηση 600 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, άρα τα χρονικά περιθώρια είναι «σφιχτά».

Οι εταιρείες στρέφονται κατά της διαδικασίας που σχετίζεται με την «πρόσκληση σε διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και του άρθρου 32Α του ν. 4412/2016 λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 25 του ν. 5049/2023 των οικονομικών φορέων ΑΒΑΞ Α.Ε., ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΜΕΤΚΑ Α.Τ.Ε. και ΤΕΡΝΑ Α.Ε.». Στις προσφυγές για τις 8 εργολαβίες, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «ένεκα της δημοπράτησης του έργου αυτού με πρόσκληση τεσσάρων (4) συγκεκριμένων οικονομικών φορέων κατ’ εσφαλμένη επίκληση και εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 2γ του ν. 4412/2016, η ένωση των εταιρειών μας, εμποδίζεται παρανόμως να συμμετάσχει στη διαδικασία και να διεκδικήσει την ανάληψη του επίμαχου έργου λόγω της παράνομης προσφυγής σε διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης αλλά κυρίως και -κατ’ επέκταση- λόγω της πρόσκλησης με την προσβαλλόμενη συγκεκριμένων οικονομικών φορέων της επιλογής της αναθέτουσας αρχής προς υποβολή προσφορών, κατά των αρχών της διαφάνειας, της ισότιμης συμμετοχής στις διαδικασίες κατάρτισης συμβάσεων των δημοσίων έργων και του ελεύθερου ανταγωνισμού, και ενώ είχε ήδη δηλώσει η ένωσή μας, τη ρητή βούλησή της να συμμετάσχει στην υλοποίηση του δημοπρατούμενου αντικειμένου ήδη από την 28-09-2023».

Το υπ. Υποδομών και Μεταφορών έχει αναφέρει σε κατά καιρούς αποφάσεις του για τις διαδικασίες ότι πρόκειται για «έργα αποκατάστασης βλαβών σε μεγάλο αριθμό θέσεων, με ευρεία διασπορά και μεγάλη τεχνική δυσκολία». Προφανώς, αν και μετράμε μήνες καθυστερήσεων, στο υπουργείο θεώρησαν ότι οι ανοιχτές δημόσιες διαγωνιστικές διαδικασίες θα έφερναν πρόσθετες καθυστερήσεις, ενώ η κατάτμηση εργολαβιών δεν θα βοηθούσε στον συντονισμό των έργων.

Υπενθυμίζεται ότι οι προσφορές και το άνοιγμα αυτών έγινε την παραμονή των Χριστουγέννων, ήδη κυκλοφορούν πληροφορίες για έργα που έχουν «χτυπήσει» οι εταιρείες ή φέρονται να είναι μειοδότες, ωστόσο, όσο εκκρεμούν προσφυγές δεν είναι εφικτό να βγούνε οριστικοί ανάδοχοι, με τον χρόνο να «τρέχει» εις βάρος των έργων.