Πηγή Εικόνας: ZaubenΜπορεί στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες να συζητούμε αν τα πράσινα κτίρια πρέπει να προωθούνται από την Πολιτεία με κίνητρα (υπόθεση κινήτρων ΝΟΚ στο ΣτΕ), αν η ανακύκλωση μπορεί να εφαρμοστεί στη χώρα (Κομισιόν κατά Ελλάδας για τα απόβλητα) ή αν και πόσο πρέπει οι πόλεις να επεκτείνονται (υποθέσεις εκτός σχεδίου δόμησης στο ΣτΕ και πρόγραμμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού Κωνσταντίνος Δοξιάδης), αλλά η πραγματική συζήτηση σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο γίνεται για το πως θα βρεθούν εφαρμόσιμες λύσεις για πιο πράσινες πόλεις, τώρα, όπως αναδεικνύει και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
Οι αστικές περιοχές συμβάλλουν κατά 70% στις παγκόσμιες εκπομπές CO2 και καταναλώνουν το εντυπωσιακό 75% της παγκόσμιας ενέργειας. Ο αντίκτυπος αυτός πρόκειται να αυξηθεί λόγω της ραγδαίας αστικοποίησης: μέχρι το 2050, περισσότερα από τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού – περίπου 6,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι – θα αποκαλούν τις πόλεις σπίτι τους. Αυτό θα προκαλέσει τεράστια πίεση στους πόρους, απαιτώντας ακόμη περισσότερη ενέργεια και εντείνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πόλεών μας.
Αν θέλουμε ένα μέλλον ανθεκτικό στο κλίμα, πρέπει να μετατρέψουμε τις τσιμεντένιες ζούγκλες μας σε βιώσιμα, ακμάζοντα αστικά οικοσυστήματα.
Αλλά πώς θα γίνει αυτό και ποιες καινοτομίες θα μπορούσαν να το κάνουν πραγματικότητα;
Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στη μετασχηματιστική δύναμη της τεχνολογίας για το κλίμα.
Η επόμενη οικοδομική επανάσταση
Η τεχνολογία για το κλίμα θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί για τη δημιουργία πιο βιώσιμων, ανθεκτικών και αειφόρων πόλεων. Μεταξύ του 2020 και του 2021, οι επενδύσεις στην κλιματική τεχνολογία εκτοξεύτηκαν στα 56 δισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι παγκόσμιες δαπάνες για τη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένων τομέων όπως η αναβάθμιση των κτιρίων, θα μπορούσαν να φτάσουν τα 275 τρισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2021 και 2050. Η γεφύρωση αυτού του χρηματοδοτικού κενού θα απαιτήσει λύσεις κλιματικής τεχνολογίας που θα αλλάξουν τα δεδομένα του παιχνιδιού για την επιτάχυνση της απαλλαγής του αστικού περιβάλλοντος από τον άνθρακα.
«Η απαλλαγή του δομημένου περιβάλλοντος από τις εκπομπές άνθρακα δεν είναι απλώς μια ιστορική επενδυτική ευκαιρία, αλλά η πιο ελπιδοφόρα ευκαιρία να αποτρέψουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη πάνω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, διασφαλίζοντας το μέλλον για τις επόμενες γενιές. Η τεχνολογία για το κλίμα είναι το απόλυτο σενάριο «win-win»», λέει ο Michael Beckerman, διευθύνων σύμβουλος της ομάδας επιχειρηματικών κεφαλαίων καθαρής τεχνολογίας CREtech Climate Venture Coalition.
Ο Stonly Blue, διευθύνων εταίρος και συνιδρυτής του επενδυτικού ταμείου πρώιμου σταδίου Third Sphere, προσθέτει: «Ένα από τα πιο εκπληκτικά πράγματα που μάθαμε στα 10 χρόνια που είμαστε στον τομέα αυτό είναι ότι οι καλύτερες επενδύσεις για το κλίμα δεν μοιάζουν με «εταιρείες για το κλίμα». Μοιάζουν με σπουδαίες, ταχέως αναπτυσσόμενες εταιρείες με πελάτες που τις αγαπούν. Αλλά αν ψάξετε λίγο, θα διαπιστώσετε ότι αυτές οι εταιρείες δημιουργούν ένα ή περισσότερα πλανητικά οφέλη για κάθε δολάριο εσόδων, όπως η αποφυγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) ή η βελτίωση της ανθεκτικότητας».
Αντιμετώπιση του ενσωματωμένου άνθρακα
Από πού ξεκινάμε λοιπόν; Η κατανόηση και η αντιμετώπιση του ενσωματωμένου άνθρακα – των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται για την παραγωγή των υλικών ενός κτιρίου – είναι ζωτικής σημασίας. Μπορεί να αντιπροσωπεύει το 80-90% των ετήσιων εκπομπών ενός κατασκευαστή ακινήτων, αλλά συχνά επισκιάζεται από τις εκπομπές από τη θέρμανση, την ψύξη και τον φωτισμό.
Η Tangible Materials, μια νεοφυής επιχείρηση κλιματικής τεχνολογίας, συνεργάζεται με κατασκευαστές ακινήτων για την αξιολόγηση του αποτυπώματος άνθρακα εντός των χαρτοφυλακίων ακινήτων τους. «Η αυξανόμενη αναγνώριση των οικοδομικών υλικών ως σημαντικών συντελεστών των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που αντιστοιχούν στο 11%, έχει οδηγήσει σε αύξηση της ρυθμιστικής προσοχής», εξηγεί η Anneli Tostar, συνιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της Tangible.
Από το Βανκούβερ έως το Νιου Τζέρσεϊ, ακόμη και το Λονδίνο, εφαρμόζονται νέοι κανονισμοί για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των δομικών υλικών. Αυτό υποχρεώνει τους κατασκευαστές να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για να πληρούν τα πρότυπα των κτιρίων.
Η δύναμη των ανακτημένων υλικών
Περίπου το 60% των κτιρίων που θα υπάρχουν το 2050 δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμη, επομένως οι πόλεις έχουν μια μοναδική ευκαιρία και ευθύνη να προσεγγίσουν την ανάπτυξη με έναν πιο έξυπνο, βιώσιμο και ανθεκτικό τρόπο. Αυτό σημαίνει την κατασκευή συστημάτων που μπορούν να αντέξουν τις μελλοντικές προκλήσεις.
Η ανακτημένη ξυλεία μπορεί να μειώσει σημαντικά το αποτύπωμα άνθρακα της ξυλείας και τη ζήτηση για νέα ξυλεία. Αυτό όχι μόνο διατηρεί τα δάση αλλά και ελαχιστοποιεί τα απόβλητα. Η πρόκληση έγκειται στην αποτελεσματική ανακύκλωση μεγάλων ποσοτήτων υλικών. Η Urban Machine, μια εταιρεία κλιματικής τεχνολογίας, χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και ρομποτική για την αφαίρεση χύδην συνδετήρων από την ξυλεία, επιτρέποντας την επαναχρησιμοποίησή της σε νέες κατασκευές.
«Είμαστε σε μια αποστολή να ανακτήσουμε την ξυλεία από τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χτιστεί ξανά. Καθώς τα κτίριά μας γερνούν, παρέχουν τη μοναδική πηγή πρώτης ποιότητας ξυλείας παλαιάς βλάστησης. Αυτό το υλικό πρέπει να επαναχρησιμοποιηθεί για να στεγάσει τους κατοίκους αντί να καεί ή να θαφτεί», λέει ο Eric Law, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της κατασκευάστριας εταιρείας Urban Machine.
Καινοτόμες πράσινες τεχνολογίες
Για να απαλλαγούμε από τον άνθρακα στις πόλεις μας, πρέπει επίσης να υιοθετήσουμε καινοτόμα δομικά υλικά, ηλιακούς συλλέκτες, πράσινες στέγες και κλιματικές τεχνολογίες που βασίζονται στη φύση. Αυτές οι εξελίξεις μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και δημιουργούν χώρους που προάγουν την υγεία και την ευημερία. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Πράσινων Κτιρίων των ΗΠΑ, τα κτίρια με πιστοποίηση LEED είναι σχεδιασμένα ώστε να είναι 25-30% πιο ενεργειακά αποδοτικά από τα συμβατικά κτίρια. Η ενσωμάτωση του βιοφιλικού σχεδιασμού, ο οποίος φέρνει στοιχεία της φύσης στους αστικούς χώρους, βελτιώνει περαιτέρω την ποιότητα ζωής στην πόλη.
«Η ενσωμάτωση περισσότερων λύσεων με βάση τη φύση στις πόλεις θα γίνεται όλο και πιο σημαντική καθώς οι αστικοί πληθυσμοί και οι αντίστοιχες ανάγκες τους σε τρόφιμα, νερό και κατοικησιμότητα θα διευρύνονται τα επόμενα χρόνια. Η προσέλκυση κεφαλαίων για να συμβεί αυτό θα απαιτήσει τον συν-σχεδιασμό λύσεων με ένα μείγμα ενδιαφερομένων μερών από οργανώσεις που βασίζονται στην κοινότητα, δήμους, φορείς του ιδιωτικού τομέα και άλλους», εξηγεί ο Mitch Rubin, διευθυντής καινοτομίας του μη κερδοσκοπικού επενδυτή κλιματικής τεχνολογίας Elemental Impact.
Τα βιοηλιακά και πράσινα πάνελ οροφής της Zauben βοηθούν τα κτίρια να παραμένουν πιο δροσερά και μειώνουν τη χρήση ενέργειας για κλιματισμό, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος έως και 25%. Αυτή η υδροπονική τεχνολογία είναι κατά 66% ελαφρύτερη από τα παραδοσιακά συστήματα πράσινων στεγών και μπορεί να ψύξει τις επιφάνειες των στεγών κατά 30-40 βαθμούς Κελσίου. Αυτό καταπολεμά το φαινόμενο της «θερμικής νησίδας» που κάνει τις πόλεις πιο ζεστές από τις κοντινές αγροτικές περιοχές.
Η κατασκευαστική τεχνολογία που βασίζεται στη φύση μπορεί να αποανθρακώσει σημαντικά τις πόλεις. Σύμφωνα με έκθεση στο περιοδικό Nature, το πρασίνισμα μόλις του 35% των αστικών περιοχών της ΕΕ θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 55,8 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Η ενσωμάτωση οικοδομικών υλικών με βάση τη φύση καθιστά τις πόλεις πιο άνετες για να ζει κανείς, συμβάλλει στον καθαρισμό του αέρα, βελτιώνει τη μόνωση, μειώνει τη ρύπανση και ενθαρρύνει την επιστροφή οικοσυστημάτων που είναι κρίσιμα για την ευημερία των οικοτόπων.
Η πορεία προς τα εμπρός: Συνεργασία και κοινότητα
Οι καινοτόμοι Zauben και Urban Machine έχουν καλλιεργηθεί από το Κέντρο Αστικού Μετασχηματισμού σε συνεργασία με την UpLink, την πλατφόρμα ανοικτής καινοτομίας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, στο πλαίσιο της πρόκλησης Yes SF. Αλλά η τεχνολογία από μόνη της δεν μπορεί να μεταμορφώσει τις πόλεις- η εμπλοκή της κοινότητας είναι απαραίτητη. Οι πόλεις μπορούν να προωθήσουν την αίσθηση της ιδιοκτησίας και της ευθύνης, εμπλέκοντας τους πολίτες στον αστικό σχεδιασμό και τις πρωτοβουλίες βιωσιμότητας. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα και οι διαδικασίες συμμετοχικού σχεδιασμού μπορούν να ενδυναμώσουν τα άτομα να συμβάλουν στις προσπάθειες βιωσιμότητας της κοινότητάς τους.
Οι υποστηρικτικές πολιτικές και τα καινοτόμα μοντέλα χρηματοδότησης είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της κλιματικής τεχνολογίας. Οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί του ιδιωτικού τομέα πρέπει επίσης να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν κίνητρα για πράσινες επενδύσεις και να διασφαλίσουν ότι τα ρυθμιστικά πλαίσια διευκολύνουν, αντί να εμποδίζουν, τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το όραμα των βιώσιμων, ανθεκτικών πόλεων είναι εφικτό. Ωστόσο, απαιτεί συλλογική προσπάθεια. Αξιοποιώντας τη δύναμη της κλιματικής τεχνολογίας, ενισχύοντας την καινοτομία και αγκαλιάζοντας τη συμμετοχή και την πολιτική της κοινότητας, μπορούμε να αντιστρέψουμε το ρεύμα κατά της κλιματικής αλλαγής και να ξεκινήσουμε την επόμενη επανάσταση για να πρασινίσουμε τις πόλεις μας.
Δείτε εδώ αναλυτικά το αφιέρωμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Δείτε εδώ ένα βίντεο για μερικούς καινοτόμους που κάνουν τις πόλεις μας πιο βιώσιμες:
