Είναι η εποχή της φιλανθρωπίας. Τα δύο πέμπτα περίπου των Αμερικανών λένε στις δημοσκοπήσεις ότι προσφέρουν μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεών τους για φιλανθρωπικούς σκοπούς την περίοδο των γιορτών παρά οποιαδήποτε άλλη περίοδο του χρόνου. Πάνω από τα δύο τρίτα των Βρετανών λένε ότι σκοπεύουν να δώσουν χρήματα τα Χριστούγεννα. Ο λαβύρινθος όμως των φιλανθρωπικών οργανώσεων και των ανθρώπων που έχουν ανάγκη είναι δύσκολα διαχειρίσιμος. Πώς να δώσεις με τον σωστό τρόπο λεφτά για καλό σκοπό;
Η ιδέα ότι μπορείς να χειριστείς μεθοδικά τις δωρεές για φιλανθρωπικούς σκοπούς έχει δυστυχώς στιγματιστεί από το κίνημα του Σαμ Μπάνκμαν-Φράιντ, ενός καταδικασμένου μεγιστάνα των κρυπτονομισμάτων που ισχυριζόταν ότι ο σκοπός της αυτοκρατορίας του ήταν να κάνει το καλό. Ευτυχώς, όμως, η ιδέα ότι υπάρχει έξυπνος τρόπος να προσφέρεις έχει μια μακρά και ευγενή ιστορία. Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι η αρετή απορρέει από την ορθή προσφορά: στους ορθούς ανθρώπους, σε ορθές ποσότητες, για τους ορθούς λόγους και τις ορθές στιγμές.
Τρία πράγματα πρέπει να λαμβάνει κανείς υπ’ όψη του. Το πρώτο έχει σχέση με τις ηθικές του προτεραιότητες. Το να δίνεις χρήματα για να σώσεις γλώσσες που πεθαίνουν έχει εγγενή αξία, όπως εγγενή αξία έχει και να δίνεις χρήματα για να σώσεις παιδιά που πεθαίνουν. Η θρησκεία και η φιλοσοφία βοηθούν στην εξισορρόπηση των επιλογών. Στο τέλος όμως, το πόσο σημαντική βρίσκει κανείς μια υπόθεση σε σχέση με μια άλλη είναι προσωπικό του θέμα.
Το δεύτερο ζήτημα έχει σχέση με την ελευθερία που έχει αυτός που λαμβάνει τα χρήματα στο πώς να τα ξοδέψει. Εσύ μπορεί να θέλεις να βοηθήσεις ανθρώπους που έχουν ανάγκη να βγουν από τη φτώχεια. Εκείνοι όμως μπορεί να προτιμούν να ξοδέψουν τα πολύτιμα λεφτά σου για να θάψουν έναν στενό φίλο παρά για να επενδύσουν σε μια αγελάδα ως πηγή για τα αυριανά τους εισοδήματα. Πρέπει λοιπόν να αποφασίσεις πόσο πρόθυμος είσαι να ανταποκριθείς στις επιθυμίες τους. Αυτός ο τρόπος σκέψης εξηγεί γιατί σχήματα που περιλαμβάνουν μεταφορές χρηματικών ποσών έχουν γίνει δημοφιλή τα τελευταία χρόνια. Η οργάνωση Give Directly, που προσφέρει ποσά σε φτωχές χώρες, έχει συγκεντρώσει τα τελευταία τρία χρόνια πάνω από μισό δισεκατομμύριο δολάρια.
Το τρίτο ζήτημα έχει να κάνει με την αποτελεσματικότητα. Είτε πρόκειται για την τύφλωση των ποταμών είτε για τον εξαλφαβητισμό, ορισμένες οργανώσεις είναι καλύτερες από άλλες στο να κάνουν τη δουλειά. Δεν είναι όμως πάντα εύκολο να ξέρει κανείς πόσο αποτελεσματική είναι μια φιλανθρωπική οργάνωση. Πώς να κρίνει κανείς αν ένα πρόγραμμα που στηρίζει τη δημοκρατία είναι επιτυχημένο; Αν ένας αυταρχικός πολιτικός αναλάβει την εξουσία, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι η προσπάθεια απέτυχε. Η να σκεφτεί ότι τουλάχιστον αποτράπηκε για ένα διάστημα η κατάρρευση της δημοκρατίας.
Υπάρχουν φυσικά πολλοί τρόποι να μετρήσει κανείς την αποτελεσματικότητα και διαφορετικές μεθοδολογίες αποτυπώνουν διαφορετικές προτεραιότητες. Χρειάζεται προβληματισμός. Η αποστολή μπορεί να φαίνεται δύσκολη, η προσπάθεια όμως βοηθά τον δωρητή να μεγιστοποιήσει το όφελος. Και όπως λέει ο Αριστοτέλης, γίνεται και ο ίδιος καλύτερος άνθρωπος.
(Πηγή: Economist)
