Χωματερές: Από το βρώμικο παρελθόν σε ένα πράσινο μέλλον – 7 ιστορίες αποκατάστασης

Ψυχαγωγικά πάρκα, οικολογικά πάρκα, «πράσινοι πνεύμονες» όλα …πρώην χωματερές. Η δεύτερη ευκαιρία για κάποιες από τις περιβαλλοντικά πιο υποβαθμισμένες εκτάσεις στον πλανήτη αποτελεί μία επιτυχημένη ιστορία αποκατάστασης.

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των περιπτώσεων είναι η πράσινη στροφή ολόκληρων περιοχών που για δεκαετίες είχαν σημαδευτεί από τη λειτουργία των ανθυγιεινών εγκαταστάσεων και ο χρόνος που απαιτείται σε κάθε μεταμόρφωση.

Τα παραδείγματα της Βρετανίας

Στο προάστιο Χέμπστεντ της πόλης Γκλόστερ, στην Αγγλία, οι εργασίες για τη μετατροπή της χωματερής σε «οικολογικό πάρκο» ικανό να τροφοδοτεί με ενέργεια έως 2.500 νοικοκυριά ετησίως, βρίσκονται σε εξέλιξη. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η εγκατάσταση 4.000 φωτοβολταϊκών πάνελ για την παραγωγή «πράσινης και φθηνότερης ηλεκτρικής ενέργειας» στην πόλη, όπως ανέφερε εκ μέρους της κατασκευαστικής εταιρείας Harvest Green Developments, υπεύθυνος του έργου, James Clifford.

Η έκταση στο Χέμπστεντ ανήκει στην εταιρεία Enovert, ενώ εκτός από τα πάνελ, το σχέδιο προβλέπει την παραγωγή βιομάζας καθώς και δάσος με 100.000 διαφορετικά είδη δέντρων, σύμφωνα με το BBC.

Η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών θα λειτουργήσει έως τις αρχές του 2025, ενώ έχει διάρκεια ζωής 25 ετών, μετά τη λήξη της οποίας το πάρκο μπορεί να αποσυναρμολογηθεί, τα υλικά να ανακυκλωθούν και το σημείο να αποκατασταθεί για άλλες χρήσεις.

Το πάρκο στο Χέμπστεντ δεν είναι όμως η μοναδική τέτοια περίπτωση στη Βρετανία. Η εταιρεία αποβλήτων Veolia θέτει σε λειτουργία το «μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο της Ευρώπης που αναπτύσσεται σε πρώην χωματερή» στο Έσσεξ, σύμφωνα με τον Guardian.

Με περισσότερα από 100.000 πάνελ, η Veolia, εκτιμά ότι θα παράγεται καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, ικανή να τροφοδοτήσει 15.000 σπίτια.

Πάντως, η μεταμόρφωση των χωματερών σε ηλιακά πάρκα δεν είναι ο μόνος δρόμος που ακολουθεί η χώρα. Στο δυτικό Γιοργκσάιρ, η χωματερή πρόκειται να γίνει μία μεγάλη πράσινη έκταση.

Το πρόγραμμα έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 275.000 λιρών που θα καλύψει την πρώτη φάση των εργασιών για τη μετατροπή της χωματερής του Ουελμπέκ κοντά στο Νόρμαντον σε «κορυφαίο προορισμό», όπως αναφέρει το BBC.

Με το όνομα Welbeck Country Park, ο χώρος έκτασης 200 στρεμμάτων θα περιλαμβάνει μονοπάτια πεζοπορίας, φυσικές δασικές εκτάσεις, ποδηλατόδρομους και παρατηρητήρια άγριας ζωής. Η πρώτη φάση του έργου θα ολοκληρωθεί σε περίπου τρία χρόνια, ενώ αναμένεται το πάρκο να συνεχίσει να αναπτύσσεται τα επόμενα 15 χρόνια καθώς θα αποκατασταθούν περισσότερα τμήματα του χώρου υγειονομικής ταφής.

Σημειώνεται ότι, η περιοχή λειτουργούσε ως λατομείο πριν γίνει χωματερή το 1998.

Μία χωματερή χθες, ένα δάσος σήμερα

Με έκταση 600.000 τ.μ. ήταν η μεγαλύτερη χωματερή της Λατινικής Αμερικής. Σήμερα, μία δεκαετία καβούρια, σαλιγκάρια, ψάρια και πουλιά βρίσκουν καταφύγιο και πάλι στο δάσος με τις μαγγρόβιες στον κόλπο του Γκουαναμπάρα, του Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως το 2012, η ​​χωματερή στη γειτονιά Jardim Gramacho δέχτηκε περίπου 80 εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών, μολύνοντας το έδαφος και το νερό, όπως αναφέρει το africanews.com.

Το έργο της αποκατάστασης ξεκίνησε με τη φύτευση 10 εκταρίων μαγγρόβιων φυτών που σήμερα έχουν φτάσει στα 60. Τα συγκεκριμένα φυτά θεωρούνται τα πλέον κατάλληλα για χρήση στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος, λόγω της εντυπωσιακής τους ικανότητας να αποθηκεύουν τον λεγόμενο «μπλε άνθρακα», όρος που χρησιμοποιείται για τον άνθρακα των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, σε αντίθεση με τον «πράσινο άνθρακα» που σχετίζεται. με δασικά και άλλα χερσαία οικοσυστήματα.

Δίκτυο υγρότοπων στο Στάτεν Άιλαντ

Στο Στάτεν Άιλαντ της Νέας Υόρκης η Field Operations έχει εκπονήσει ένα 30ετές σχέδιο αποκατάστασης της –κάποτε- μεγαλύτερης χωματερής στον κόσμο. Σκοπός της να τη μετατρέψει σε ένα δίκτυο υγρότοπων, σύμφωνα με το Dezeen.com.

Στην περιοχή Freshkills Park και σε συνολική έκταση 2.200 στρεμμάτων κατά μήκος της δυτικής πλευράς του Στάτεν Άιλαντ η μεταμόρφωση έχει ξεκινήσει. Ήδη, λειτουργεί το πρώτο τμήμα του σχεδίου που συνδέει τον παιδότοπο Schmul που προϋπήρχε και τη γύρω περιοχή με τον εσωτερικό υγρότοπο του πάρκου.

Η πρώτη φάση περιλαμβάνει ένα ήπια καμπυλωτό κεντρικό μονοπάτι που οριοθετείται από επτά στρέμματα αγροτεμαχίων, γκαζόν για πικνίκ και ελαιώνες. Η τοποθεσία σταδιακά ανοίγει, καταλήγοντας σε έναν πύργο παρατήρησης πουλιών που έχει θέα στους γύρω υγροτόπους.

Μόλις ολοκληρωθεί, το 2036, το πάρκο, που αποκαλείται North Park, θα είναι «τριπλάσιο» από το Central Park και θα αποτελείται από χώρους αναψυχής, εκδηλώσεων και χιλιόμετρα μονοπατιών.