Τη Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου 2024, οι τουρμπίνες του τελευταίου εν λειτουργία σταθμού παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στη Βρετανία σίγησαν. Ο καπνός και ο ατμός σταματούν να βγαίνουν από τις καμινάδες και τους πύργους ψύξης που κυριαρχούν στο τοπίο. Τι θα απογίνουν όμως οι εγκαταστάσεις;
Την ώρα που οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από με τη χρήση ορυκτών καυσίμων κλείνουν σταδιακά σε πολλά μέρη του κόσμου, το ερώτημα για την τύχη των υποδομών που μένουν πίσω, θα συνεχίσει να μας απασχολεί.
«Πρασίνισμα» των παλιών μονάδων
Τα τελευταία χρόνια βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορα πρότζεκτ που επιχειρούν να αξιοποιήσουν τις παλιές μονάδες, απομεινάρια του «βρώμικου» ενεργειακού μας παρελθόντος και να τις …εξαγνίσουν. Οι απαντήσεις ήρθαν από την επιστήμη, καθώς οι μηχανικοί έχουν βρει νέους τρόπους να αποκαθιστούν τις υποδομές μονάδων «βρώμικης» ενέργειας για την παραγωγή «καθαρής» ενέργειας.
Ακολουθούν 5 παραδείγματα, όπως τα παρουσίασε το TCD.
1.Το παράδειγμα της Νεβάδα
Ο σταθμός ενέργειας Reid Gardner στη Νεβάδα, είχε αξιολογηθεί ως η πιο βρώμικη μονάδα άνθρακα των ΗΠΑ με βάση τα επίπεδα μόλυνσης. Πλέον, έχει μία δεύτερη ευκαιρία για να «καθαρίσει» τη φήμη του. Στις αρχές του 2024 η NV Energy μετέτρεψε τον πρώην σταθμό άνθρακα στο μεγαλύτερο σύστημα αποθήκευσης ηλιακής και αιολικής ενέργειας του είδους του στην Πολιτεία. Το σύστημα συνδέθηκε στο δίκτυο τον Απρίλιο.
ΕΔΩ η φωτό bataria, Πηγή: Energy Vault/photogallery
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, έως τα τέλη του 2024 το πρότζεκτ θα έχει θετικό αντίκτυπο στους λογαριασμούς ρεύματος που θα μειωθούν 15-20%.
2.Το μέλλον της αποθήκευσης καθαρής ενέργειας
Η βελτίωση στην αποθήκευση ενέργειας θα συμβάλλει στην ταχύτερη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές. Η τεχνολογία της εταιρείας Hydrostor με έδρα το Τορόντο έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύει καθαρή ενέργεια χρησιμοποιώντας αέρα, νερό, βαρύτητα και παλαιές υποδομές από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η νέα τεχνική αποθήκευσης, που ονομάζεται «προηγμένη αποθήκευση ενέργειας πεπιεσμένου αέρα», μπορεί να αποθηκεύσει ηλεκτρική ενέργεια έως και οκτώ ώρες.
Εργοστάσια που χρησιμοποιούν αυτή τη νέα τεχνολογία έχουν προγραμματιστεί να λειτουργήσουν στην Καλιφόρνια και την Αυστραλία, έως το 2030 και 2027 αντίστοιχα.
3.Γεωθερμικά συστήματα
Εγκαταλελειμμένες υποδομές χρησιμοποιούνται επίσης για την υποστήριξη μίας άλλης μορφής καθαρής ενέργειας: της γεωθερμικής. Πρότζεκτ του 2021 δοκίμασε στο Illinois Basin την έγχυση θερμαινόμενου νερού σε εγκαταλελειμμένα πηγάδια αερίου στη λεκάνη του Ιλινόις για τρεις ημέρες και στη συνέχεια παρακολούθησε τις αλλαγές στην πίεση, τις θερμικές συνθήκες και τα υδραυλικά για άλλες πέντε ημέρες προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο καλά η διαδικασία αποθηκεύει θερμική ενέργεια.
Οι δοκιμές έδειξαν ότι με τη συγκεκριμένη διαδικασία διατηρείται η απόδοση θερμικής αποθήκευσης στο 82%. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ένα κόστος 0,138 δολάρια ανά κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας, φθηνότερα δηλαδή τον μέσο όρο κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ.
4.«Λίφτινγκ» στις υποδομές
Η Xcel Energy σχεδιάζει να μετατρέψει δύο πρώην εργοστάσια άνθρακα στο Κολοράντο και τη Μινεσότα, σε χώρους αποθήκευσης καθαρής ενέργειας ήδη από το 2025. Αν και οι εγκαταστάσεις δεν παράγουν πλέον ενέργεια, εξακολουθούν να είναι συνδεδεμένες στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, καθιστώντας τις βιώσιμες επιλογές αποθήκευσης και διανομής καθαρής ενέργειας, πιο εφικτές.
Οι νέες εγκαταστάσεις θα χρησιμοποιούν μπαταρίες ιόντων-αέρα που κατασκευάζονται από την Form Energy για να αποθηκεύουν την ισχύ και να την απελευθερώνουν συνεχόμενα για αρκετές ημέρες.
5.Νέες εγκαταστάσεις υδροηλεκτρικής ενέργειας
Η εταιρεία της Φλόριντα Rye Development εξασφάλισε χρηματοδότηση 81 εκατομμυρίων δολαρίων από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ για να μετατρέψει ένα πρώην ανθρακωρυχείο στο Κεντάκι σε εγκατάσταση υδροηλεκτρικής ενέργειας με αντλία. Το Lewis Ridge Pumped Storage Project, που πρόκειται να ξεκινήσει να κατασκευάζεται το 2027, θα είναι το πρώτο του είδους του που θα κατασκευαστεί σε πρώην ανθρακωρυχείο.
Η εγκατάσταση θα μπορεί να παράγει αρκετή ενέργεια για να τροφοδοτεί 67.000 σπίτια και να αποθηκεύει ηλεκτρική ενέργεια για έως και οκτώ ώρες.
Το σύστημα μπαταριών BESS
Όσο για τη Βρετανία και τον σταθμό στο Ράτκλιφ ον Σορ, ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο τι θα απογίνουν οι εγκαταστάσεις, ωστόσο, έχουν υπάρξει προτάσεις για τη δημιουργία ενός πρότυπου αντιδραστήρα σύντηξης ή κάποιας άλλης πράσινης τεχνολογίας, σύμφωνα με το BBC.
Για πολλές δεκαετίες, η πιο σημαντική μορφή αποθήκευσης ενέργειας ήταν η αντλούμενη υδροηλεκτρική ενέργεια. Το περίσσευμα ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιείται για την άντληση νερού, έτσι ώστε να μπορεί να απελευθερωθεί για να κινήσει τις τουρμπίνες και να παράγει ηλεκτρική ενέργεια όταν χρειαζόταν. Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι αρκετό στην εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Γι’ αυτό πολλές χώρες στρέφονται στα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες (Battery Energy Storage Systems – BESS). Ένα σύστημα BESS είναι απλώς μια σειρά από μπαταρίες, μεγάλες, περίπου στο μέγεθος ενός κοντέινερ. Το περίσσευμα ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να αποθηκευτεί στις μπαταρίες που θα είναι σε ετοιμότητα για την εξυπηρέτηση της ζήτησης όταν αυτή είναι αυξημένη.
«Τα τελευταία 20 χρόνια, αυτή η τεχνολογία έχει βελτιωθεί πολύ», σύμφωνα με την Ηλεκτρολόγο Μηχανικό του King’s College, στο Λονδίνο, Grazia Todeschini. «Ο έλεγχος είναι πιο ακριβής και επίσης το κόστος έχει μειωθεί», προσθέτει.
Σε τοποθεσία BESS, άλλωστε, μετατρέπεται και ένα από τα ανενεργά εργοστάσια άνθρακα του Ηνωμένου Βασιλείου. Κοντά στο Ferrybridge στο Δυτικό Γιορκσάιρ βρίσκονται τα απομεινάρια μιας τριάδας σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, που λειτούργησαν σχεδόν έναν αιώνα. Ο τρίτος σταθμός, ο Ferrybridge C, πέρασε στην ιδιοκτησία της εταιρείας ενέργειας SSE το 2004, η οποία τον λειτούργησε μέχρι το κλείσιμο της τοποθεσίας και την κατεδάφιση. Σήμερα, η εταιρεία κατασκευάζει ένα BESS στο σημείο του τρίτου σταθμού. Θα έχει χωρητικότητα 150 μεγαβάτ, η οποία, όπως εκτιμά ότι η SSE, θα είναι αρκετή για να τροφοδοτήσει 250.000 σπίτια. Η κατασκευή ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2023 και τον Ιούνιο του 2024 έφτασαν οι πρώτες μπαταρίες, ενώ η εγκατάσταση θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2025.
Δεν πρόκειται, όμως, για τη μοναδική περίπτωση, καθώς πολλοί πρώην σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με τη χρήση ορυκτών καυσίμων επαναχρησιμοποιούνται για μπαταρίες.
Στην περιοχή της Λουζατίας της Γερμανίας, υπάρχει ένα περίπλοκο σύστημα ανθρακωρυχείων και θερμοηλεκτρικών σταθμών που λειτουργεί από την ενεργειακή εταιρεία LEAG. Το 2023, η εταιρεία – η οποία ειδικεύεται στην πιο βρώμικη μορφή άνθρακα, τον λιγνίτη – ανακοίνωσε το σχέδιό της για τη μετατροπή ολόκληρου του συγκροτήματος σε «πράσινο ενεργειακό κόμβο». Αυτό θα περιλαμβάνει αιολική και ηλιακή ενέργεια, υδρογόνο και μπαταρίες και πρόκειται να ολοκληρωθεί έως το 2040. Ένα πρώτο βήμα θα είναι η μετατροπή του εργοστασίου άνθρακα Boxberg σε εγκατάσταση BESS, που θα είναι λειτουργική έως το 2027. Τον Ιούνιο του 2024, η LEAG εξασφάλισε 58 € εκατομμύρια χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποστήριξη του έργου.
Στην άλλη άκρη του κόσμου, ο πρώην ηλεκτρικός σταθμός Liddell στη Νέα Νότια Ουαλία, στην Αυστραλία, μετατρέπεται σε μπαταρία Liddell. Η ιδιοκτήτρια εταιρεία AGL Energy ανακοίνωσε το έργο τον Δεκέμβριο του 2023 και η κατασκευή ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2024. Οι μπαταρίες των 500 μεγαβάτ πρόκειται να συνδεθούν online τον Δεκέμβριο του 2025.
Σε κάθε περίπτωση, το θετικό μήνυμα είναι ότι οι εγκαταστάσεις για μία από τις πιο «βρώμικες» μορφές παραγωγής ενέργειας, μπορούν να «καθαρίσουν» το όνομά τους.
