Πηγή Εικόνας: Θοδωρής ΚαραουλάνηςΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε χθες την ενδιάμεση αξιολόγηση του InvestEU, του εμβληματικού επενδυτικού προγράμματος της ΕΕ που έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει την καλύτερη πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση σε ολόκληρη την Ευρώπη για τη στήριξη κοινών προτεραιοτήτων.
Διαπιστώνει ιδίως ότι, στα μισά του κύκλου ζωής του, το InvestEU έχει ήδη αποδεσμεύσει 218 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις, με τη χορήγηση του 90 % της εγγύησης της ΕΕ. Το πρόγραμμα αποτελείται από τρεις συνιστώσες: το ταμείο InvestEU, την πύλη InvestEU και τον συμβουλευτικό κόμβο InvestEU.
Η ενδιάμεση αξιολόγηση επιβεβαιώνει τον ουσιαστικό ρόλο του προγράμματος στη γεφύρωση των επενδυτικών κενών στις στρατηγικές προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ και στην κινητοποίηση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων. Το InvestEU έχει παράσχει ισχυρή στήριξη στην οικονομία της ΕΕ μέσω ευρέος φάσματος χρηματοδοτικών και συμβουλευτικών λύσεων σε όλους τους κύριους τομείς πολιτικής της ΕΕ, όπως οι επενδύσεις στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η καθαρή βιομηχανική μεταποίηση και η ανταγωνιστικότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Έχει επίσης επιδείξει ευελιξία στην αντιμετώπιση διαφόρων κρίσεων, αντιμετωπίζοντας αναδυόμενες προτεραιότητες πολιτικής και επενδυτικές ανάγκες.
Το InvestEU, το οποίο δρομολογήθηκε το 2021, ενοποιεί 14 πρώην ανεξάρτητα διαχειριζόμενα χρηματοδοτικά μέσα και συμβουλευτικές πρωτοβουλίες της ΕΕ σε ένα ενιαίο, συνεκτικό πρόγραμμα για να δώσει πρόσθετη ώθηση στις επενδύσεις, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Έως το 2028, αποσκοπεί στη μόχλευση πρόσθετων δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων ύψους άνω των 372 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη χρήση εγγύησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 26,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση της πράσινης, ψηφιακής και κοινωνικής μετάβασης. Η εγγύηση αυτή στηρίζει τις επενδύσεις των εταίρων υλοποίησης του InvestEU, όπως ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλες διεθνείς και εθνικές δημόσιες τράπεζες, αυξάνοντας την ικανότητά τους να αναλαμβάνουν κινδύνους.
Βασικά πορίσματα και διδάγματα που αντλήθηκαν
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, τα βασικά πορίσματα και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος InvestEU καλύπτουν:
- Η εφαρμογή έχει προχωρήσει αρκετά. Το 90 % της διαθέσιμης εγγύησης της ΕΕ έχει διατεθεί στους 16 εταίρους υλοποίησης, συμπεριλαμβανομένου του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων. Σχεδόν το 80% της χορηγηθείσας εγγύησης έχει ήδη εγκριθεί. Ωστόσο, η αξιολόγηση διαπιστώνει επίσης ότι ο διαθέσιμος προϋπολογισμός είναι ανεπαρκής σε σύγκριση με την υψηλή ζήτηση της αγοράς και τις σημαντικές επενδυτικές ανάγκες, γεγονός που απαιτεί δημοσιονομικές ενισχύσεις.
- Το InvestEU έχει σημαντικό αποτέλεσμα ως προς crowding-in. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023, αναμένεται να έχει κινητοποιήσει περίπου 218 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις, εκ των οποίων το 65 % από ιδιωτικές πηγές, με αναμενόμενο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα 14,76.
- Το πρόγραμμα παρέχει σαφή προστιθέμενη αξία και η εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ χαρακτηρίζεται από υψηλή προσθετικότητα. Οι εταίροι υλοποίησης του InvestEU μπορούν να συνεργάζονται με ομολόγους υψηλότερου κινδύνου, να αναπτύσσουν πιο ριψοκίνδυνα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή όρους και να χρηματοδοτούν δραστηριότητες με εγγενώς υψηλότερο κίνδυνο, καθιστώντας δυνατές επενδύσεις που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από την αγορά με εύλογους όρους. Αυτό επιτρέπει στο InvestEU να αντιμετωπίζει σημαντικές επενδυτικές ανάγκες και απαιτήσεις της αγοράς, όπως η στήριξη για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και πρωτοπόρων νεοφυών επιχειρήσεων.
- Το InvestEU συμβάλλει στη δημιουργία και τη διαμόρφωση νέων αγορών επενδύοντας σε αναδυόμενες τεχνολογίες (π.χ. διάστημα, ημιαγωγοί, γαλάζια οικονομία ή κβαντική υπολογιστική) και ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις. Πρωτοπορεί επίσης σε νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα στην αγορά (ίδια κεφάλαια και δάνεια), συμπεριλαμβανομένων εγγυήσεων για βιώσιμες ΜΜΕ, καθαρή βιομηχανία καθώς και οικονομικά προσιτή στέγαση. Ως εκ τούτου, το InvestEU όχι μόνο στηρίζει τις άμεσες επενδυτικές ανάγκες, αλλά προετοιμάζει το έδαφος για τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Για παράδειγμα, το InvestEU έχει αυξήσει τη στήριξή του προς τις εταιρείες της ΕΕ σύμφωνα με στρατηγικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια, ο νόμος για τη βιομηχανία μηδενικών εκπομπών και ο νόμος για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας. Επιπλέον, δρομολογήθηκε μηχανισμός εγγύησης εξαγωγικών πιστώσεων για τη στήριξη των εξαγωγών ευρωπαϊκών εταιρειών προς την Ουκρανία.
- Η αγορακεντρική προσέγγιση του InvestEU, η οποία εφαρμόζεται στο πλαίσιο έμμεσης διαχείρισης σε όλα τα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες που συμβάλλουν σε αυτό, επιτρέπει την αντιμετώπιση των προτεραιοτήτων πολιτικής της ΕΕ, ευθυγραμμίζοντας παράλληλα τα συμφέροντα των εταίρων υλοποίησης και μοχλεύοντας χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα.
- Έχει επιδείξει ευελιξία στην αντιμετώπιση αναδυόμενων προτεραιοτήτων πολιτικής και επενδυτικών αναγκών, με τη διάθεση δημόσιων πόρων για τη μείωση των κινδύνων και την κινητοποίηση των επενδύσεων για τις ΜΜΕ, την καινοτομία και την ψηφιοποίηση, τις βιώσιμες υποδομές και τους κοινωνικούς τομείς.
- Η στήριξη του συμβουλευτικού κόμβου InvestEU, ο οποίος βοηθά τους φορείς ανάπτυξης έργων κατά την προετοιμασία, την ανάπτυξη, τη διάρθρωση και την υλοποίηση επενδυτικών έργων, θεωρήθηκε ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία δεξαμενών έργων, μεταξύ άλλων για καινοτόμα έργα για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, την ανάπτυξη ικανοτήτων πελατών και την ανάπτυξη νέων αγορών, με σαφείς στόχους για έργα που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους πολιτικής της ΕΕ. Στους δικαιούχους συμβουλευτικής στήριξης περιλαμβάνονται ΜΜΕ, επιχειρήσεις και δημόσιες αρχές σε όλα τα κράτη μέλη.
- Η πύλη InvestEU, η διαδικτυακή πλατφόρμα που συνδέει εταιρείες της ΕΕ και παγκόσμιους επενδυτές, έχει τη δυνατότητα να προσθέσει αξία στο ευρύτερο επενδυτικό οικοσύστημα μέσω εκδηλώσεων αντιστοίχισης και παρουσίασης που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε σχετικά: «Το InvestEU έχει ήδη αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό για την κάλυψη επενδυτικών κενών και τη μόχλευση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξή μας, προωθώντας την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε όλη την ΕΕ. Είναι ένα πρόγραμμα με ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία για την επίτευξη των στόχων μας, καθώς προωθεί την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, ενώ η ευελιξία του επιτρέπει την ταχεία αντιμετώπιση νέων και αναδυόμενων προκλήσεων. Ευθυγραμμίζοντας τις ιδιωτικές επενδύσεις με τις προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ, το InvestEU έχει υψηλή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και μεγιστοποιεί τον αντίκτυπο των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών μας».
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομίας κ. Πάολο Τζεντιλόνι προσέθεσε: «Η ενδιάμεση αξιολόγηση δείχνει ότι το InvestEU έχει ενισχύσει τις επενδύσεις, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε όλη την Ευρώπη, ιδίως στο πλαίσιο της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Έχοντας μοχλεύσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 218 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2023, είναι σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου μας για πρόσθετες επενδύσεις ύψους 372 δισ. ευρώ έως το 2026. Η επιτυχία του InvestEU αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης και επέκτασης αυτής της πρωτοβουλίας για την τόνωση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και τη στήριξη των κοινών μας στόχων».
Ο κανονισμός InvestEU απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ενδιάμεση αξιολόγηση της υλοποίησης του προγράμματος. Η αξιολόγηση αυτή καλύπτει τα αποτελέσματα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
