Φωτοβολταϊκά και πολιτισμός: Μουσεία και ιστορικά κτίρια στην Ευρώπη βάζουν πάνελ χωρίς να αλλοιώνεται η φυσιογνωμία τους

Η αυξανόμενη ανάγκη για «πράσινη» ενέργεια οδηγεί πολλά ιστορικά κτίρια στην Ευρώπη να εξοπλίζονται με φωτοβολταϊκά πάνελ επιστρατεύοντας πρωτοποριακές και δημιουργικές τεχνικές για να μην επηρεαστεί η φυσιογνωμία και η αισθητική τους.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο της Ισπανίας που ολοκλήρωσε την εγκατάσταση 300 ηλιακών πάνελ στην οροφή του στο πλαίσιο της δέσμευσης που έχει αναλάβει για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030. Τα φωτοβολταϊκά των 80 kW θα εξοικονομήσουν περίπου το 5% της ενεργειακής κατανάλωσης και θα εξασφαλίσουν την απαιτούμενη ενέργεια για τον φωτισμό των εκθεσιακών χώρων.

Ωστόσο, οι προκλήσεις της εγκατάστασής τους στο εμβληματικό κτίριο του γνωστού αρχιτέκτονα Φρανκ Γκέρι δεν ήταν λίγες, όπως αναφέρει το euronews.com. Για να διατηρηθεί η αρχιτεκτονική ακεραιότητα, το χρώμα και ο σχεδιασμός των πάνελ έπρεπε να γίνει με μεγάλη προσοχή και με τρόπο που να μην είναι παρεμβατικός.

Το κτίριο είναι χαρακτηριστικό για τις κυματοειδείς μορφές και την ασημί μεταλλική επένδυση και οι ηλιακοί συλλέκτες δεν θα έπρεπε να αλλοιώσουν αυτά τα χαρακτηριστικά.

Η Iberdrola, η εταιρεία που ανέλαβε την εγκατάσταση, τοποθέτησε τα πάνελ σε δύο από τις μεγαλύτερες στέγες του κτιρίου σε μια θέση που δεν είναι ορατά από τον δρόμο. Το μοντέλο που επιλέχθηκε κατασκευάστηκε από την ιταλική εταιρεία FuturaSun και είναι χρωματικά συμβατό με την αρχιτεκτονική του κτιρίου, ενώ όλες οι παρεμβάσεις εγκρίθηκαν από τον αρχιτέκτονα, όπως αναφέρει το Μουσείο σε σχετική ανακοίνωση.

Μπορούν τα ηλιακά πάνελ να χωρέσουν σε ένα ιστορικό κτίριο;

Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, τα ηλιακά πάνελ έχουν τοποθετηθεί διακριτά πάνω ή γύρω από ιστορικά κτίρια. Για παράδειγμα, στο Chippenham Hall στην Αγγλία, 32 επίγεια ηλιακά πάνελ βρίσκονται περίπου 25 μέτρα μακριά από το κτίριο στο έδαφος και συνδέονται με αυτό μέσω υπόγειων καλωδίων, ενώ ένας φράκτης που ταιριάζει με το στυλ των άλλων δενδροκομικών χαρακτηριστικών στους κήπους τα κρύβει από τη δημόσια θέα.

Πέρυσι, το αρχαιολογικό πάρκο της Πομπηίας στη νότια Ιταλία τοποθέτησε ηλιακούς συλλέκτες μεταμφιεσμένους σε πλακάκια από τερακότα που συνδυάζονται με τα αρχαία ερείπια της πόλης.

Ωστόσο, υπάρχουν και παραδείγματα μετασκευής ενός εμβληματικού ιστορικού κτιρίου έχουν προκαλέσει διαμάχες.

Φωτοβολταϊκά πάνελ προτάθηκαν για το παρεκκλήσι στο King’s College στο Κέιμπριτζ. Η εγκατάσταση έλαβε ομόφωνα την έγκριση από το δημοτικό συμβούλιο του Κέιμπριτζ, παρά την αντίρρηση από το Historic England και την αρνητική εισήγηση των αρμόδιων υπαλλήλων, σύμφωνα με το euronews.com. Τα 438 ηλιακά πάνελ στην οροφή είναι ορατά από το δρόμο. Αλλά όσοι είναι υπέρ τους επαινούν ως σύμβολο αλλαγής.

Η Γκίλιαν Τετ, καθηγήτρια στο King’s College, δήλωσε στο Bloomberg ότι αυτή είναι μόνο μια ακόμη αλλαγή στα 500 χρόνια μετατροπών που έγιναν στο παρεκκλήσι. «Όταν ο βασιλιάς Ερρίκος VIII έφτιαξε ολόκληρο το παρεκκλήσι, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί να έχει ένα παρεκκλήσι σαν αυτό με όλες αυτές τις εξαιρετικές στέγες, αυτές τις γοτθικές οροφές. Ήταν αδύνατο να οπτικοποιηθεί. Και αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε να κάνουμε ξανά», σχολίασε.

Δήμοι στην Ευρώπη χαλαρώνουν τους κανόνες για τα ηλιακά πάνελ σε ιστορικά κτίρια

Καθώς η ανάγκη για καθαρή ενέργεια αυξάνεται εν μέσω κλιματικής κρίσης και αυξανόμενου κόστους, περιπτώσεις όπως αυτή του King’s College Chapel μπορεί να γίνουν ο κανόνας.

Τα δημοτικά συμβούλια σε όλη την Ευρώπη άρχισαν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς, έτσι ώστε τμήματα στέγης να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ηλιακούς συλλέκτες (σχεδόν το ένα τέταρτο των κτιρίων στην ΕΕ πριν από το 1945).

Τον Ιούνιο, η πόλη του Άμστερνταμ ανακοίνωσε ότι τα ηλιακά πάνελ σε πλήρη θέα θα επιτρέπονται σε προστατευόμενα κτίρια και μνημεία έως το 2025.

Νωρίτερα φέτος, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάσισε ότι οι ιδιοκτήτες ιστορικών σπιτιών στην Αγγλία δεν θα χρειάζεται πλέον να ζητούν άδεια εγκατάστασης ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας, όπως φωτοβολταϊκά και αντλίες θερμότητας, σύμφωνα με τα μέτρα που προτείνει το τμήμα στέγασης.

Αν και αυτό μπορεί να προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, οι εταιρείες εργάζονται ταυτόχρονα για την παραγωγή ηλιακών συλλεκτών που συνδυάζονται πιο διακριτικά με ιστορικά κτίρια.

Τα ολοκληρωμένα φωτοβολταϊκά κτιρίων (BIPV), όπως ονομάζονται, δεν τοποθετούνται πάνω σε επιφάνειες του κτιρίου αλλά αντικαθιστούν στοιχεία του όπως η οροφή, οι φεγγίτες ή οι προσόψεις.

Μπορούν να πάρουν την όψη πλακιδίων στέγης, σχιστόλιθου, γυαλιού ακόμα και βιτρό, πράγμα που σημαίνει ότι τα ιστορικά κτίρια μπορούν να επωφεληθούν από το μειωμένο ενεργειακό κόστος και τη βελτιωμένη βιωσιμότητα χωρίς να θυσιάζεται η αισθητική ακεραιότητα.