Για 1.400 χρόνια ταξιδιώτες έφταναν στο όρος Αζούμα, στα περίχωρα της Φουκουσίμα, στην Ιαπωνία, για να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματα των ιαματικών πηγών. Ολόκληρη η τοπική οικονομία στηρίζονταν σε αυτό το νερό, ωστόσο, πριν εννέα χρόνια οι τοπικές αρχές πήραν μία απόφαση που λίγοι θα έβλεπαν με καλό μάτι σε αντίστοιχες περιοχές της χώρας: Κατασκεύασαν εγκατάσταση γεωθερμίας για να μετατρέψουν το πολύτιμο ζεστό νερό τους σε πηγή ανανεώσιμης ενέργειας.
Σήμερα, το θέρετρο Tsuchiyu Onsen αποτελεί την πρώτη τέτοια περίπτωση όπου ουσιαστικά δείχνει τον δρόμο για το πώς η Ιαπωνία θα μπορούσε να αξιοποιήσει μια άφθονη πηγή καθαρής ενέργειας διατηρώντας παράλληλα την πολιτιστική ταυτότητα. Αν και πλούσια σε αποθέματα γεωθερμικής ενέργειας καθώς κατέχει την τρίτη θέση παγκοσμίως, η Ιαπωνία εξαρτάται από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα για να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια. Ειδικοί εκτιμούν ότι η γεωθερμία θα μπορούσε να παρέχει περίπου το 10%της ισχύος που χρειάζεται η χώρα, εφόσον φυσικά την εκμεταλλευόταν.
Οι εγκαταστάσεις δίπλα στις ιαματικές πηγές
Οι κάτοικοι στο θέρετρο Tsuchiyu Onsen έβαλαν στην άκρη τις αντιρρήσεις που ίσως είχαν για την ανάπτυξη της γεωθερμίας μετά την πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα το 2011 που «ισοπέδωσε» και την τοπική οικονομία και ώθησε την Ιαπωνία να απομακρυνθεί από την πυρηνική ενέργεια, όπως αναφέρουν οι Japan News και Washington Post.
Έτσι, το 2015 το θέρετρο κατασκεύασε την πρώτη γεωθερμική εγκατάσταση μέσα σε εθνικό πάρκο. Σχεδόν σε όλη τη χώρα, η βιομηχανία ιαματικών πηγών αντιτίθεται στην ανάπτυξη της γεωθερμίας, υποστηρίζοντας ότι οι μεγάλες γεωτρήσεις θα είναι επιβλαβείς για τις πηγές των θερμών νερών, καταστρέφοντας έτσι τις επιχειρήσεις τους και απειλώντας μία παράδοση αιώνων.
«Δεν σκοπεύουμε να εναντιωθούμε στη γεωθερμική ενέργεια για λόγους αντιπολίτευσης, αλλά ανησυχούμε καθώς δεν υπάρχει νομική προστασία ή μέτρα ανακούφισης για τους διαχειριστές ιαματικών πηγών», δήλωσε ο Yoshiyasu Sato, αντιπρόεδρος της Japan Onsen Association. «Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να δώσει αποζημιώσεις εάν υπάρξει πραγματική ζημιά ή πτώση της θερμοκρασίας ή της στάθμης του νερού».
Μάλιστα, φέρνει ως παράδειγμα το ξενοδοχείο Takanoyu Onsen που υποχρεώθηκε σε προσωρινό κλείσιμο μετά από 135 χρόνια λειτουργίας καθώς η θερμοκρασία του νερού έπεσε, ένα χρόνο μετά την έναρξη λειτουργίας μεγάλης γεωθερμικής εγκατάστασης. Αναγνώρισε πάντως ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις που να συνδέουν τα δύο γεγονότα, ωστόσο, δημιουργήθηκε ανησυχία στη βιομηχανία ιαματικών πηγών.
Αλλά στο Tsuchiyu Onsen, οι οικογένειες που έχουν πανδοχεία και λουτρά συνεργάστηκαν με την τοπική τουριστική ένωση για να ιδρύσουν μια ενεργειακή εταιρεία, την Genki Up Tsuchiyu, και να φτιάξουν την εγκατάσταση με δικά τους χρήματα.
«Η κοινότητα ενώθηκε για να στραφεί από την πυρηνική ενέργεια σε μια πηγή ενέργειας που φαινόταν πιο ασφαλής», είπε ο Watanabe, η οικογένεια του οποίου λειτουργεί πανδοχεία στο Tsuchiyu Onsen για περισσότερους από τρεις αιώνες. «Αν δεν ήταν η πυρηνική κατάρρευση, τα πράγματα μπορεί να μην είχαν πάει τόσο ομαλά. Μπορεί να υπήρχε μεγαλύτερη αντίθεση» προσθέτει.
Μικρές μονάδες όπως αυτή στο Tsuchiyu Onsen είναι απίθανο να αλλάξουν την όψη της ιαπωνικής παραγωγής ενέργειας από μόνες τους, σύμφωνα με την Kolbrún Ragna Ragnarsdóttir, αναλύτρια γεωθερμικής ενέργειας στον Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οργανισμό που εκπροσωπεί 168 χώρες. Αλλά μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο να κάνουν τους ανθρώπους να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τη γεωθερμική ενέργεια – και να ανοίξουν το δρόμο για μεγαλύτερα εργοστάσια στο μέλλον, δήλωσε.
Το Tsuchiyu Onsen έχει τις τέλειες συνθήκες προκειμένου να συνδυάσει τη βιομηχανία θερμών πηγών της με μια μονάδα γεωθερμίας. Σε αντίθεση με τα περισσότερα αντίστοιχα θέρετρα, όπου κάθε πανδοχείο και λουτρό σκάβει το δικό του πηγάδι για να αντλήσει ζεστό νερό, το Tsuchiyu Onsen έχει μια κεντρική πηγή που εξυπηρετεί σχεδόν όλα τα τοπικά πανδοχεία και λουτρά. Εδώ, οι δεξαμενές συλλέγουν ατμό πλούσιο σε ορυκτά που ξεχύνεται από τη γη και τον αναμειγνύουν με κρύο νερό του βουνού μέχρι να φτάσει σε μια πιο άνετη θερμοκρασία για μπάνιο.
Το θέρετρο έχτισε τη γεωθερμική του μονάδα πάνω από αυτό το υπάρχον σύστημα ύδρευσης χωρίς να ανοίξει νέα πηγάδια. Αντίθετα, ο ατμός αναδύεται από το υπάρχον πηγάδι, θερμαίνει μια τουρμπίνα που περιστρέφεται και παράγει ηλεκτρισμό και στη συνέχεια αναμιγνύεται με το νερό του βουνού και αντλείται σε λουτρά.
Το παράδειγμα του Tsuchiyu Onsen θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες περιοχές, σύμφωνα με τον Tomio Sakuma, διευθυντή της περιοχής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για το Genki Up Tsuchiyu. Το γεωθερμικό εργοστάσιο χρησιμοποιεί μια σχετικά νέα μέθοδο παραγωγής ενέργειας, η οποία αξιοποιεί ατμό χαμηλότερης θερμοκρασίας και απαιτεί λιγότερη γεώτρηση. Αυτό σημαίνει ότι οι εγκαταστάσεις μπορούν να κατασκευαστούν σε περισσότερα μέρη με μικρότερο κίνδυνο διακοπής των θερμών πηγών.