Πηγή Εικόνας: απε - μπεΓιώργος Παπακωνσταντίνου
Στα πρότυπα του μοντέλου για την παραχώρηση συγκοινωνιακού έργου σε 63 περιαστικές λεωφορειακές γραμμές της Αττικής, οι οποίες θα εξυπηρετούνται από 211 καινούργια λεωφορεία, κινείται και η Θεσσαλονίκη. Τις προηγούμενες ημέρες ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ) προκήρυξε ανοικτό διεθνής διαγωνισμός για την ανάθεση συγκοινωνιακού έργου στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλονίκης, διάρκειας 10+1 ετών και αξίας (με ΦΠΑ και προαίρεση) άνω των 602 εκατ. ευρώ.
Η σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών με λεωφορεία σε μέρος της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης που αποτελεί την περιοχή ευθύνης του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ). Οι λεωφορειακές γραμμές που δημοπρατούνται καλύπτουν κατά κύριο λόγο περαστικές περιοχές και εν μέρει αστικές περιοχές αρμοδιότητας του (ΟΣΕΘ).
Η σύμβαση θα έχει διάρκεια έως 10+1 έτη (132 μήνες) εκ των οποίων έως ένα (1) έτος η περίοδος μετάβασης από την ημερομηνία υπογραφής της έως την ημερομηνία έναρξης των υπηρεσιών και δέκα (10) έτη η περίοδος παροχής μεταφορικών υπηρεσιών, με δυνατότητα χρονικής επέκτασης των υπηρεσιών έως πέντε (5) επιπλέον έτη εφόσον ικανοποιούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις που θα καθορίσει ο Αναθέτων Φορέας στη Β’ Φάση του Διαγωνισμού. Η χρονική επέκταση της σύμβασης αποτελεί αποκλειστικό δικαίωμα του Αναθέτοντος Φορέα ο οποίος πρέπει να το ενεργοποιήσει το αργότερο 24 μήνες πριν τη λήξη της σύμβασης. Το ελάχιστο έργο που θα πρέπει να μπορεί να εκτελεί ο Ανάδοχος είναι 20.000.000 οχηματοχιλιόμετρα ανά έτος.
Ο εκτιμώμενος αριθμός οχημάτων ανέρχεται σε τουλάχιστον 220, μαζί με τα εφεδρικά οχήματα ο οποίος ενδέχεται να περιλαμβάνει διαφορετικούς τύπους οχημάτων ως προς το μέγεθος και τη χωρητικότητά τους. Από τα 220 οχήματα, 62 τουλάχιστον οχήματα θα πρέπει να είναι ηλεκτρικά, ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής και της Εθνικής νομοθεσίας (Ν.4710/2020) περί μείωσης ρύπων. Για τα υπόλοιπα 158 οχήματα επαφίεται στην κρίση των υποψηφίων να επιλέξουν θερμικά ή καθαρά (ηλεκτρικά ή υδρογόνου) οχήματα. Οι Ανάδοχοι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τα οχήματα που κρίνουν καταλληλότερα για την παροχή των επιβατικών μεταφορών. Αποδεκτά οχήματα είναι τα κανονικά δωδεκάμετρα λεωφορεία, τα αρθρωτά, τα midi και υπεραστικού τύπου μόνο για καθημένους.
Στην παρούσα φάση την περιοχή ευθύνης του ΟΣΕΘ εξυπηρετούν δύο φορείς εκτέλεσης συγκοινωνιακού έργου: ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) που υλοποιεί συγκοινωνιακό έργο κυρίως στις αστικές περιοχές και η ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης Α.Ε. που υλοποιεί συγκοινωνιακό έργο κυρίως στις περιαστικές περιοχές. Το σημερινό συνολικό ετήσιο προγραμματισμένο συγκοινωνιακό έργο είναι της τάξης των 41,2 εκατ. οχηματοχιλιομέτρων εκ των οποίων τα 22 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα αφορούν τον ΟΑΣΘ και τα υπόλοιπα 19,2 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα την ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης Α.Ε.
Στον διαγωνισμό προβλέπεται δικαίωμα προαίρεσης. Ειδικότερα, κατά την διάρκεια υλοποίησης της σύμβασης, ο Αναθέτων Φορέας (ΟΣΕΘ) διατηρεί το δικαίωμα να αυξήσει μονομερώς και με τους ίδιους όρους το συγκοινωνιακό έργο έως του ποσοστού 25%. Μετά το πρώτο έτος των υπηρεσιών ο Αναθέτων Φορέας διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει από τον Ανάδοχο να εκτελεί υπηρεσίες ευέλικτων μεταφορών (flexible transport services) μέχρι ποσού που δεν υπερβαίνει το 10% του αντιτίμου των τακτικών επιβατικών υπηρεσιών του αντίστοιχου έτους, όπως υπολογίζεται για το έργο των 20.000.000 οχηματοχιλιομέτρων.
Όπως αναφέρεται στη σχετική προκήρυξη, έως το 2014 ο ΟΑΣΘ διέθετε 622 οχήματα και δρομολογούσε καθημερινά περί τα 550 οχήματα. Το έργο που πραγματοποιούσε ανέρχονταν περίπου σε 45.000.000 οχηματοχιλιόμετρα ετησίως και το πλήθος των επιβιβάσεων πλησίασε κατά καιρούς τις 170.000.000. Με την ψήφιση του Ν. 4482/2017 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, συστάθηκε ο ΟΣΕΘ στη θέση του ΣΑΣΘ και περιήλθε στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου ο ΟΑΣΘ ο οποίος συνέχισε (και συνεχίζει) τη λειτουργία του υπό καθεστώς εκκαθάρισης. Η λήξη της διαδικασίας εκκαθάρισης είχε οριστεί αρχικά τον Δεκέμβριο του 2019, αλλά μέχρι σήμερα ο ΟΑΣΘ εξακολουθεί να λειτουργεί, ωστόσο, με μειωμένες δυνατότητες. Ο ΟΑΣΘ δεν μπορεί να προσλάβει μόνιμο προσωπικό το οποίο απομειώνεται συνεχώς λόγω αποχωρήσεων και συνταξιοδοτήσεων, παρά μόνο προσωπικό ορισμένου χρόνου για κάλυψη άμεσων αναγκών ενώ ταυτόχρονα δεν δύναται να ανανεώσει τον στόλο του.
Κατά συνέπεια ο ρόλος του ΟΑΣΘ (Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης) στην παροχή των υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών στην περιοχή Θεσσαλονίκης βαίνει μειούμενος, με αποτέλεσμα τα τελευταία τρία έτη να ανατίθεται από τον ΟΣΕΘ, με έγκριση του αρμόδιου Υπουργείου, μέρος του έργου του στα ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης – με σύμπραξη τριών ακόμη ΚΤΕΛ (σήμερα). Ο ΟΑΣΘ προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του σε οχήματα προέβη σε μίσθωση λεωφορείων από την ελεύθερη αγορά, ενώ χρησιμοποιεί και περί τα 25 οχήματα από σύνολο 49 μεταχειρισμένων οχημάτων που τελικώς του διέθεσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης, μέσω χρησιδανείου. Παρά ταύτα, ο ΟΑΣΘ δεν δύναται να δρομολογήσει πέραν των 250-270 οχημάτων ημερησίως έναντι των περίπου 370 (που θα έπρεπε), βάσει του εγκεκριμένου προγραμματισμού. Τα ΚΤΕΛ δρομολογούν περί τα 170-180 οχήματα ημερησίως ενώ το τελευταίο τρίμηνο δρομολογούνται επιπλέον 20-25 λεωφορεία για να καλύψουν τις ανάγκες 4 νέων γραμμών και να πυκνώσουν ορισμένες από τις υπάρχουσες.
