Τα κτίρια κατασκευάζονται για να εξυπηρετούν τις ανάγκες της ανθρωπότητας. Διαμορφώνουν τη φύση και διαμορφώνονται από αυτήν, διαμορφώνουν εμάς με τον ίδιο τρόπο που και εμείς διαμορφώνουμε αυτά. Εν μέσω δυσοίωνων προβλέψεων ότι το καλοκαίρι του 2024 θα καταγραφούν νέα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, είναι καιρός να ρίξουμε μία προσεκτική ματιά στα κτίριά μας και τον τρόπο που μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές τους, και μάλιστα να το κάνουμε αυτό έχοντας στο μυαλό μας ότι αυτά θα μας βοηθήσουν να ανταπεξέλθουμε σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.
Ο κτιριακός τομέας ευθύνεται για το 37% των συνολικών εκπομπών άνθρακα παγκοσμίως, ενώ σε αυτόν περιλαμβάνονται δραστηριότητες που είναι δύσκολο να μειώσουν το αποτύπωμά τους και χρειάζεται να εντείνουν τις προσπάθειές τους στο εξής για να πετύχουν την πράσινη μετάβαση, όπως αναφέρεται σε άρθρο που αναδημοσιεύει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
Το πιο προφανές και άμεσο πεδίο επιρροής είναι ο τρόπος που σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε τα κτίριά μας. Τα υλικά που χρησιμοποιούμε έχουν σημασία, όπως και από πού προέρχονται και πώς εφαρμόζονται στο δομημένο περιβάλλον.
Η ευκαιρία απανθρακοποίησης
Τα καλά νέα είναι ότι η μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές στον κτιριακό τομέα προσφέρει αμέτρητες ευκαιρίες ανάπτυξης και δημιουργίας αξίας σε όλη την αλυσίδα που εμπλέκεται στις κατασκευές. Ανάλυση του Boston Consulting Group (BCG) αναφέρει ότι οι εταιρείες με τις καλύτερες μετρήσεις βιωσιμότητας στον τομέα τους έχουν χαμηλότερο κίνδυνο ESG (Environmental, Social and Governance) με ασφάλιστρο 10% έως 15% στις αποτιμήσεις τους. Κτίρια με πιστοποιήσεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, όπως το παγκοσμίως αναγνωρισμένο σύστημα αξιολόγησης LEED (Leadership in Energy & Environmental Design), το οποίο παρέχει ένα πλαίσιο για τον σχεδιασμό βιώσιμων και υγιών κτιρίων, μπορεί να έχει υψηλότερη αξία λόγω της ενεργειακής απόδοσης, της υψηλότερης αξίας ενοικίασης και του χαμηλότερου κινδύνου ESG. Με απλά λόγια, έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά.
Τα ενεργειακά αποδοτικά σχέδια και συστήματα μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους στους παίκτες της αλυσίδας. Τα παθητικά σχέδια κτιρίων, τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης υψηλής απόδοσης και τα προηγμένα συστήματα διαχείρισης ενέργειας μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και υλικών, μειώνοντας το λειτουργικό κόστος. Ένα κορυφαίο παράδειγμα είναι η αναβάθμιση του συστήματος κλιματισμού του Taikoo Li Sanlitun του Πεκίνου, που μείωσε την κατανάλωση ενέργειας για κλιματισμό κατά 66%, ή 13,4 GWh ετησίως. Ο εξοπλισμός υψηλής ενεργειακής απόδοσης και το ψηφιακό σύστημα διαχείρισης ενέργειας, τα οποία μπορούν να αναπαραχθούν αλλού, επέτρεψαν αυτήν την αλλαγή.
Υιοθετώντας βιώσιμες πρακτικές, όλοι οι εμπλεκόμενοι στην αλυσίδα της κατασκευής μπορούν επίσης να προσφέρουν διαφοροποιημένα προϊόντα προσελκύοντας περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένους πελάτες, να αποκτήσουν πρόσβαση στα κίνητρα δημόσιας χρηματοδότησης και πιθανές εμπορικές συναλλαγές άνθρακα για να αντισταθμίσουν το αρχικό κόστος επένδυσης, βελτιώνοντας έτσι την οικονομική τους βιωσιμότητα. Για παράδειγμα, η Holcim, έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς τσιμέντου παγκοσμίως, έχει λανσάρει μια κυκλική τεχνολογική πλατφόρμα για την παροχή έως και 100% ανακυκλωμένου σκυροδέματος στα κτίρια, ενισχύοντας τη βιώσιμη προσφορά της και απανθρακώνοντας τον τομέα του σκυροδέματος.
Το κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κτιριακού τομέα
Τα πράσινα κτίρια συχνά ενσωματώνουν χαρακτηριστικά, όπως προσβάσιμους χώρους πρασίνου και σημεία συνάθροισης, βελτιώνοντας την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.
Αυτά τα κτίρια μειώνουν επίσης τη ρύπανση και προστατεύουν και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα. Βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα και του νερού, τα πράσινα κτίρια δημιουργούν επίσης πιο υγιεινές συνθήκες διαβίωσης. Για παράδειγμα, το Bullitt Center στο Σιάτλ, ένα από τα πιο πράσινα εμπορικά κτίρια στον κόσμο, εκτιμάται ότι θα αποφέρει οφέλη έως και 18,5 εκατομμυρίων δολαρίων στην κοινωνία κατά τη διάρκεια της ζωής του μέσω των διαφόρων πράσινων χαρακτηριστικών του.
Η βιβλιοθήκη SOHO Yangzheng, η πρώτη βιβλιοθήκη μηδενικών εκπομπών στην Κίνα, αποτελεί παράδειγμα βιώσιμου σχεδιασμού σε δημόσιους χώρους. Βρίσκεται σε ένα αγροτικό χωριό στη βορειοδυτική Κίνα, χρησιμεύει ως κέντρο για οικογενειακές συγκεντρώσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ενώ παράλληλα μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθώς αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια, διαθέτει στοιχεία παθητικού σχεδιασμού και πράσινους ανοιχτούς χώρους που υποστηρίζουν την ευημερία της τοπικής κοινότητας και του φυσικού περιβάλλοντος.
«Πράσινες» κατασκευές – μία αγορά που εξαπλώνεται
Η πράσινη μετάβαση το κτιριακού τομέα αποτελεί επίσης και μία ευκαιρία προκειμένου να ξεκλειδωθούν δυνατότητες επέκτασης στην αγορά και κέρδους μέσα από τα προσφερόμενα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στην Κίνα, και όχι μόνο, η πράσινη μετάβαση στον συγκεκριμένο τομέα θα μπορούσε να μοχλεύσει ευκαιρίες ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως.
Καθώς η ζήτηση για βιώσιμες κατασκευαστικές πρακτικές αυξάνεται διαρκώς, η ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα και η ανάπτυξη της καινοτομίας μπορούν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα. Για παράδειγμα, τα αρθρωτά κτίρια και τα προκατασκευασμένα υλικά, που μειώνουν τον χρόνο κατασκευής και τα απόβλητα, είναι ιδιαίτερα ελκυστικά σε περιοχές που αστικοποιούνται γρήγορα, όπως η Μέση Ανατολή.
Για την πλήρη αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζει η πράσινη μετάβαση στον κτιριακό τομέα, οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να υιοθετήσουν μία στρατηγική και συνεργατική προσέγγιση. Ακολουθώντας τέσσερις βασικές αρχές, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς καλούνται να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
1ον Να υιοθετήσουν τα διεθνή πρότυπα και μετρήσεις: Ολοκληρωμένα και ποσοτικοποιήσιμα πρότυπα που περιλαμβάνουν καθαρά μηδενικά, θετικά για τη φύση, ανθεκτικά και προσανατολισμένα στην ευημερία αποτελέσματα.
2ον Υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών και δημιουργία εμβληματικών έργων: Επένδυση σε εμβληματικά έργα που η προβολή τους θα αποτελέσει έμπνευση ευρύτερα και θα βοηθήσει στον καθορισμό νέων σημείων αναφοράς του κλάδου.
3ον Ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών και κινήτρων: Πρωτοβουλίες όπως επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις για την ενθάρρυνση βιώσιμων πρακτικών και την ενίσχυση της οικονομικής βιωσιμότητας των πράσινων λύσεων.
4ον Υποστήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης, καινοτομία: Διεύρυνση και επιτάχυνση της έρευνας σε πράσινες τεχνολογίες όπως δομικά υλικά μηδενικών εκπομπών.
