Πηγή Εικόνας: ΑΠΕ - ΜΠΕ«Εντυπωσιασμένοι» με τον αστικό αμπελώνα που είναι εγκατεστημένος στην καρδιά της Θεσσαλονίκη εδώ και 11 χρόνια, δήλωσαν μέλη του Διεθνούς Δικτύου Urban Vineyards Association (UVA) και εκπρόσωποι αστικών και περιαστικών αμπελώνων από μεταξύ άλλων τις Κατάνια, Βαρκελώνη, Παρίσι, Βενετία και Παλέρμο, οι οποίοι βρίσκονται στην πόλη και τον επισκέφτηκαν, με αφορμή την ετήσια συνάντηση του UVA, που διοργανώνεται κάθε χρόνο και σε μια από τις πόλεις μέλη του. Χωρίς να χρειαστεί καμία είδους επέμβαση στον αστικό βιολογικό αμπελώνα της Θεσσαλονίκης πριν την έλευση των επισκεπτών του από το εξωτερικό, οι ξένοι λάτρεις του οίνου περιηγήθηκαν σε αυτόν και απόλαυσαν αέρα φρεσκάδας και καλό κρασί ξεχνώντας για αρκετή ώρα ότι βρίσκονται στο κέντρο μιας πόλης.
Βέβαια, για τους εμπλεκομένους με τον αστικό αμπελώνα που είναι εγκατεστημένος από το 2013 στην Λ. Καυταντζόγλου & Γ. Τζοβαροπούλου, Καυταντζόγλειο, η αίσθηση των ξένων επισκεπτών του ήταν αναμενόμενη, αφού όπως επισήμαναν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «είναι η φροντίδα και η προστασία του από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης που τους έχει πείσει ότι αυτός ήρθε για να μείνει».
‘Αλλωστε για όλους όσους έτρεξαν για την εγκατάσταση του αστικού αμπελώνα της Θεσσαλονίκης, από τα στελέχη της αυτοδιοίκησης, τους πανεπιστημιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, μέχρι και τον επιχειρηματία που κάνει την οινοποίηση και εμφιάλωση, το κτήμα Γεροβασιλείου, τίποτα δεν είναι αδύνατον να συμβεί, μιας, και ενώ το εγχείρημα έμοιαζε καταδικασμένο να αποτύχει από τα πρώτα του κιόλας βήματα, τελικά όχι μόνο έγινε πραγματικότητα, αλλά οι αποδόσεις του έπεισαν και τους πιο δύσπιστους για τα πολλαπλά οφέλη του, κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά.
«Εντυπωσιασμένοι» με τον αστικό αμπελώνα δήλωσαν οι του Urban Vineyards Association
Ήταν τον Ιανουάριο του 2023, που ο αμπελώνας του Δήμου Θεσσαλονίκης έγινε μέλος του διεθνούς δημιουργικού δικτύου Urban Vineyards Association (UVA) και αποτελεί αφορμή για τη διατήρηση της αμπελοοινικής κουλτούρας μέσα στα αστικά και περιαστικά σημεία των πόλεων που συμμετέχουν σε αυτό. Η ένταξη στο δίκτυο αφορά τις πιλοτικές δράσεις σε θέματα αστικής γεωργίας του ευρωπαϊκού έργου Food Trails Horizon 2020 που υλοποιεί ο Δήμος Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια.
«Εντυπωσιασμένος» από τον αστικό αμπελώνα που είναι εγκατεστημένος στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Urban Vineyards Association (UVA), Νικολά Πουρέλο (Nicola Purello), στο περιθώριο σημερινής ημερίδας για την Αμπελοοινική Κουλτούρα της Κεντρικής Μακεδονίας και τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται για την αστική αμπελουργία, μέσω και της δημιουργικής συνεργασίας μεταξύ του δικτύου Urban Vineyards Association και του δήμου Θεσσαλονίκης.
«Με ενθουσίασε το γεγονός ότι ο αστικός αμπελώνας στο κέντρο της πόλης που επισκεφτήκαμε χθες, είναι απόλυτα τακτοποιημένος και δομημένος, καθαρός και πλούσιος» και σημείωσε ότι το μικροκλίμα της Θεσσαλονίκης ευνοεί την εγκατάστασή τους.
«Η εικόνα του αστικού αμπελώνα μου έδωσε την εντύπωση ότι οι πολίτες είναι ερωτευμένοι μαζί του και πραγματικά αποτελεί για εμένα μια μοναδική επιβεβαίωση του τι μπορεί να προσδώσει η εγκατάστασή του σε γειτονιές πόλεων, φέρνοντας πιο κοντά τους ανθρώπους και συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση των αξιών μιας κοινωνίας που αλληλοϋποστηρίζεται και αλληλοβοηθιέται. ‘Αλλωστε, όλοι οι άνθρωποι πίνοντας κρασί σε έναν χώρο που πλημμυρίζεται από φρεσκάδα, όχι μόνο περνούν καλά και αφήνουν πίσω τα ζητήματα της καθημερινότητας, αλλά λύνουν τις διαφορές τους και αναγνωρίζουν ότι είναι πολλά περισσότερα όλα αυτά που τους ενώνουν, έναντι αυτών που μπορεί να τους απομακρύνουν».
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος επισήμανε ότι ο UVA δημιουργήθηκε το 2019 και σήμερα αριθμεί 14 αστικούς αμπελώνες σε πέντε χώρες, τις Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία και ΗΠΑ, αλλά όπως είπε χαρακτηριστικά «όλοι αυτοί είναι ένα πολύ μικρό δείγμα του τι υπάρχει εκεί έξω στον πλανήτη γη». ‘Αλλωστε, λέγοντας ότι «μόλις πρόσφατα ανακαλύψαμε έναν αστικό αμπελώνα στο Λός ‘Αντζελες της Αμερικής που δεν αποκλείεται σύντομα να γίνει μέρος του δικτύου του UVA», ο ίδιος, εξέφρασε την πεποίθησή του ότι στο άμεσο μέλλον «θα ξεπηδούν σαν μανιτάρια οι ειδήσεις για αστικούς αμπελώνες σε όλο τον κόσμο». Κατά τον ίδιο, κανείς δεν πρέπει να λησμονεί ότι οι πόλεις είναι εγκατεστημένες επάνω στη γη και «γη σημαίνει γεωργία και τροφή», επισήμανε χαρακτηριστικά.
Δηλώνοντας εντυπωσιασμένος με τον αστικό αμπελώνα στο δήμο Θεσσαλονίκης, ο τέως πρόεδρος του UVA, οινοπαραγωγός και ιδιοκτήτης του Cantine Balbiano, ιδρυτής της start up «citiculture», Λούκα Μπαλμπιάνο (Luca Balbiano) επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η δημιουργία και λειτουργία τους όχι μόνο συμβάλλει σημαντικά στην επανασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση, αλλά η ύπαρξή του εντός των πόλεων συμβάλλει και στην «προστασία» του κλίματος. «Τα αμπέλια είναι εξαιρετικά ανθεκτικά και μπορούν να αντισταθούν στην αλλαγή του κλίματος», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι οι αστικοί αμπελώνες μπορούν να λειτουργήσουν ως επαγγελματική διέξοδο στους ανθρώπους που μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους στο μέλλον, λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης».
Ήμουν τόσο δύσπιστος που η επιτυχία του ακόμη και εμένα με ξάφνιασε
«Ο αστικός αμπελώνας στην καρδιά της Θεσσαλονίκη ήταν μια ιδέα του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνου Ζέρβα, η οποία πέρασε από πολλές αλλαγές και περιπέτειες και τίποτα στο ξεκίνημά του δεν προμήνυε αυτή την επιτυχία που όλοι αναγνωρίζουμε σήμερα», επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διευθυντής στο Εργαστήριο Αμπελουργίας Α.Π.Θ., Στέφανος Κουνδουράς.
«Περάσαμε πολλά δύσκολα χρόνια από την σύλληψη της ιδέας μέχρι και την εκκίνηση της δημιουργίας του και μέχρι τον πρώτο τρύγο οι δυσκολίες ήταν πολυεπίπεδες, καθημερινές και πολλές φορές έμοιαζαν ανυπέρβλητες», τονίζει ο ίδιος, και παραδέχεται ότι «δεν πίστευα ούτε ότι μπορεί να εγκατασταθεί αστικός αμπελώνας, ούτε όμως ότι τελικά αυτός ο πρώτος στη Θεσσαλονίκη θα γινόταν ποτέ πραγματικότητα».
Τελικά, η ύπαρξή του αποδεικνύει στην πράξη ότι με υπομονή, επιμονή, πείσμα και συνέπεια και σωστή συνεργασία «όλα μπορούν να γίνουν», παραδέχεται ο κ. Κουνδουράς και ανατρέχοντας στα πρώτα χρόνια εγκατάστασής του θυμάται ότι «μπορεί μέχρι και τα πασαλάκια να έπρεπε να βγουν και να τοποθετηθούν ξανά, αφού είχαν μπει στραβά, μπορεί άλλοι να ενδιαφέρονταν για την εικόνα και άλλοι για την ουσία και παρά το ότι οι κάτοικοι μας “χλεύαζαν” ζητώντας τουλάχιστον να βάλουμε καλαμπόκι ώστε να έχουν και κάτι να τρώνε, τελικά το εγχείρημα πέτυχε και αποτελεί οδηγό για το μέλλον», τόνισε.
Απευθυνόμενος μάλιστα σε όσους μπορεί ακόμη να δυσπιστούν τονίζει «το είδα με τα μάτια μου ότι γίνεται. Υπήρχαν στιγμές που είχα απελπιστεί και απογοητευτεί, αλλά τελικά γίνεται», λέει με ενθουσιασμό.
Σήμερα, ο αστικός αμπελώνας στην καρδιά της Θεσσαλονίκης «έχει πάρει το δρόμο τους και είναι αυτόνομος», σημειώνει ο κ. Κουνδουράς και προσθέτει ότι ο κόσμος τον αγαπάει, τον φροντίζει και τον περιποιείται, ενώ αποκαλύπτει ότι το Αγιωργίτικο που έχει φυτευτεί σε αυτόν, «δεν βγάζει πολλά σταφύλια και έχει γίνει μια άτυπη συμφωνία με τους κατοίκους να τα καταναλώνουν οι ίδιοι», λέει και προσθέτει «είναι το μερίδιο που τους ανήκει και το χαίρονται και το απολαμβάνουν τόσο πολύ που θαρρείς και δεν έχουν φάει ποτέ σταφύλι στη ζωή τους».
Η αστική γεωργία και η αμπελουργία που «γέννησαν» την Γοργόνα
Ήταν την άνοιξη του 2013, οπότε η Θεσσαλονίκη αποκτούσε τον αμπελώνα της. Η αρωματική Μαλαγουζιά και η χρυσαφένια Ρομπόλα, το κοσμοπολίτικο Ξινόμαυρο και το σαγηνευτικό Αγιωργίτικο, φυτευόταν σε μια αστική περιοχή, σε μια γειτονιά, εκεί που παλαιότερα ήταν εγκατεστημένο το μηχανουργείο του δήμου Θεσσαλονίκης.
Ήταν το πνεύμα του τόπου, η έμπνευση, το όραμα και η θέληση των ανθρώπων του δήμου Θεσσαλονίκης, η προσφορά και καθοριστικής σημασίας στήριξη του Κτήματος Γεροβασιλείου και η γνώση του εργαστηρίου αμπελουργίας της Γεωπονικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που τελικά δημιούργησαν, σε μια έκταση δύο στρεμμάτων, τον πρώτο αστικό αμπελώνα, βιολογικής καλλιέργειας στην Ελλάδα.
Από τότε και κάθε χρόνο, το αμπέλι όχι μόνο μεγαλώνει, αλλά αποτελεί τόπο συνάντησης μικρών και μεγάλων, μαθητών και δασκάλων, ντόπιων και ξένων, ενώ στα χρόνια ύπαρξής του ντύθηκε με μουσικές, χορούς και τραγούδια, η γειτονιά έστρωσε τραπέζι.
Ο αστικός αμπελώνας, ανάλογα με τη χρονιά δίνει από 400 έως και 600 φιάλες με την επωνυμία «Γοργόνα», η οποία και φορώντας το κοινωνικό της πρόσωπο αποδίδει τα κέρδη της σε ευάλωτες ομάδες και άλλες που χρειάζονται στήριξης.
«Η “Γοργόνα” μας είναι απολαυστική, όχι γιατί είναι το αποτέλεσμα μιας όμορφης προσπάθειας, αλλά κυρίως γιατί είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας», επισημαίνει ο Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, Δρ. Βαγγέλης Ματζίρης, προϊστάμενος του Τμήματος Μελετών και Σχεδιασμού Αστικού Πρασίνου της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Στη σημερινή ημερίδα μεταξύ άλλων μίλησαν το υπηρεσιακό στέλεχος της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, Ελένη Σακαλή, μέλος της ομάδας έργου Food Trail Horizon 2020 για την προώθηση της ενδυνάμωσης των κοινοτήτων σε θέματα αστικής γεωργίας μίλησε. Από την πλευρά του, το υπηρεσιακό στέλεχος του Αυτοτελούς Τμήματος Επιχειρησιακού Σχεδιασμού και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του δήμου, Project manager του Food Trail Horizon 2020, Στέλα Ψαρροπούλου, μίλησε για την ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα στην Θεσσαλονίκη μέσα από τα ευρωπαϊκά έργα και τις πρωτοβουλίες αστικής γεωργίας. Ο αστικός αμπελώνας της Θεσσαλονίκης:θύλακες της υπαίθρου και της αμοιβαιότητας που χρησιμεύουν ως τουριστικοί πόροι και κοινοτικοί ήταν η ομιλία της αναπληρώτριας καθηγήτριας τμήματος Γεωπονίας της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Μαρία Παρταλίδου.
