Ο Συνήγορος του Πολίτη, απευθύνθηκε στο Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), προκειμένου να εκθέσει τα προβλήματα που δημιουργούνται από την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 51 παρ. 15 του ν. 4178/2013, η οποία προβλέπει ότι οι χρήσεις γης που ορίζονται από τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) που εγκρίθηκαν πριν το ν. 2508/1997, είναι δεσμευτικές για τη διοίκηση, μόνο, όμως, όταν έχουν εγκριθεί οι πολεοδομικές μελέτες αναθεώρησης ή ένταξης.
Αυτές έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι 31.03.24, διαφορετικά από 01.04.24 θα πρέπει να εφαρμοστούν αυτοδικαίως οι διατάξεις των ΓΠΣ. Εντούτοις, η συγκεκριμένη διάταξη διαρκώς παρατείνεται, με αποτέλεσμα η μη εφαρμογή των χρήσεων γης που προβλέφθηκαν στα ΓΠΣ να δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου στους πολίτες.
Απόψεις και προτάσεις για τη μη εφαρμογή των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων που εγκρίθηκαν πριν το ν. 2508/1997
Η συγκεκριμένη διάταξη διαρκώς παρατείνεται, με αποτέλεσμα η μη εφαρμογή των χρήσεων γης που προβλέφθηκαν στα ΓΠΣ να δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου στους πολίτες. Παράλληλα, οδηγεί στη διαμόρφωση τετελεσμένων καταστάσεων, καθώς δεν ακολουθείται ορθολογικός σχεδιασμός με αποτέλεσμα οι χρήσεις γης να συγχέονται. Σε κάθε δε περίπτωση η εκ των υστέρων αναθεώρηση των ΓΠΣ θα πρέπει να καθορίσει και να συμπεριλάβει διαφορετικού είδους δραστηριότητες στον ίδιο χώρο, γεγονός που μοιραία οδηγεί σε ανακόλουθο σχεδιασμό του αστικού περιβάλλοντος, με κίνδυνο, τελικά να μην υπάρχει συνοχή και συγκροτημένη χωροταξική στόχευση των χρήσεων γης.
Είναι δε προφανές ότι ο σχεδιασμός ο οποίος καλείται να συμπεριλάβει χρήσεις γης μη συμβατές μεταξύ τους θα προξενήσει συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ των πολιτών και ενδέχεται να καταλήξει σε απομείωση της οικονομικής αξίας των περιουσιών τους και σε επιδείνωση της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος.
Για τους ανωτέρω λόγους η Αρχή έκρινε ότι είναι αναγκαίο να επισπευσθεί η διαδικασία ολοκλήρωσης του χωροταξικού σχεδιασμού με την έγκριση σχεδίων κατώτερου επιπέδου, από τα οποία θα δοθούν οι κατευθύνσεις σχεδιασμού και θα προκύψουν οι χρήσεις γης. Σε κάθε περίπτωση η 11ετής καθυστέρηση αναθεώρησης των ΓΠΣ συνιστά ακραία περίπτωση κακοδιοίκησης. Ως εκ τούτου, ο Συνήγορος του Πολίτη, έχοντας παγίως εκφράσει την αντίθεσή του στην πρακτική των διαδοχικών παρατάσεων με διατάξεις νόμου, πρότεινε να ληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες για το συστηματικό και αποτελεσματικό έλεγχο εκ μέρους του ΥΠΕΝ αναφορικά με την πρόοδο της διαδικασίας της σημειακής τροποποίησης/ αναθεώρησης των υφιστάμενων ΓΠΣ ή της ολοκλήρωσης των ΤΠΣ (Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων).
Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ ανταποκρίθηκε θετικά στις προτάσεις του Συνηγόρου και εγγράφως ενημέρωσε ότι έχει λάβει όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την επίσπευση, την ομαλή εξέλιξη και ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού. Ειδικότερα, επεσήμανε ότι όσες μελέτες αναθεώρησης των υφιστάμενων ΓΠΣ υποβλήθηκαν εγκαίρως στο Υπουργείο, αυτές έχουν εγκριθεί. Τέλος, συντασσόμενος με τις απόψεις της Αρχής, τόνισε ότι οι διαδοχικές και συνεχείς παρατάσεις δεν συνάδουν με τη συντονισμένη προσπάθεια ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας και προς τούτο η ως άνω προθεσμία, δεν θα τύχει νέας παράτασης, αλλά στις περιπτώσεις μελετών Γενικών πολεοδομικών σχεδίων που δεν κατέστη δυνατή η ολοκλήρωσή τους εντός αυτής, θα ενσωματωθούν σε νεότερο σχεδιασμό, με βάση τα προβλεπόμενα εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού.
