Πηγή Εικόνας: Θοδωρής ΚαραουλάνηςΣε πολιτική συμφωνία σχετικά με κοινούς κανόνες για την προώθηση της επισκευής αγαθών για τους καταναλωτές κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, εξέλιξη την οποία χαιρέτισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία και είχε υποβάλλει τη σχετική πρόταση τον Μάρτιο του 2023.
Μόλις εγκριθούν, οι νέοι κανόνες θα θεσπίσουν ένα νέο «δικαίωμα επισκευής» για τους καταναλωτές, τόσο εντός όσο και εκτός της νόμιμης εγγύησης, γεγονός που θα τους διευκολύνει και θα καταστήσει οικονομικά αποδοτικότερη την επισκευή προϊόντων αντί απλώς να τα αντικαθιστούν με νέα. Αυτό θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση για τους καταναλωτές, θα τονώσει την κυκλική οικονομία και θα στηρίξει τους στόχους της βιώσιμης κατανάλωσης και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας μέσω της μείωσης των αποβλήτων, τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση.
Τι προβλέπουν οι νέοι κανόνες για τη διευκόλυνση της επισκευής
Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται, όταν ένα ελάττωμα εμφανίζεται στο πλαίσιο της νόμιμης εγγύησης, οι καταναλωτές θα επωφελούνται πλέον από παρατεταμένη νομική εγγύηση ενός έτους εάν επιλέξουν να επισκευάσουν τα προϊόντα τους.
Όταν λήξει η νόμιμη εγγύηση, οι καταναλωτές θα μπορούν να ζητήσουν ευκολότερη και φθηνότερη επισκευή ελαττωμάτων σε εκείνα τα προϊόντα που πρέπει να είναι τεχνικά επισκευάσιμα (όπως ταμπλέτες, έξυπνα τηλέφωνα, αλλά και πλυντήρια ρούχων, πλυντήρια πιάτων κ.λπ.). Οι κατασκευαστές θα υποχρεούνται να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες επισκευής τους, συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικών τιμών των συνηθέστερων επισκευών.
Για να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη της αγοράς επισκευών, οι νέοι κανόνες θα διασφαλίσουν ότι τα ανταλλακτικά για τεχνικώς επισκευάσιμα αγαθά διατίθενται σε λογική τιμή· και οι κατασκευαστές θα απαγορεύεται να χρησιμοποιούν συμβατικούς φραγμούς, φραγμούς που σχετίζονται με το υλισμικό ή το λογισμικό για την επισκευή, όπως η παρεμπόδιση της χρήσης μεταχειρισμένων, συμβατών και 3D εκτυπωμένων ανταλλακτικών από ανεξάρτητους επισκευαστές, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Πρακτικά μέτρα στήριξης της επισκευής
Οι συμφωνηθέντες κανόνες θα απαιτούν επίσης από τα κράτη μέλη να λαμβάνουν τουλάχιστον ένα μέτρο για την προώθηση της επισκευής, για παράδειγμα με τη μορφή δελτίων επισκευής, ταμείων επισκευής ή στήριξης τοπικών πρωτοβουλιών επισκευής. Τα μέτρα αυτά μπορούν να υποστηριχθούν από κονδύλια της ΕΕ, όπως συμβαίνει ήδη σε ορισμένα κράτη μέλη.
Οι νέοι κανόνες προβλέπουν επίσης τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας επισκευών, η οποία θα επιτρέπει στους καταναλωτές να βρίσκουν ευκολότερα κατάλληλους επισκευαστές μέσω βολικών μέσων αναζήτησης. Θα είναι στη διάθεση των επισκευαστών, πολλοί από τους οποίους είναι ΜΜΕ, για να διαφημίσουν τις υπηρεσίες τους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν επίσημα την πολιτική συμφωνία. Μόλις εκδοθεί επίσημα, η οδηγία θα αρχίσει να ισχύει την 20ή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στόχος οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις να καταναλώνουν και να παράγουν με πιο βιώσιμο τρόπο
Η πρωτοβουλία για το «δικαίωμα επισκευής» συμπληρώνει διάφορες άλλες προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή για την επίτευξη βιώσιμης κατανάλωσης καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, θέτοντας το πλαίσιο για ένα πραγματικό «δικαίωμα επισκευής» σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η πρόταση αυτή αποτελεί μέρος του ευρύτερου στόχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις καταναλώνουν και παράγουν με πιο βιώσιμο τρόπο.
Η πρόταση για το «δικαίωμα επισκευής» ανακοινώθηκε στο νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές και στο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία. Αντιμετωπίζει τα εμπόδια που αποθαρρύνουν τους καταναλωτές να επισκευάσουν λόγω ταλαιπωρίας, έλλειψης διαφάνειας ή δύσκολης πρόσβασης σε υπηρεσίες επισκευής. Ως εκ τούτου, ενθαρρύνει την επισκευή ως πιο βιώσιμη επιλογή κατανάλωσης, η οποία συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η πρωτοβουλία αυτή συμπληρώνει άλλα μέσα που επιδιώκουν τον στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για βιώσιμη κατανάλωση μέσω επισκευής. Από την πλευρά της προσφοράς, ο κανονισμός για τον οικολογικό σχεδιασμό των βιώσιμων προϊόντων προωθεί τη δυνατότητα επισκευής των προϊόντων στη φάση παραγωγής. Από την πλευρά της ζήτησης, η πρόταση οδηγίας σχετικά με την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση επιτρέπει στους καταναλωτές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις αγοράς στο σημείο πώλησης. Η παρούσα πρόταση ενισχύει την πλευρά της ζήτησης προωθώντας την επισκευή στη φάση μετά την πώληση. Οι τρεις πρωτοβουλίες καλύπτουν από κοινού ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος, συμπληρώνοντας και ενισχύοντας η μία την άλλη.
Επιπλέον, η πρωτοβουλία για την τεκμηρίωση των οικολογικών ισχυρισμών θα διευκολύνει τους καταναλωτές να στηρίξουν την πράσινη μετάβαση μέσω των αγοραστικών επιλογών τους και θα σταματήσει τις εταιρείες από το να διατυπώνουν παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Η παρούσα πρωτοβουλία συμπληρώνει επίσης την πρόταση «Ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση», η οποία καθορίζει το οριζόντιο πλαίσιο κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας.
Δηλώσεις
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Maroš Šefčovič, τόνισε: «Η συμφωνία σχετικά με το «δικαίωμα επισκευής» αποτελεί σημαντικό βήμα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η επισκευή προϊόντων καθίσταται εύκολη, οικονομικά προσιτή και ελκυστική επιλογή για τους καταναλωτές. Αυτό είναι καίριας σημασίας για τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια πράσινη και κυκλική οικονομία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, μειώνοντας τα απόβλητα και τις εξαρτήσεις και συμπληρώνοντας τους κανόνες οικολογικού σχεδιασμού, οι οποίοι θα διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα που πωλούνται στην αγορά της ΕΕ είναι επισκευάσιμα».
Η Βιέρα Γιούροβα, αντιπρόεδρος αρμόδια για τις αξίες και τη διαφάνεια, υπογράμμισε: «Οι ευρωπαίοι καταναλωτές πρέπει να έχουν επιλογές. Οι νέοι κανόνες θα τους επιτρέψουν να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους σχετικά με τη βιωσιμότητα. Είτε επιλέγουν την επιλογή να επισκευάσουν ένα κατεστραμμένο προϊόν είτε να αγοράσουν ένα νέο. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να διαμορφώσουν τα καταναλωτικά τους πρότυπα με τον τρόπο που θέλουν και όχι με τον τρόπο που αναγκάζονται από τους κατασκευαστές».
Τέλος, ο Επίτροπος Δικαιοσύνης, Didier Reynders, σημείωσε: «Οι καταναλωτές επιθυμούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο για να συμβάλουν σε ένα πιο πράσινο περιβάλλον. Η Επιτροπή άκουσε την επιθυμία τους. Ένας τρόπος για να μειωθεί η περιττή σπατάλη και η χρήση πολύτιμων πόρων είναι οι καταναλωτές να επισκευάζουν τα αγαθά τους, αντί να τα αντικαθιστούν αυτόματα με νέα. Θέλουμε να βοηθήσουμε τους καταναλωτές να ξεπεράσουν την κουλτούρα της απόρριψης που είναι τόσο επιζήμια για τον πλανήτη. Η νέα οδηγία θα καταστήσει την επισκευή ευκολότερη, πιο προσιτή και πιο προσιτή. Θα στείλει επίσης ένα σημαντικό μήνυμα στις εταιρείες ότι τα βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και οι επενδύσεις σε επισκευές αποδίδουν».
