Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκήρυξε την πρόσκληση υποβολής προτάσεων του Ταμείου Καινοτομίας για το 2023 με προϋπολογισμό ρεκόρ ύψους 4 δισ. ευρώ που θα στηρίξει την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών απαλλαγμένων από ανθρακούχες εκπομπές. Η πρόσκληση χρηματοδοτείται από τα έσοδα του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ), γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για την πράσινη μετάβαση. Η Επιτροπή αύξησε το σύνολο των διαθέσιμων κονδυλίων και διπλασίασε τον προϋπολογισμό για κατασκευαστικά έργα καθαρής τεχνολογίας σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόσκληση υποβολής προτάσεων. Διατίθενται 1,4 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγικής ικανότητας, της τεχνολογικής υπεροχής και της ανθεκτικότητας της αλυσίδας εφοδιασμού στην Ευρώπη.
Οι ανάδοχοι των έργων μπορούν να υποβάλουν αίτηση επιχορήγησης στο πλαίσιο πέντε κεφαλαίων με διακριτές απαιτήσεις προϋπολογισμού και κεφαλαιουχικών δαπανών:
- Γενική απαλλαγή από ανθρακούχες εκπομπές (μεγάλης κλίμακας) – διατίθενται 1,7 δισ. ευρώ για έργα με κεφαλαιουχικές δαπάνες άνω των 100 εκατ. ευρώ
- Γενική απαλλαγή από ανθρακούχες εκπομπές (μεσαίας κλίμακας) – διατίθενται 500 δισ. ευρώ για έργα με κεφαλαιουχικές δαπάνες από 20 έως 100 εκατ. ευρώ
- Γενική απαλλαγή από ανθρακούχες εκπομπές (μικρής κλίμακας) – διατίθενται 200 δισ. ευρώ για έργα με κεφαλαιουχικές δαπάνες από 2,5 εκατ. έως 20 εκατ. ευρώ
- Παραγωγή καθαρών τεχνολογιών – διατίθενται 1,4 δισ. ευρώ για έργα με κεφαλαιουχικές δαπάνες άνω των 2,5 εκατ. ευρώ που επικεντρώνονται στην παραγωγή κατασκευαστικών στοιχείων για την ανανεώσιμη ενέργεια, την αποθήκευση ενέργειας, τις αντλίες θερμότητας και την παραγωγή υδρογόνου
- Πιλοτικό κεφάλαιο – διατίθενται 200 εκατ. ευρώ για έργα με κεφαλαιουχικές δαπάνες άνω των 2.5 εκατ. ευρώ που επικεντρώνονται στη ριζική μείωση των ανθρακούχων εκπομπών.
Τα έργα θα αξιολογούνται με βάση τις δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προσφέρουν, τον βαθμό καινοτομίας, την ωριμότητα, τη δυνατότητα αναπαραγωγής τους και την οικονομική αποδοτικότητά τους. Το Ταμείο Καινοτομίας μπορεί να καλύψει έως και το 60 % των σχετικών δαπανών ενός έργου. Τα έργα που βρίσκονται εντός του ΕΟΧ είναι επιλέξιμα για υποβολή αίτησης και, μετά την πρόσφατη αναθεώρηση της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ, οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του Ταμείου Καινοτομίας είναι πλέον ανοικτές και στους τομείς της ναυτιλίας, των οδικών μεταφορών και των κτιρίων, πέραν από τις τεχνολογίες σε ενεργοβόρους τομείς (συμπεριλαμβανομένων των αερομεταφορών), των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή της αποθήκευσης ενέργειας. Ελπιδοφόρα έργα που δεν είναι επαρκώς ώριμα για επιχορήγηση ή δεν επιλέγονται για χρηματοδότηση λόγω χρηματοδοτικών περιορισμών μπορούν να επωφεληθούν από την παροχή βοήθειας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την ανάπτυξη έργων.
Επόμενα βήματα
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, οι ανάδοχοι έργων έχουν προθεσμία έως τις 9 Απριλίου 2024, στις 17:00 (ώρα Κεντρικής Ευρώπης), για να υποβάλουν αίτηση μέσω της δικτυακής πύλης της ΕΕ για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς. Συνιστάται θερμά στους αιτούντες να συμμετάσχουν στην ενημερωτική ημερίδα για την πρόσκληση υποβολής προτάσεων IF23, η οποία θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στις 7 Δεκεμβρίου 2023. Η εκδήλωση αυτή είναι μια ευκαιρία να ενημερωθούν για τα νέα χαρακτηριστικά, να ανακαλύψουν τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και να υποβάλουν ερωτήσεις στον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA), ο οποίος έχει την ευθύνη για τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του Ταμείου Καινοτομίας. Τα εθνικά σημεία επαφής του Ταμείου Καινοτομίας διοργανώνουν επίσης ενημερωτικές ημερίδες στα περισσότερα κράτη μέλη.
Οι αιτούντες θα ενημερωθούν σχετικά με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης μέσα στο τέταρτο τρίμηνο του 2024. Οι επιτυχόντες υποψήφιοι θα υπογράψουν συμφωνίες επιχορήγησης μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2025.
6,5 δις σε πάνω από 100 καινοτόμα έργα χορηγήθηκαν μέσω των προηγούμενων προσκλήσεων
Με έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ που εκτιμώνται σε 40 δισ. ευρώ μεταξύ 2020 και 2030, το Ταμείο Καινοτομίας αποσκοπεί στη δημιουργία οικονομικών κινήτρων για τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές ώστε να επενδύσουν σε τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών αιχμής και να στηρίξουν τη μετάβαση της Ευρώπης στην κλιματική ουδετερότητα. Το Ταμείο Καινοτομίας έχει ήδη χορηγήσει περίπου 6,5 δισ. ευρώ σε πάνω από 100 καινοτόμα έργα μέσω προηγούμενων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων.
Δηλώσεις
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τις Διοργανικές Σχέσεις και τη Διερεύνηση Προοπτικών, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε: «Η επιτυχία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας εξαρτάται από την ικανότητά μας να καινοτομήσουμε και να απαλλάξουμε τη βιομηχανία μας, τις μεταφορές και τον ενεργειακό μας τομέα από τις ανθρακούχες εκπομπές. Επενδύουμε μαζικά σ’ αυτή τη μετάβαση χρησιμοποιώντας τα έσοδα από την εμπορία εκπομπών. Εφαρμόζουμε ένα βιώσιμο μοντέλο που μειώνει τις εκπομπές και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας».
Ο επίτροπος Δράσης για το Κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, τόνισε: «Το Ταμείο Καινοτομίας είναι το βασικό μας εργαλείο για τη στήριξη των οικονομικών κλάδων της Ευρώπης κατά τη μετάβασή τους στην κλιματική ουδετερότητα. Ολοένα και περισσότερο καινοτόμα έργα ανακοινώνονται καθημερινά στην Ευρώπη. Το Ταμείο Καινοτομίας διασφαλίζει ότι τα πλέον ελπιδοφόρα από αυτά ως προς τη μείωση των εκπομπών και τις δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησής τους θα φέρουν καρπούς. Στην πορεία προς το μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών πρέπει να συνδυάσουμε τις επιταγές της κλιματικής πολιτικής με τις οικονομικές ευκαιρίες. Με περισσότερα κονδύλια και 1,4 δισ. ευρώ για τη δημιουργία καθαρών τεχνολογιών, η φετινή πρόσκληση υποβολής προτάσεων δείχνει την αποφασιστικότητά μας να σκεφτόμαστε φιλόδοξα και να ενεργούμε με ταχύτητα».
