Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε νωρίς χθες το πρωί σε συμφωνία για ένα νόμο ο οποίος θέτει όρια στις εκπομπές μεθανίου στις εισαγωγές πετρελαίου και άνθρακα της Ευρώπης από το 2030, ασκώντας πίεση στους διεθνείς προμηθευτές για να περιορίσουν τις διαρροές αυτού του αερίου που συμβάλλει σημαντικά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, έπειτα από ολονύκτιες συνομιλίες, διαπραγματευτές από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν σ’ ένα νόμο που από το 2030 θα απαιτεί από τους εισαγωγείς αργού πετρελαίου, αερίου και άνθρακα στην Ευρώπη να αποδεικνύουν ότι τα καύσιμα αυτά ανταποκρίνονται σε ένα όριο έντασης μεθανίου.
Ο νόμος θα υποβληθεί τώρα για τελική έγκριση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στις χώρες της ΕΕ. Το στάδιο αυτό είναι συνήθως τυπικό.
Ο κανονισμός εισάγει επίσης νέες απαιτήσεις για τους τομείς του πετρελαίου, του αερίου και του άνθρακα, οι οποίοι είναι πλέον υποχρεωμένοι να μετρούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν τις εκπομπές μεθανίου, ανέφερε σε δήλωση το συμβούλιο της ΕΕ.
Η συμφωνία υποχρεώνει τους παραγωγούς πετρελαίου και αερίου στην Ευρώπη να εντοπίζουν και να επισκευάζουν διαρροές του μεθανίου κατά τις επιχειρήσεις τους και επίσης περιορίζει σημαντικά τις περιπτώσεις όπου οι εταιρείες καίνε εσκεμμένα ή απελευθερώνουν αχρείαστο μεθάνιο στην ατμόσφαιρα.
Οι κανονισμοί στις εισαγωγές είναι πιθανό να πλήξουν μεγάλους προμηθευτές αερίου, στους οποίους περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Αλγερία και η Ρωσία.
Το μεθάνιο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αιτία κλιματικής αλλαγής μετά το διοξείδιο του άνθρακα και βραχυπρόθεσμα ανεβάζει πολύ περισσότερο τη θερμοκρασία. Η ταχεία μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά την τρέχουσα δεκαετία είναι κρίσιμης σημασίας αν ο κόσμος πρόκειται να αποφύγει μια σοβαρή κλιματική αλλαγή.
Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Επιτροπή χαιρέτισε την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για νέο κανονισμό της ΕΕ σχετικά με τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στον τομέα της ενέργειας στην Ευρώπη και στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού μας. Το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου – ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας κλιματικής αλλαγής μετά το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) – και είναι επίσης ισχυρός ατμοσφαιρικός ρύπος. Ως εκ τούτου, τονίζεται στην ανακοίνωση, η νέα συμφωνία είναι καίριας σημασίας για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και τη μείωση των καθαρών μας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030. Θα επιβάλει στους κλάδους του ορυκτού αερίου, του πετρελαίου και του άνθρακα την υποχρέωση να μετρούν, να παρακολουθούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν ορθά τις εκπομπές μεθανίου τους σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα παρακολούθησης, και να λαμβάνουν μέτρα για να τις μειώσουν. Η συμφωνία επιτεύχθηκε λίγες μόλις εβδομάδες πριν από την COP28, όπου η ΕΕ θα συνεχίσει τη συνεργασία της με διεθνείς εταίρους για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου.
Μείωση των εκπομπών μεθανίου στην ΕΕ
Ο κανονισμός που συμφωνήθηκε έχει ως στόχο να σταματήσει την αποφευκτή έκλυση μεθανίου στην ατμόσφαιρα και να ελαχιστοποιήσει τις διαρροές μεθανίου από εταιρείες ενέργειας από ορυκτά καύσιμα που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ.
- Απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στις αρμόδιες αρχές σχετικά με την ποσοτικοποίηση και τις μετρήσεις των εκπομπών μεθανίου σε επίπεδο πηγής, μεταξύ άλλων και για τα μη ελεγχόμενα περιουσιακά στοιχεία.
- Υποχρεώνει τις εταιρείες πετρελαίου και αερίου να διενεργούν τακτικές έρευνες στον εξοπλισμό τους για τον εντοπισμό και την επισκευή διαρροών μεθανίου στο έδαφος της ΕΕ εντός συγκεκριμένων προθεσμιών.
- Απαγορεύει τον συνήθη εξαερισμό και καύση σε πυρσό από τους τομείς του πετρελαίου και του αερίου και περιορίζει τον έκτακτο εξαερισμό και καύση σε πυρσό σε αναπόφευκτες περιστάσεις, για παράδειγμα για λόγους ασφάλειας ή σε περίπτωση δυσλειτουργίας του εξοπλισμού.
- Περιορίζει τον εξαερισμό από θερμικά ανθρακωρυχεία από το 2027, με αυστηρότερους όρους μετά το 2031.
- Απαιτεί από τις εταιρείες στους τομείς του πετρελαίου, του αερίου και του άνθρακα να καταρτίσουν κατάλογο των κλειστών, ανενεργών, σφραγισμένων και εγκαταλελειμμένων περιουσιακών στοιχείων, όπως φρέατα και ορυχεία, να παρακολουθούν τις εκπομπές τους και να εγκρίνουν σχέδιο για τον μετριασμό των εκπομπών αυτών το συντομότερο δυνατόν.
Ενίσχυση της διαφάνειας και της δράσης για τις εκπομπές από εισαγόμενο πετρέλαιο, αέριο και άνθρακα
Η ΕΕ εισάγει μεγάλο μέρος του πετρελαίου, του αερίου και του άνθρακα που καταναλώνει. Ο παρών κανονισμός θα αντιμετωπίσει επίσης τις εκπομπές μεθανίου που σχετίζονται με τις εν λόγω εισαγωγές.
- Θεσπίζει βάση δεδομένων διαφάνειας για το μεθάνιο, στην οποία τα δεδομένα που υποβάλλονται από τους εισαγωγείς και τους φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ θα διατίθενται στο κοινό.
- Απαιτεί από την Επιτροπή να καταρτίσει προφίλ επιδόσεων των χωρών και των εταιρειών ως προς το μεθάνιο, ώστε να μπορούν οι εισαγωγείς να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές σχετικά με τις εισαγωγές ενέργειας που πραγματοποιούν.
- Η Επιτροπή θα θέσει επίσης σε εφαρμογή ένα παγκόσμιο εργαλείο παρακολούθησης των παραγωγών εκπομπών μεθανίου και έναν μηχανισμό ταχείας προειδοποίησης για συμβάντα υπερβολικών εκπομπών, με πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος, την επανάληψη και την τοποθεσία των πηγών με υψηλές εκπομπές μεθανίου τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτού του εργαλείου, η Επιτροπή θα μπορεί να ζητεί άμεση ενημέρωση σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση αυτών των διαρροών από τις ενδιαφερόμενες χώρες.
- Από τον Ιανουάριο του 2027 ο κανονισμός ορίζει ότι νέες συμβάσεις εισαγωγής πετρελαίου, αερίου και άνθρακα μπορούν να συνάπτονται μόνο αν οι εξαγωγείς εφαρμόζουν τις ίδιες υποχρεώσεις παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης με εκείνες που τηρούν οι παραγωγοί της ΕΕ. Ο κανονισμός θα καθορίσει μεθοδολογία έντασης μεθανίου και μέγιστα επίπεδα που θα πρέπει να τηρούνται για τις νέες συμβάσεις πετρελαίου, αερίου και άνθρακα.
Αυτές οι νέες υποχρεώσεις διαφάνειας για τους διεθνείς εταίρους θα τροφοδοτούν τους διμερείς και πολυμερείς διαλόγους της ΕΕ με τους παγκόσμιους ενεργειακούς εταίρους. Πάνω από 150 χώρες έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου τους προσυπογράφοντας την Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο με στόχο τη μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά 30 % έως το 2030, και το εργαλείο αυτό θα μας βοηθήσει να συνεργαστούμε με εταίρους για την επίτευξη αυτών των σημαντικών στόχων.
Το μεθάνιο υπεύθυνο για το ένα τρίτο περίπου της τρέχουσας αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη
Ο κανονισμός της ΕΕ για το μεθάνιο στον τομέα της ενέργειας προτάθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 στο πλαίσιο των προτάσεων για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Πρόκειται για την πρώτη νομοθετική πράξη της ΕΕ για τη μείωση των επιβλαβών εκπομπών μεθανίου στον τομέα της ενέργειας. Η νομοθετική πρόταση ακολούθησε τη στρατηγική της ΕΕ για το μεθάνιο που εγκρίθηκε το 2020.
Το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, δεύτερο μετά το διοξείδιο του άνθρακα ως προς τη συνολική συμβολή του στην κλιματική αλλαγή, και είναι υπεύθυνο για το ένα τρίτο περίπου της τρέχουσας αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη. Στην πιο πρόσφατη έκθεση της IPCC επισημαίνεται ότι τα επίπεδα μεθανίου βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και πολύ πάνω από τα επίπεδα εκπομπών που είναι συμβατά με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 °C. Η μείωση των εκπομπών μεθανίου είναι ένας από τους ταχύτερους και αποτελεσματικότερους τρόπους επιβράδυνσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ωστόσο, απαιτούνται ακριβή δεδομένα για τις εκπομπές μεθανίου σε επίπεδο πηγής από τις χώρες και τον κλάδο σε ολόκληρο τον κόσμο, ώστε να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος.
Η ΕΕ πρωτοστατεί στη διεθνή δράση για την αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου. Από κοινού με τις ΗΠΑ, η ΕΕ δρομολόγησε την Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP26 στη Γλασκόβη το 2021. Κατά την COP27 πέρυσι, η ΕΕ, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, τον Καναδά, τη Νορβηγία, τη Σινγκαπούρη και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέδωσαν κοινή δήλωση των εισαγωγέων και εξαγωγέων ενέργειας για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από ορυκτά καύσιμα, με την οποία δεσμεύονταν να αναλάβουν ταχεία δράση για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου.
Δηλώσεις
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Μάρος Σέφκοβιτς, δήλωσε: «Η αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου είναι επωφελής για όλους πολιτική. Είναι καλή για τον πλανήτη μας και καλή για τους καταναλωτές. Προσβλέπω στη συνεργασία με την ευρωπαϊκή και τη διεθνή βιομηχανία ενέργειας για να διασφαλίσουμε την ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων αυτών».
Η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, τόνισε: «Αυτή η συμφωνία-ορόσημο θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε σοβαρά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου του τομέα της ενέργειας εντός και εκτός της ΕΕ. Αυτός ο πρωτοποριακός κανονισμός επιτρέπει στην ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές μεθανίου με οικονομικά αποδοτικό τρόπο και να αντιμετωπίσει τον εξαερισμό και την καύση σε πυρσό, που δεν έχουν νόημα από οικονομικής και περιβαλλοντικής πλευράς. Αυτό θα είναι επωφελές για τον πλανήτη μας και θα αποτρέψει επίσης τη σπατάλη πόρων σε κλυδωνιζόμενες παγκόσμιες αγορές αερίου».
Τέλος, ο Επίτροπος για την Κλιματική Δράση, Βόπκε Χούκστρα, υπογράμμισε: «Καθώς οδεύουμε προς την COP28, αποτελεί σημαντική είδηση το ότι η ΕΕ διαθέτει ένα ακόμη νομοθέτημα για να αποδείξει στους διεθνείς εταίρους μας ότι υλοποιούμε τους στόχους μας για το κλίμα. Το μεθάνιο είναι το δεύτερο σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου, μετά το διοξείδιο του άνθρακα, και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Διαθέτουμε πλέον τα εργαλεία για να το μειώσουμε ταχύτερα και να συνεχίσουμε τις εργασίες μας για να γίνουμε η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050».
