Ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης για τη δημοσιοποίηση στοιχείων φορολογίας εισοδήματος από ορισμένες επιχειρήσεις και τις υποχρεώσεις δημοσιότητας των εταιρειών, στο οποίο συμπεριλήφθηκαν οι νέες διατάξεις για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ. Καταψήφισαν ΚΚΕ, «Σπαρτιάτες», «Νίκη», «Πλεύση Ελευθερίας». «Παρών» δήλωσε η Ελληνική Λύση. Το άρθρο 17 με τις παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ψήφισε μόνο η ΝΔ, ενώ καταψήφισε σύσσωμη η αντιπολίτευση.
Με τα νέα τιμολόγια, θα μπορούν εύκολα οι καταναλωτές να συγκρίνουν τιμές και να βλέπουν ποιος προμηθευτής είναι φθηνότερος, ανέφερε κατά την ομιλία του στη Βουλή, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης. Το νέο χαρακτηριστικό είναι ότι θα μπορούν πλέον οι καταναλωτές, ανοίγοντας τη σχετική σελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΕΕΥ), όπου θα υπάρχει ειδικός σύνδεσμος, όπως και σε κάθε λογαριασμό, που θα τους πηγαίνει στην σύγκριση των τιμών, και να βλέπουν ποιος είναι ο φθηνότερος στην αγορά είπε ο κ. Σκυλακάκης σημειώνοντας ότι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούν (οι καταναλωτές) να φύγουν από το τιμολόγιο αυτό ή να αλλάξουν προμηθευτή. Αυτό σημαίνει ότι «οι εταιρίες θα υποχρεωθούν, σε αυτό ειδικά το τιμολόγιο, να κάνουν ανταγωνισμό τιμών. Και ο ανταγωνισμός τιμών μόνο καλό θα είναι για τον καταναλωτή».
Αναφερόμενος σε δημοσιεύματα που «λένε ότι είμαι ιδεοληπτικός νεοφιλελεύθερος διότι κάνω κρατικές παρεμβάσεις, και ότι προκαλείται μία σύγχυση στην αγορά, εγώ θα πω ότι, η σύγχυση υπάρχει στους καταναλωτές. Γιατί η μεγάλη σύγχυση είναι ότι δεν ξέρουν ποιος είναι ο φθηνότερος. Και αυτή την σύγχυση θα την επιλύσουμε» βεβαίωσε ο κ. Σκυλακάκης.
Απαντώντας, δε, στην πρόταση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Θ. Ξανθόπουλου, εφόσον ο καταναλωτής δεν διαλέξει, να ενταχθεί αυτόματα στο φθηνότερο της αγοράς, ο κ. Σκυλακάκης είπε ότι κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν (ο καταναλωτής) να αλλάξει πάροχο χωρίς τη συναίνεσή του.
Αναλυτικά, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, ο υπουργός ανέφερε για το «πράσινο» τιμολόγιο στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου τα εξής:
«Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι, το άρθρο στο οποίο θέλω να αναφερθώ είναι το άρθρο 17, το οποίο εισαγάγει το “πράσινο” -όπως το λέμε- τιμολόγιο, στα τιμολόγια που θα πρέπει να έχουν οι προμηθευτές από 1η.1.2024. Θέλω να εξηγήσω, ποιο είναι το νόημα αυτού του τιμολογίου και γιατί θα ζητήσω την υπερψήφισή του, κατά το δυνατόν από όσο ευρύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία γίνεται.
Ένα από τα προβλήματα που υπάρχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι η αδυναμία των καταναλωτών να έχουν σαφή εικόνα για το ποιος είναι ο φθηνότερος προμηθευτής. Γιατί υπάρχει αυτή η αδυναμία; Το ευρωπαϊκό δίκαιο, το οποίο εφαρμόζουμε και το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο που ακολουθούμε αυτή τη στιγμή, δίνουν πλήρη ελευθερία στους παρόχους να διαμορφώνουν την εμπορική τους πολιτική. Αυτή η πλήρης ελευθερία έχει οδηγήσει σε ένα μεγάλο αριθμό τιμολογίων -αν υπάρχει κάποιος στην αίθουσα που να ξέρει ποιος είναι ο φθηνότερος προμηθευτής, παρακαλώ να με διακόψει και να μου το πει τώρα- και δημιουργεί μία δυσκολία σε μεγάλο αριθμό καταναλωτών στο να διαλέξουν το φθηνότερο. Απλούστατα, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη ενασχόληση και εξειδίκευση από αυτή που κάποιος απλός άνθρωπος -και η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών της ηλεκτρικής ενέργειας είναι απλοί άνθρωποι- μπορεί να διαθέσει ή έχει την ικανότητα να διαθέσει για να αναλύσει όλα τα τιμολόγια των προμηθευτών.
Από την 1η.1.2024 θα υπάρξει μια μετάπτωση του συνόλου των καταναλωτών στα καινούργια τιμολόγια. Και με δεδομένο ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός καταναλωτών είναι βέβαιο ότι δε θα επιλέξει ενεργητικά τιμολόγιο -σας θυμίζω ότι είναι πάνω από 1 εκατομμύριο οι παροχές, στις οποίες οι καταναλωτές δεν έχουν επιλέξει τιμολόγιο στη ΔΕΗ και παραμένουν ιστορικά σε ένα τιμολόγιο, χωρίς να ασχολούνται σε ποιο τιμολόγιο θα πάνε- και ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων θα βρεθούν χωρίς ρητή σύμβαση, είχαμε δύο επιλογές: Η μία επιλογή ήταν να κάνουμε αποδεκτό, ότι οι προμηθευτές θα διαλέξουν τιμολόγιο για λογαριασμό των καταναλωτών. Αυτοί, δηλαδή, που δεν θα πάρουν ενεργητικά την απόφαση, που δεν θα κάνουν δήλωση, θα πήγαιναν στο τιμολόγιο το πιο κοντινό -έλεγε η ΡΑΕΕΥ- μ’ αυτό που είχαν, που θα το διάλεγαν οι προμηθευτές. Ωστόσο, οι προμηθευτές έχουν δικαίωμα να προσφέρουν ό,τι τιμολόγιο θέλουν. Και το ποιο θα ήταν το πιο κοντινό σε κάθε καταναλωτή, θα ήταν απόφαση του προμηθευτή. Εκεί, όσο καλής προθέσεως και να είναι οι προμηθευτές, υπάρχει μια εγγενής σύγκρουση συμφερόντων, την οποία θεωρήσαμε ότι πρέπει να αποφύγουμε. Με δεδομένο ότι από 1η.1.2024 για όσους δεν διαλέξουν ενεργητικά τιμολόγιο, δεν υπάρχει μια πλήρης σύμβαση, δεν θα είχαμε δηλαδή δύο μέρη που θα συμφωνούν, θα είχαμε ένα μέρος που θα συμφωνούσε (σ.σ. του προμηθευτή). Γι’ αυτό και βάλαμε ένα νέο τιμολόγιο ex ante, δηλαδή με τιμή κυμαινόμενη μεν, αλλά γνωστή εκ των προτέρων (αυτό δεν αφορά τα σταθερά τιμολόγια), το οποίο έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Έχει ένα σύστημα διόρθωσης για να μειώνεται, όσο γίνεται, η διαφορά του από το ex post τιμολόγιο και να μειώνεται το κόστος αντιστάθμισης που πληρώνουν οι προμηθευτές. Σημειώνω, εδώ, πως αν έχετε ένα τιμολόγιο με ρήτρα αναπροσαρμογής, αυτό στο τέλος της ημέρας είναι φθηνότερο από ένα τιμολόγιο, όπου ο προμηθευτής σας λέει την τιμή και μετά πληρώνει αντιστάθμιση, αν έκανε κάποιο λάθος (στο μάκρος του χρόνου, μπορεί βραχυπρόθεσμα να μην ισχύει αυτό).
Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να φτιάξουμε ένα τιμολόγιο όσο πιο κοντά γίνεται στο φθηνότερο, αλλά στο οποίο ο καταναλωτής να γνωρίζει από την αρχή ποια θα είναι η τιμή τον επόμενο μήνα. Και αυτό το τιμολόγιο, να έχει το χαρακτηριστικό ότι θα μπορούν πλέον οι καταναλωτές, ανοίγοντας τη σχετική σελίδα της ΡΑΑΕΥ να συγκρίνουν τις τιμές -σε κάθε λογαριασμό και σε κάθε μήνυμα που θα λαμβάνουν οι καταναλωτές, θα υπάρχει link, που θα τους πηγαίνει στη σύγκριση των τιμών. Θα βλέπουν ποιος είναι ο φθηνότερος τον μήνα που πέρασε, τον προηγούμενο, τον προ-προηγούμενο κ.λπ. Και έτσι, θα διαμορφώνουν μια εικόνα για το ποιος είναι ο φθηνότερος στην αγορά. Αυτό, δε σημαίνει ότι δεν μπορούν να φύγουν από αυτό το τιμολόγιο. Μπορούν να φύγουν ανά πάσα στιγμή. Αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή. Μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή ανά πάσα στιγμή. Σημαίνει, όμως, ότι οι εταιρείες θα υποχρεωθούν, σ’ αυτό ειδικά το τιμολόγιο, να κάνουν ανταγωνισμό τιμών, με γνώση των τιμών από τους καταναλωτές.
Και ο ανταγωνισμός τιμών, μόνο καλό θα είναι για τον καταναλωτή.
Βλέπω πως υπάρχουν κάποια δημοσιεύματα, που λένε ότι είμαι ιδεοληπτικός, μη νεοφιλελεύθερος -διότι κάνω κρατικές παρεμβάσεις- και ότι προκαλείται μία σύγχυση στην αγορά. Εγώ θα πω, λοιπόν, ότι η σύγχυση υπάρχει σήμερα στους καταναλωτές. Γιατί η μεγάλη σύγχυση είναι, ότι δεν ξέρουν ποιος είναι ο φθηνότερος. Και αυτή τη σύγχυση θα την επιλύσουμε. Και θα ήθελα -κατά το δυνατόν- διότι ποτέ δεν ζητώ να ψηφίσει κάποιος κάτι που δεν πιστεύει, να έχω τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη της Εθνικής Αντιπροσωπείας στο θέμα αυτό. Ευχαριστώ πολύ».
Κ. Σκρέκας: Διαφάνεια στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και τόνωση του ανταγωνισμού
Παρεμβάσεις που διασφαλίζουν τη διαφάνεια στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και την τόνωση του ανταγωνισμού, χαρακτήρισε άλλωστε ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, τις νέες ρυθμίσεις στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας που περιλήφθηκαν στο νομοσχέδιο. Οι διατάξεις, τονίζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των καταναλωτικών οργανώσεων και των κομμάτων της αντιπολίτευσης που προειδοποιούν ότι εισάγεται ένα σύστημα πολύπλοκο με το οποίο δύσκολα θα βγάλει άκρη ο καταναλωτής, εκτός αν έχει…διδακτορικό στην ενέργεια.
Ο κ. Σκρέκας υπογράμμισε πως κάθε προμηθευτής στην αρχή κάθε μήνα ανακοινώνει τις τιμές για τον επόμενο μήνα και πρόσθεσε πως η Ελλάδα είχε από τις χαμηλότερες τιμές λιανικής στην ηλεκτρική ενέργεια, όλο τον προηγούμενο χρόνο και κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Εξήγησε δε πως η ρήτρα αναπροσαρμογής, στο «πράσινο τιμολόγιο» συνεχίζει να μην ενεργοποιείται, «και μάλιστα οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, και με το e katanalotis και από την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Υδάτων και Αποβλήτων, να κάνουν τη σύγκριση των τιμών, ώστε να γνωρίζουν ποιος είναι ο πιο φτηνός πάροχος» και αυτό θα διασφαλίσει και τη διαφάνεια και θα δώσει δυνατότητα στον καταναλωτή να επιλέγει ποιος έχει την χαμηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας.
«Σε όλη τη Ευρώπη υπάρχουν σταθερά και κυμαινόμενα τιμολόγια. Στην Ελλάδα όλοι, πριν την ενεργειακή κρίση, είχαν κυμαινόμενο τιμολόγιο. Εμείς υποχρεώσαμε τις εταιρείες να ανακοινώνουν τις τιμές, για τον επόμενο μήνα, και να έχουμε ένα σταθερό τιμολόγιο, για τον επόμενο μήνα. Έρχεται τώρα ο αρμόδιος υπουργός και λέει ότι θα υπάρχει και τιμολόγιο «μπλε» με το οποίο θα μπορεί να συνάπτει μια σύμβαση με τον πάροχο ενέργειας ο καταναλωτής, με σταθερή τιμή για 12 μήνες. Έτσι όσο και να πάει η τιμή ενέργειας, θα είναι σταθερή η τιμή που αυτός θα προμηθεύεται το ρεύμα. Αυτό βοηθά όταν έχουμε μεγάλες εκρήξεις στις τιμές ενέργειας», είπε ο κ. Σκρέκας.
Για το «κίτρινο τιμολόγιο», ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων είπε ότι «για πρώτη φορά στη χώρα, έρχεται μεταβλητό τιμολόγιο, ανάλογα με την ώρα κατανάλωσης, γιατί το πρωί η ηλεκτρική ενέργεια είναι πιο φτηνή από το βράδυ, γιατί το πρωί παράγεται από ΑΠΕ». Έτσι θα μπορεί ο καταναλωτής, μόλις τοποθετηθούν οι έξυπνες μετρητές, να αγοράζει ή να καταναλώνει ενέργεια την ώρα που είναι πιο φτηνά, είπε ο Κώστας Σκρέκας.
«Έχουμε ελεύθερη αγορά. Στις τιμές που ανακοινώθηκαν τον Σεπτέμβριο, υπήρχε πάροχος με 16 λεπτά τιμή κιλοβατώρας και υπήρχε πάροχος με 10 λεπτά. Δηλαδή, 40% με 50% χαμηλότερη τιμή. Συνεπώς, υπάρχει επιλογή στον καταναλωτή», δήλωσε ο υπουργός Ανάπτυξης.
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Από την πλευρά της, η γραμματέας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Θ. Τζάκρη τόνισε ότι με το άρθρο 17 του νομοσχεδίου ουσιαστικά επανέρχεται από 1/1/2024 η ρήτρα αναπροσαρμογής. «Αντί να προτείνετε ουσιαστικές παρεμβάσεις που θα μπορούσε να είναι η παράταση της αναστολής ή κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και ο εξορθολογισμός του στρεβλού συστήματος καθορισμού των τιμών ενέργειας, προτείνετε ένα σύνθετο σύστημα «χρωματιστών τιμολογίων» που πρέπει οι πάροχοι να ανακοινώνουν ανά μήνα, αρχής γενομένης από την 1/12/2023, ώστε οι καταναλωτές να επιλέγουν αυτό που θεωρούν ως οικονομικά καλύτερο. Αν το καταλάβουν!» υπογράμμισε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Και πρόσθεσε: «Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι με τέτοιες παρεμβάσεις θα συγκρατηθούν οι τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα;». Υποστήριξε δε ότι αν κάποιος επισκεφτεί σήμερα την ιστοσελίδα της ΡΑΕΕΥ θα δει ότι στην Ελλάδα έχουμε την πιο ακριβή ηλεκτρική ενέργεια, σημαντικά μεγαλύτερη από την Νορβηγία, τη Σουηδία, την Ουκρανία (που σας θυμίζω ότι είναι σε εμπόλεμη κατάσταση), τη Γαλλία , τη Γερμανία κλπ. «Παραμένουμε πρωταθλητές στην ακρίβεια του ηλεκτρικού ρεύματος και το παράδοξο είναι πως πλέον στο ενεργειακό μίγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό» κατέληξε.
Ο Υπεύθυνος Κοινοβουλευτικού Τομέα Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Φραγκίσκος Παρασύρης, τόνισε πως παρά το γεγονός ότι προβλέπεται ένας δύσκολος ενεργειακά χειμώνας, τα νέα τιμολόγια επαναφέρουν από την «πίσω πόρτα» τη ρήτρα αναπροσαρμογής, καθώς μέσω των χρωματικών διαφοροποιήσεων ο καταναλωτής, ουσιαστικά, παραμένει έκθετος στις διακυμάνσεις της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Επί της ουσίας, μέσα από τη θέσπιση του Ειδικού Τιμολογίου, από 01/01/2024, όλοι οι καταναλωτές θα μεταφερθούν σε ένα τιμολόγιο που επαναφέρει τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Αντί το κράτος να προστατεύει τους καναταλωτές και να ρυθμίζει με σαφείς και προβλέψιμους κανόνες την αγορά ενέργειας, μεταθέτει την ευθύνη στους καταναλωτές, οι οποίοι εξ αιτίας αντικειμενικών δυσκολιών δεν θα είναι σε θέση να προχωρούν σε αντιρρήσεις και αλλαγή τιμολογίων σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο άρθρο» τόνισε ο βουλευτής. Ανακοινώνοντας, την απόφαση του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής για την καταψήφιση του συγκεκριμένου άρθρου ο Φραγκίσκος Παρασύρης, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο γεγονός ότι ο Κώδικας Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας ανήκει στην ευθύνη του Υπουργού τη στιγμή που αντίστοιχοι Κώδικες όπως ο Κανονισμός Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, Κώδικας ΔΑΠΕΕΠ, Κανονισμός Αγοράς Εξισορρόπησης, έχουν εκχωρηθεί στην αρμοδιότητα της ΡΑΕ.
«Η δυνητική δικαιοδοσία του Υπουργού καθορίζει όλες τις προβλέψεις του παρόντος άρθρου. Ο Υπουργός δύναται να καθορίζει τον τρόπο υπολογισμού του μηχανισμού διακύμανσης, τους συντελεστές του Ειδικού Τιμολογίου, τα χρονικά διαστήματα μεταβολής των συντελεστών και της Βασικής Τιμής Προμήθειας. Αν δεν ασκήσει ο Υπουργός αυτή τη δυνητική αρμοδιότητα ποια αρχή θα το πράττει;», διερωτήθηκε ο κ. Παρασύρης, τονίζοντας πως «για το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής η προστασία των ευάλωτων καταναλωτών, οι καθαροί κανόνες στην αγορά ενέργειας, η προστασία των νοικοκυριών αποτελούν προτεραιότητα. Η παρούσα ρύθμιση θα αποτύχει και θα αποτύχει επί του πεδίου γιατί αφενός εκατομμύρια καταναλωτές της λιανικής θα υποστούν μια άνευ προηγουμένου ταλαιπωρία, προσπαθώντας να αλλάξουν πάροχο και αφετέρου επειδή ο αλγόριθμος με το Μηχανισμό Διακύμανσης, χωρίς έλεγχο και χωρίς διαφάνεια θα καθορίζεται από τον εκάστοτε Υπουργό».
