Πλήρως ανεπτυγμένη υποδομή υδρογόνου, διασυνδεμένη με τις προς Βορρά χώρες, θα διαθέτει η Ελλάδα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες από σήμερα, γεγονός που θα της επιτρέψει να συνεχίσει να παίζει τον ρόλο της χώρας transit πράσινης ενέργειας, αλλά πιθανώς και εκείνον της εξαγωγέα.
Την παραπάνω εκτίμηση διατύπωσε σήμερα η διευθύνουσα σύμβουλος του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Αερίου (ΔΕΣΦΑ), Μαρία Ρίτα Γκάλι, μιλώντας διαδικτυακά στο 7ο Southeast Energy Forum, που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη. Όπως είπε, κατά τους τελευταίους μήνες και εβδομάδες δρομολογήθηκαν σημαντικές εξελίξεις σε πρότζεκτ διασύνδεσης της Ελλάδας με τη Βουλγαρία, στα πεδία των πράσινων αερίων και του υδρογόνου.
«Σύντομα θα μπορούμε, από κοινού με τη “Bulgartransgaz”, να ξεκινήσουμε την ανάπτυξη ενός πρότζεκτ, που θα επιτρέψει τη σύνδεση της Ελλάδας και της Βουλγαρίας και με πράσινα αέρια και ο αγωγός κορμού (backbone pipeline) θα μπορεί μελλοντικά να συνδεθεί με τους αγωγούς στη Βόρεια Μακεδονία και τον νέο αγωγό Ανατολής Δύσης, που αναμένεται να κατασκευαστεί το 2024».
Εν αναμονή των εξελίξεων στο πεδίο της πράσινης ενέργειας, προτεραιότητα για τον ΔΕΣΦΑ παραμένει να διασφαλιστεί η αυξανόμενη ροή αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά, πεδίο στο οποίο έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος από το 2022, σύμφωνα πάντα με την κα Γκάλι.
Ενδεικτικά ανέφερε ότι ο σταθμός συμπίεσης στην Κομοτηνή θα επιτρέψει την αύξηση της ροής αερίου προς τον IGB (Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας- Βουλγαρίας) από τα 3 σε 5 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά) σε λιγότερο από δύο χρόνια. Επιπλέον, ο σταθμός συμπίεσης στην Αμπελιά Φαρσάλων θα επιτρέψει την αύξηση των ήδη σημαντικών εξαγωγικών ροών από το Σιδηρόκαστρο στη Βουλγαρία και πιο βόρεια.
Ο αγωγός Ελλάδας- Βόρειας Μακεδονίας και η τεράστια ζήτηση για αέριο στις δημοπρασίες στον σταθμό της Ρεβυθούσας
Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ εξέφρασε ακόμα την ικανοποίησή της για το πόσο γρήγορα μετατράπηκε σε πρότζεκτ υπό εξέλιξη η διακυβερνητική συμφωνία Ελλάδας- Βόρειας Μακεδονίας για την κατασκευή διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών.
Επανέλαβε δε ότι και μετά τη λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) των ΔΕΣΦΑ και Nomagas (κρατική εταιρεία μεταφοράς φυσικού αερίου της γείτονος), η κατασκευή του αγωγού στο ελληνικό τμήμα του αναμένεται να εκκινήσει στις αρχές του 2024.
Η κ. Γκάλι τόνισε ακόμα ότι το ενδιαφέρον της αγοράς για τον Διάδρομο Νότου- Βορρά παραμένει τεράστιο, αναφέροντας ενδεικτικά ότι στο πλαίσιο των δημοπρασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτές τις ημέρες, έχει ήδη πωληθεί όλη η δυναμικότητα του σταθμού της Ρεβυθούσας για το 2027 και πάνω από τα δύο τρίτα εκείνης του 2028 και η διαδικασία θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες.
«Το market test κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς απέδειξε το τεράστιο ενδιαφέρον που υπάρχει από ξένους “παίκτες” για τη χρήση των ελληνικών υποδομών εξαγωγών και transit, ώστε να προσεγγίσουν τα σύνορα της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας και από εκεί την Κεντρική Ευρώπη, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και πιθανώς τη Ουκρανία» κατέληξε η κα Γκάλι.
Να αυξηθεί η δυναμικότητα επαναεριοποίησης
Την κοινή δέσμευση της Ελλάδας και της Βουλγαρίας στα πρότζεκτ που σχετίζονται με το φυσικό αέριο, σε μια εποχή που ο ενεργειακός χάρτης στην ευρύτερη περιοχή έχει αλλάξει πλήρως, έπειτα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, υπογράμμισε ο Βλαντιμίρ Μαλίνωφ, διευθύνων σύμβουλος της Bulgartransgaz.
Πρόσθεσε ότι το FSRU (Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) της Αλεξανδρούπολης θα συνεισφέρει στην ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση της τροφοδοσίας και εξέφρασε την ελπίδα να είναι λειτουργικό στις αρχές του 2024.
Επισήμανε ωστόσο ότι χρειάζεται να αναπτυχθούν και άλλα πρότζεκτ τερματικών σταθμών και να υπάρχει μεγαλύτερη δυναμικότητα επαναεριοποίησης, όχι μόνο στην Αλεξανδρούπολη, αλλά και σε άλλες περιοχές, εξέλιξη που θα ικανοποιήσει και τον βασικό στόχο της ασφάλειας και της διαφοροποίησης στην ενεργειακή τροφοδοσία, που βρίσκεται στον πυρήνα της δημιουργίας του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.
Κατά τον κ.Μαλίνοφ, όλα δείχνουν πως στα επόμενα 15 χρόνια η ζήτηση φυσικού αερίου θα είναι πάνω από διπλάσια, σε σχέση με τη σημερινή χωρητικότητα των υφιστάμενων υποδομών, κάτι που αναδεικνύει περαιτέρω τη σημασία του Κάθετου Διαδρόμου. Ο κ.Μαλίνοφ υπενθύμισε ακόμα ότι μέχρι τα μέσα του 2024 θα έχει ολοκληρωθεί η (δεσμευτική) φάση του market test για το έργο, ενώ γνωστοποίησε ότι σε δύο εβδομάδες αναμένεται να πραγματοποιηθεί εκ νέου συνάντηση των μετόχων του πρότζεκτ.
Αναφέρθηκε δε και στα δύο κοινά πρότζεκτ Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ)- Βουλγαρίας (Bulgartransgaz), που βρίσκονται σε εξέλιξη για το υδρογόνο (H2), μεταξύ των οποίων το «Smart Switch», το οποίο θα επιτρέπει τη διέλευση H2 (σε ποσοστό 10% επί του συνολικού μίγματος) από τα υφιστάμενα δίκτυα αερίου.
«Αυτήν τη στιγμή κάνουμε μελέτες για τις αναγκαίες τεχνικές βελτιώσεις, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι με σχετικά μικρή επένδυση, μπορούμε να αυξήσουμε αυτό το ποσοστό στο 15%» υπογράμμισε.
Υπενθυμίζεται ότι η πλήρης ενεργοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου θα αναβαθμίσει σημαντικά τον ρόλο των χωρών που συμμετέχουν σε αυτόν, για την ασφάλεια εφοδιασμού της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ, επιτρέποντας την πρόσβαση σε διαφοροποιημένες πηγές προμήθειας μέσα από Ευρωπαϊκά συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG. Στη συνέχεια, οι ίδιες αυτές υποδομές σχεδιάζεται να ετοιμαστούν για μεταφορά και «πράσινων» αερίων και υδρογόνου.
To 2025-2026 έτοιμο το δεύτερο FSRU
Στον πυρήνα του Κάθετου Διαδρόμου βρίσκεται το FSRU της Αλεξανδρούπολης, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει τον Ιανουάριο του 2024, ενώ και το δεύτερο FSRU της Gastrade, το «LNG Thrace» εκτιμάται ότι θα μπορούσε να είναι έτοιμο το 2025 ή το 2026, όπως επισήμανε ο τεχνικός διευθυντής της εταιρείας, Γιώργος Κοπανάκης.
Κατά τον κ. Κοπανάκη, το πλοίο που μετατρέπεται στη μονάδα FSRU πρόκειται να αναχωρήσει από τη Σιγκαπούρη για την Ελλάδα εντός του Νοεμβρίου, ώστε στη συνέχεια να φτάσει στο σημείο της εγκατάστασής του και να λειτουργήσει τον Ιανουάριο του 2024.
Παράλληλα, οι εργασίες επί της ακτής εκτιμάται ότι θα έχουν επίσης ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος μηνός. Πρόκειται όπως είπε, για ένα πρότζεκτ που θα αναβαθμίσει για 30 χρόνια την ασφάλεια των προμηθειών και την ενεργειακή διαφοροποίηση για την Ελλάδα -που μέσω των ενεργειακών υποδομών της τίθεται στο επίκεντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων- και την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Μέλος της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για το Καθαρό Υδρογόνο είναι ήδη η ΙCGB, καθώς μπορεί στην παρούσα φάση να υπάρχει μεγάλη ζήτηση για φυσικό αέριο, αλλά «πρέπει να δούμε και πώς θα γίνουμε πιο “πράσινοι” και “hydrogen- ready” (έτοιμοι για χρήση υδρογόνου)», επισήμανε ο executive officer και μέλος διοικητικού συμβουλίου της ICGB AD, Γιώργος Σάτλας.
Η Τεοντόρα Γκεοργκίεβα, επίσης executive officer και μέλος διοικητικού συμβουλίου της ICGB AD, επισήμανε ότι λίγους μήνες έπειτα από την έναρξη της λειτουργίας του τον Οκτώβριο του 2022, ο IGB είχε ήδη δεσμευμένο περίπου το 90% της δυναμικότητάς του. Η κα Γκεοργκίεβα εξέφρασε ακόμα την πεποίθηση ότι ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας και το FSRU της Αλεξανδρούπολης είναι «σαν αδέρφια» στην προσπάθεια που γίνεται για τον Κάθετο Διάδρομο και ένα καλό παράδειγμα για το πώς μπορεί αυτός να λειτουργήσει με εξαιρετικό τρόπο.
