Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν χθες σε προσωρινή συμφωνία για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων, σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ και του παγκόσμιου κλίματος.
Κατόπιν αιτήματος του Κοινοβουλίου, η συμφωνία προβλέπει τον στόχο μηδενικών υδροφθορανθράκων (HFC) έως το 2050, συμπεριλαμβανομένης μιας πορείας για τη μείωση της ποσόστωσης κατανάλωσης της ΕΕ μεταξύ 2024-2049.
Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν επί αυστηρών απαιτήσεων που απαγορεύουν τη διάθεση στην αγορά της ΕΕ προϊόντων που περιέχουν φθοριούχα αέρια, προκειμένου να τονωθεί η υιοθέτηση φιλικότερων προς το κλίμα λύσεων και να παρασχεθεί ασφάλεια ασφάλειας στους κατασκευαστές και τους επενδυτές.
Η συμφωνία περιλαμβάνει συγκεκριμένες ημερομηνίες σταδιακής κατάργησης για τη χρήση φθοριούχων αερίων σε τομείς όπου είναι τεχνολογικά και οικονομικά εφικτή η μετάβαση σε εναλλακτικές λύσεις που δεν χρησιμοποιούν φθοριούχα αέρια, όπως η οικιακή ψύξη, ο κλιματισμός και οι αντλίες θερμότητας.
Η συμφωνία καλύπτει επίσης αυστηρούς όρους και προθεσμίες για τη χρήση φθοριούχων αερίων με υψηλό δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη για τη συντήρηση ή τη συντήρηση διαφόρων τύπων εξοπλισμού.
Ο εισηγητής Bas Eickhout (Πράσινοι, Κάτω Χώρες) δήλωσε: «Καταλήξαμε σε μια φιλόδοξη συμφωνία που θα θέσει τέλος στα φθοριούχα αέρια. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο επειδή αυτά τα αέρια είναι εξαιρετικά επιβλαβή για το κλίμα, αλλά παρέχουμε επίσης σαφήνεια για τις εταιρείες και, ως εκ τούτου, επενδυτική βεβαιότητα. Σπάμε τον ατελείωτο κύκλο των νέων χημικών κοκτέιλ που κινδυνεύουν να παρασύρουν τεχνολογίες όπως οι αντλίες θερμότητας και ο εξοπλισμός μεταγωγής – οι οποίες είναι καίριας σημασίας για την ενεργειακή μας μετάβαση – στη συζήτηση για τα PFAS. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες βρίσκονται ήδη στην πρώτη γραμμή της ανάπτυξης καθαρών εναλλακτικών λύσεων αντί των φθοριούχων αερίων, επομένως ο νόμος αυτός θα είναι καλός για το κλίμα και την ευρωπαϊκή οικονομία».
Κομισιόν: Οι κανονισμοί θα αποτρέψουν σχεδόν 500 εκατ. τόνους περαιτέρω εκπομπών έως το 2050
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρέτισε την προσωρινή συμφωνία, στην οποία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, η οποία έχει ήδη περιορίσει σημαντικά τη χρήση και τις εκπομπές αυτών των αερίων, οι κανονισμοί που συμφωνήθηκαν σήμερα θα αποτρέψουν σχεδόν 500 εκατομμύρια τόνους περαιτέρω εκπομπών έως το 2050. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στους κλιματικούς στόχους της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Οι κανονισμοί παρέχουν κίνητρα για τη χρήση φιλικών προς το κλίμα εναλλακτικών λύσεων, τονώνοντας περαιτέρω την παγκόσμια αγορά και βοηθώντας άλλες χώρες να πραγματοποιήσουν και εκείνες τη μετάβαση.
Οι νέοι κανονισμοί συμβάλλουν επίσης στον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού και αποτελούν παράδειγμα σε διεθνές επίπεδο, αυξάνοντας σημαντικά τις φιλοδοξίες σε σχέση με την τροποποίηση του Κιγκάλι στο πρωτόκολλο του Μόντρεαλ.
Το μόνο που μένει τώρα είναι να εγκριθεί η προσωρινή συμφωνία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή, και οι δύο κανονισμοί θα δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τεθούν σε ισχύ.
Χρησιμοποιούμενα σε συσκευές καθημερινής ζωής, για παράδειγμα στην ψύξη και τον κλιματισμό, τα φθοριούχα αέρια και οι ODS είναι εξαιρετικά ισχυρά, ανθρωπογενή αέρια θερμοκηπίου με μερικές από τις χειρότερες δυνατότητες υπερθέρμανσης του πλανήτη, συχνά αρκετές χιλιάδες φορές ισχυρότερα από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Ο κανονισμός παρέχει κίνητρα για τη χρήση φιλικών προς το κλίμα εναλλακτικών λύσεων, τονώνοντας περαιτέρω την παγκόσμια αγορά και βοηθώντας και άλλες χώρες να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση. Η παγκόσμια αγορά εξοπλισμού που χρησιμοποιεί φθοριούχα αέρια αναπτύσσεται επί του παρόντος με ταχείς ρυθμούς λόγω των αυξανόμενων θερμοκρασιών και του υψηλότερου βιοτικού επιπέδου.
Νέος κανονισμός για τα φθοριούχα αέρια
Σε επίπεδο ΕΕ, τα φθοριούχα αέρια ευθύνονται επί του παρόντος για το 2,5 % των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο ενισχυμένος κανονισμός για τα φθοριούχα αέρια θα αποτρέψει την εκπομπή περίπου 300 εκατομμυρίων τόνων ισοδυνάμου CO2 έως το 2050.
- Επίτευξη υψηλότερων φιλοδοξιών: Η συμφωνία καθιστά αυστηρότερο το σύστημα ποσοστώσεων για τους υδροφθοράνθρακες (σταδιακή μείωση των HFC). Η χρήση υδροφθορανθράκων (HFC) – των συχνότερα χρησιμοποιούμενων φθοριούχων αερίων που αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% των εκπομπών φθοριούχων αερίων – θα μειωθεί κατά 95% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2015 και θα μειωθεί στο μηδέν έως το 2050. Από το 2025, η ποσόστωση HFC που κατανέμει ετησίως η Επιτροπή θα πωλείται έναντι 3 ευρώ ανά τόνο ισοδυνάμου CO2.
- Περιορισμός της χρήσης, με βάση τις βέλτιστες πρακτικές: Η συμφωνία εισάγει νέους περιορισμούς για να διασφαλιστεί ότι τα φθοριούχα αέρια χρησιμοποιούνται μόνο σε νέο εξοπλισμό όπου δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις ή ότι χρησιμοποιούνται μόνο τα πιο φιλικά προς το κλίμα φθοριούχα αέρια. Για παράδειγμα, ο νέος κλιματισμός, οι αντλίες θερμότητας και ο ηλεκτρικός εξοπλισμός πρέπει να χρησιμοποιούν τα πιο φιλικά προς το κλίμα αέρια και ορισμένοι τύποι εξοπλισμού πρέπει να απαλλαγούν από φθοριούχα αέρια. Για παράδειγμα, στους πίνακες μεταγωγής μέσης τάσης, όπου χρησιμοποιείται παραδοσιακά εξαφθοριούχο θείο (SF6), το ισχυρότερο αέριο θερμοκηπίου στον κόσμο. Οι νέοι περιορισμοί θα ισχύουν από το 2025 έως το 2035, ανάλογα με την ετοιμότητα μετάβασης σε φιλικές προς το κλίμα λύσεις για κάθε τύπο εξοπλισμού.
- Επίτευξη θετικού αντίκτυπου σε παγκόσμιο επίπεδο: Εκτός από την προώθηση των αγορών φιλικού προς το κλίμα εξοπλισμού, η απαγόρευση των εξαγωγών θα διασφαλίσει ότι ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός που χρησιμοποιεί ψυκτικά μέσα με υψηλό δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη και δεν μπορεί να πωληθεί στην ΕΕ δεν θα μπορεί επίσης να εξαχθεί σε άλλες χώρες του κόσμου.
- Διασφάλιση της συμμόρφωσης με το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ: Η πρόταση για τα φθοριούχα αέρια διασφαλίζει ότι η ΕΕ συμμορφώνεται με όλους τους κανόνες του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, και μάλιστα υπερβαίνει τις φιλοδοξίες της.
- Μείωση του κόστους για τους καταναλωτές: Καθώς η αγορά φιλικού προς το κλίμα εξοπλισμού επεκτείνεται, οι τιμές αναμένεται να μειωθούν. Επιπλέον, ο εξοπλισμός αυτός θα δημιουργήσει χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, επιτρέποντας έτσι στους ανθρώπους να εξοικονομήσουν χρήματα καθ ‘όλη τη διάρκεια ζωής του εξοπλισμού.
Νέος κανονισμός για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος
Η χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (ODS) σε νέο εξοπλισμό απαγορεύεται ήδη στην ΕΕ. Με τη θέσπιση αυτών των νέων μέτρων που στοχεύουν σε προϊόντα στα οποία χρησιμοποιούνταν νόμιμα ODS στο παρελθόν, η ΕΕ θα αποτρέψει το ισοδύναμο περίπου 200 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών CO2 και 32 000 τόνων δυνητικών εκπομπών που καταστρέφουν το όζον έως το 2050.
- Μεγαλύτερη φιλοδοξία: Η μεγαλύτερη πρόσθετη μείωση των εκπομπών θα επιτευχθεί με την απαίτηση ανάκτησης ή καταστροφής των ODS από αφρούς μόνωσης κατά την ανακαίνιση ή την κατεδάφιση κτιρίων. Η χρήση ODS στη χημική βιομηχανία θα ρυθμίζεται πλέον αυστηρότερα.
- Εξορθολογισμός: Η βιομηχανία και οι αρχές θα επωφεληθούν από την εξοικονόμηση κόστους χάρη σε ένα εκσυγχρονισμένο σύστημα αδειοδότησης και την κατάργηση των παρωχημένων απαιτήσεων ποσοστώσεων και καταχώρισης.
Καλύτερη επιβολή και παρακολούθηση
Και για τις δύο νομοθετικές πράξεις, η επιβολή και η εφαρμογή θα βελτιωθούν, διευκολύνοντας τις τελωνειακές αρχές και τις αρχές επιτήρησης να ελέγχουν τις εισαγωγές και τις εξαγωγές και να πατάξουν το παράνομο εμπόριο αερίων και συναφούς εξοπλισμού. Η συμφωνία θα καταστήσει επίσης πληρέστερη την παρακολούθηση, καλύπτοντας ευρύτερο φάσμα ουσιών και δραστηριοτήτων και βελτιώνοντας τις διαδικασίες υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης δεδομένων.
