Καίριο ρόλο στη διατήρηση των ελληνικών εξαγωγών σε υψηλά επίπεδα και το 2023 αναμένεται να διαδραματίσουν τα αγροδιατροφικά προϊόντα. Κι αυτό σε μια συγκυρία που τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, παρατηρείται πτώση στην αξία των εξαγωγών σημαντικών σιδηρομεταλλευμάτων, που θεωρούνται «κλειδιά» για την παραγωγική διαδικασία, γεγονός που ωθεί αναλυτές να μιλούν για επερχόμενη νέα διεθνή ύφεση. Την ίδια στιγμή, οι καιρικές συνθήκες δεν ωφέλησαν φέτος την ελαιοπαραγωγή στην Ελλάδα, με πολλούς να κάνουν λόγο για τη χειρότερη χρονιά όλων των εποχών ως προς τις παραγόμενες ποσότητες και άλλους τόσους να φοβούνται ότι οι τιμές του ελληνικού ελαιολάδου στο ράφι θα πάρουν «φωτιά». Οι δε ελληνικές εξαγωγές σιτηρών και δημητριακών ακολουθούν το 2023 καθοδική πορεία τόσο σε αξία όσο και σε όγκο, μετά την αύξησή τους μεταξύ 2021 και 2022, και παρά τα κενά στην προσφορά, που δημιούργησε παγκοσμίως η κατάσταση στην Ουκρανία. Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, οι εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία, γνωστή και ως «σιτοβολώνα της Ευρώπης», έχουν διαταραχθεί σοβαρά.
Για την προοπτική των ελληνικών εξαγωγών στο απαιτητικό διεθνές σκηνικό, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων- ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης. Στο ερώτημα σχετικά με τις αντίθετες πορείες που ακολουθεί μέχρι στιγμής φέτος η αξία των εξαγωγών ελληνικών μεταλλευμάτων και των προϊόντων αγροδιατροφής, απαντά: «Πράγματι, από τη μια πλευρά έχουμε τη μείωση της αξίας των εξαγωγών σημαντικών μεταλλευμάτων και από την άλλη την αύξηση της αξίας των αγροδιατροφικών προϊόντων. Βάσει στοιχείων για το πρώτο πεντάμηνο 2023, οι εξαγωγές σιδήρου και χάλυβα ήταν μειωμένες κατά 43% σε αξία (-35% σε όγκο), χαλκού κατά 20% (-20% σε όγκο) και αλουμινίου κατά 6% (+8% σε όγκο). Αντίθετα, ο κλάδος της αγροδιατροφής παρουσιάζει συνολικά αύξηση εξαγωγών κατά 27% σε αξία και κατά 13% σε όγκο, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα λίπη και έλαια (αύξηση 135% σε αξία και 80% σε όγκο), τα λαχανικά (αύξηση 40% και 34% αντίστοιχα) και τα παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων (αύξηση 11% και 8% αντίστοιχα). Οι εξελίξεις στις τιμές των εν λόγω αγαθών αναμένεται να επηρεάσουν ανάλογα και τις ελληνικές εξαγωγές. Δηλαδή στο σύνολο του έτους, αναμένουμε μείωση των εξαγωγών μεταλλευμάτων, αλλά και περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων, που προβλέπεται να διατηρήσουν τις ελληνικές εξαγωγές στο σύνολό τους σε υψηλά επίπεδα».
«Να είμαστε σωστοί απέναντι στις συμφωνίες μας για το ελαιόλαδο»
Σχετικά με το ελαιόλαδο, ο κ. Διαμαντίδης επισημαίνει πως, σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, η τιμή του ελαιολάδου έχει εκτιναχθεί το τελευταίο διάστημα, κάτι το οποίο δημιουργεί σαφή προβλήματα. Σε επίπεδο εξαγωγών ελαιολάδου, παρατηρείται «εκτόξευση» στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου 2023, με αύξηση 184% σε αξία, σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ομοίως, ο όγκος τους αυξήθηκε από τους 59,0 χιλ. τόνους πέρυσι, στους 131,6 χιλ. τόνους. Αντίστοιχες αυξήσεις παρατηρούνται στις τιμές του ελαιολάδου και στην Ισπανία. «Εμείς από την πλευρά μας, δεν θα πρέπει να σκεφτόμαστε κοντόφθαλμα και κερδοσκοπικά. Οφείλουμε να είμαστε σωστοί απέναντι στις συμφωνίες μας και να σκεφτόμαστε με γνώμονα τον επαγγελματισμό και τις μακροχρόνιες συνεργασίες μας» σημειώνει και προσθέτει: «Συνολικά, προσδοκούμε ενίσχυση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων το 2023».
Ως προς το αν επηρέασε τις ελληνικές εξαγωγές σιτηρών η κατάσταση στην Ουκρανία, ωθώντας για παράδειγμα στην καλλιέργεια μεγαλύτερων εκτάσεων με δημητριακά ή στην πραγματοποίηση υψηλότερων πωλήσεων στο εξωτερικό, σημειώνει: «Η πορεία των εξαγωγών δημητριακών και σιταριού δεν μαρτυράει κάποια στροφή των Ελλήνων παραγωγών. Αντίθετα, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, οι ελληνικές εξαγωγές δημητριακών και σιταριού παρουσιάζουν μείωση 18% και 41% σε αξία, και 11% και 18% σε όγκο, αντίστοιχα. Από το 2021 στο 2022 (Ιανουάριος-Μάιος) είχαμε άνοδο της τάξης του 90% στις εξαγωγές σιτηρών, αλλά μικρή αύξηση της ποσότητας κατά 8%. Τη μάχη των δημητριακών φαίνεται πως κερδίζουν οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, με την Αργεντινή να εξάγει δημητριακά αξίας 13,8 δισ. ευρώ και ν’ αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη εξαγωγική δύναμη μετά τις ΗΠΑ, και τη Βραζιλία να εξάγει δημητριακά αξίας 13,3 δισ. ευρώ, έχοντας υπερδιπλασιάσει τις εξαγωγές της μεταξύ 2021 και 2022.
Τα «αγκάθια» της έλλειψης εργατών και συμπράξεων
Είναι προετοιμασμένοι οι Έλληνες κι Ελληνίδες εξαγωγείς για το ενδεχόμενο μιας νέας ύφεσης ή κρίσης; «Ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά στη σύγχρονη οικονομική ιστορία της Ελλάδας, θα δούμε ότι ο κλάδος των εξαγωγών αναγεννήθηκε κατά τη διάρκεια των κρίσεων. Τα τελευταία χρόνια, παρά τις διαδοχικές κρίσεις, οι εξαγωγές διαγράφουν σταθερά ανοδική πορεία, η οποία δείχνει την πρόοδο σε όλο το οικοσύστημα εξωστρέφειας. Σήμερα, μπορούμε να πούμε πως έχουμε υγιή τραπεζικό τομέα, σταθερότητα στο πολιτικό σύστημα, σαφές στρατηγικό πλάνο, και πολύ καλύτερο πλαίσιο υποστήριξης των εξαγωγών εν γένει. Δίχως αμφιβολία, σε προϊοντικό και κλαδικό επίπεδο υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι και προκύπτουν συνεχώς νέες προκλήσεις, αλλά συνολικά μπορούμε να πούμε πως οι Έλληνες εξαγωγείς έχουν “πάρει το μάθημά τους”. Επίσης, έχουν οικοδομήσει ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις με τους συνεργάτες και πελάτες τους στο εξωτερικό» σημειώνει.
Ποιες είναι σήμερα οι τρεις πιο επίπονες παθογένειες στις ελληνικές εξαγωγές του αγροδιατροφικού τομέα; Κατά τον κ.Διαμαντίδη, «το πρώτο σημαντικό πρόβλημα το τελευταίο διάστημα έχει να κάνει με την έλλειψη εργατικού δυναμικού και συγκεκριμένα εργατών. Το φαινόμενο αυτό δύναται να εξελιχθεί σε τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη της εξωστρέφειας. Η δεύτερη παθογένεια θα έλεγα πως έχει να κάνει με τις συμπράξεις και την ευρύτερη συνεργασία των επιχειρήσεων του κλάδου, που δεν βρίσκεται στο επιθυμητό στάδιο. Ως τρίτη και τελευταία παθογένεια θα έθετα τη μικρή, μόνο, πρόοδο που σημειώνουν οι επιχειρήσεις του κλάδου σε θέματα πράσινου μετασχηματισμού και αξιοποίησης νέων τεχνολογιών. Πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες προκλήσεις του πρωτογενή τομέα, στις οποίες οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν φαίνεται να προσαρμόζονται με τον απαιτούμενο ρυθμό».
Στα ερωτήματα, τέλος, πώς εξελίσσεται σήμερα το brand του ελληνικού τροφίμου στο εξωτερικό και αν οι καταναλωτές αναζητούν στοχευμένα το ελληνικό τρόφιμο, απαντάει: «η αύξηση των εξαγωγών τα τελευταία χρόνια έχει βοηθήσει πολύ την ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας του brand “Made in Greece”. Σ’ αυτό έχει συμβάλλει σημαντικά και ο τουρισμός με την μεγάλη προσέλευση ξένων στην Ελλάδα. Άλλωστε, τουρισμός και εξαγωγές αποτελούν τους επίσημους πρεσβευτές του “Made in Greece”. Σήμερα, τα ελληνικά προϊόντα βρίσκονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, στα ράφια των μεγαλύτερων supermarket και στο τραπέζι όλων των καταναλωτών».
