Κομβικό ρόλο στην εφαρμογή της στρατηγικής της Ευρώπης για την παραγωγή προηγμένων φωτοβολταϊκών (PV) και την ανάπτυξη σχετικής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας σε ευρωπαϊκό έδαφος, θα μπορούσε να διαδραματίσει η Θεσσαλονίκη, μέσα από τις δύο πρωτοποριακές επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην πόλη, στο πλαίσιο ισάριθμων κοινοτικών έργων, συνολικού προϋπολογισμού 51 εκατ. ευρώ. Η δημιουργία του πρώτου παγκοσμίως αυτόματου εργοστασίου κατασκευής εκτυπωμένων οργανικών φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς μέχρι το τέλος του 2025, αλλά και κέντρου αριστείας στους τομείς των οργανικών ηλεκτρονικών και της νανοτεχνολογίας έως το τέλος του 2029, εκτιμάται ότι όχι απλά θα δημιουργήσουν εκατοντάδες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένους επιστήμονες, αλλά και θα μπορούσαν να αναδείξουν τη Βόρεια Ελλάδα σε «ορατή» διεθνώς «παίκτρια», σε έναν τομέα αιχμής. Τα παραπάνω προκύπτουν από όσα είπε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο συντονιστής των δύο κοινοτικών έργων («Flex2Energy» και «COPE-Nano»), καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης, πρόεδρος του Συνδέσμου HOPE-A και ιδρυτής του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας (LTFN) του ΑΠΘ.
Σήμερα, τρία στα τέσσερα φωτοβολταϊκά πάνελ παγκοσμίως υπολογίζεται πως παράγονται στην Κίνα, την οποία ακολουθεί η Ινδία, με 51 εργοστάσια κατασκευής PV, γεγονός που έχει θορυβήσει τόσο την Ευρώπη, όσο και τις ΗΠΑ, ενεργοποιώντας στρατηγικές για την επαναφορά μέρους της παραγωγής στη Δύση. «Εξαρτάται από εμάς, στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα, πόσο μεγάλο θα γίνει αυτό που ξεκινάει τώρα. Δεν έχει ξανασυμβεί να έχουμε στη χώρα τέτοια κάθετη τεχνολογία που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για παραγωγή σε ελληνικό έδαφος» είπε χαρακτηριστικά ο δρ Λογοθετίδης, σύμφωνα με τον οποίο η σημασία που αποδίδει η Ευρώπη σε επενδύσεις του είδους σχετίζεται με δύο παράγοντες: πρώτον, «η Ευρώπη, όπως και οι ΗΠΑ, έχασαν σε μεγάλο βαθμό την ικανότητά τους να έχουν manufacturing (παραγωγή) στο έδαφός τους, προς όφελος κυρίως της Κίνας. Δεύτερον, η Ευρώπη πούλησε την τεχνολογία των φωτοβολταϊκών πρώτης και δεύτερης γενιάς, με αποτέλεσμα να γίνεται σήμερα όλη αυτή η προσπάθεια για την ανάπτυξη της τρίτης γενιάς σε ευρωπαϊκό έδαφος» σημείωσε. Τα τελευταία 20 χρόνια, πρόσθεσε, η ΕΕ έχει επενδύσει περί τα 15 δισ. ευρώ στους τομείς των οργανικών εκτυπωμένων ηλεκτρονικών, των φωτοβολταϊκών, των ΟLED (οργανικών διόδων εκπομπής φωτός) και των αισθητήρων και τώρα θέλει να απολαύσει την απόδοση της επένδυσής της.
Συνάντηση των εταίρων του «Flex2Energy» στη Θεσσαλονίκη και προώθηση των διαδικασιών αδειοδοτήσεων
Στο σκηνικό αυτό, μέσω του έργου «Flex2Energy», προϋπολογισμού 21,2 εκατ. ευρώ, πρόκειται να δημιουργηθεί στην ανατολική Θεσσαλονίκη το νέο αυτοματοποιημένο εργοστάσιο, όπου θα παράγονται εύκαμπτα και ημιδιάφανα φωτοβολταϊκά πάνελ, τα οποία θα εκτυπώνονται μαζικά από εκτυπωτές τρισδιάστατης εκτύπωσης και θα έχουν πολλαπλές εφαρμογές: κυρίως σε κτήρια, θερμοκήπια, αλλά και σε αυτοκίνητα, ακόμα και σε ρούχα. Μάλιστα, με φόντο και τις εργασίες του επιστημονικού πολυσυνεδρίου «Nanotexnology», που ξεκινά τις επόμενες ημέρες στη Θεσσαλονίκη (με 700-800 συνέδρους από 65 χώρες), οι 15 βιομηχανικοί και ερευνητικοί εταίροι του έργου από την Ελλάδα (έξι), τη Γερμανία (δύο), τη Γαλλία (τρεις) και τις χώρες Ουγγαρία, Λιθουανία, Ιταλία και Ρουμανία, θα πραγματοποιήσουν στην πόλη την εξαμηνιαία συνάντησή τους (οι συζητήσεις θα διαρκέσουν από σήμερα μέχρι και το Σάββατο), προκειμένου να καθορίσουν τα επόμενα βήματά τους.
«Οι διαδικασίες για τις αδειοδοτήσεις προχωρούν, ενώ ξεκινά η σχεδίαση και η κατασκευή των μηχανημάτων για τη λειτουργία του εργοστασίου. Στις συναντήσεις των επόμενων ημερών θα συζητηθούν περαιτέρω λεπτομέρειες για το εργοστάσιο, αλλά και για τις άλλες εγκαταστάσεις που δημιουργούνται στη Ρουμανία, αλλά και στο ερευνητικό κέντρο της αυτοκινητοβιομηχανίας FIAT. Παράλληλα, γίνονται συζητήσεις με δυνητικούς επενδυτές και ενδιαφερόμενους για την μόχλευση περαιτέρω κεφαλαίων» υπογράμμισε ο δρ Λογοθετίδης, υπενθυμίζοντας ότι στη μονάδα, που αναμένεται να φτάσει στην πλήρη ανάπτυξή της στο τέλος του 2025, θα υπάρξει πιλοτική λειτουργία, η οποία θα αποδείξει πώς λειτουργεί μια τέτοια μονάδα στην πράξη και τους τρόπους με τους οποίους η αυτοματοποιημένη λειτουργία της θα μπορούσε να μειώσει το κόστος παραγωγής των φωτοβολταϊκών του είδους, ώστε να γίνουν εμπορικά πιο ελκυστικά.
Θέσεις εργασίας για 300-500 ερευνητές στο διεθνές κέντρο αριστείας
Παράλληλα, μέχρι το τέλος του 2029 αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία στη Θεσσαλονίκη το Διεθνές Κέντρο Αριστείας Οργανικών Ηλεκτρονικών και Νανοτεχνολογίας «COPE-Nano», το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon και συντονίζεται από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ, με συμμετέχοντες φορείς όπως τα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και του Μπορντό. Κατά τον δρα Λογοθετίδη, το Κέντρο θα μπορούσε να απασχολήσει 300-500 ερευνητές και καθηγητές, δημιουργώντας κίνητρο για επάνοδο από το εξωτερικό ανθρώπινου ταλέντου που έφυγε από την Ελλάδα, αλλά και για την προσέλκυση εξειδικευμένων εργαζομένων από άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μάλιστα, την Τετάρτη 5 Ιουλίου, στο πλαίσιο της Nanotexnology 2023, θα παρουσιαστεί η εμπειρία αντίστοιχων κέντρων αριστείας από την Κύπρο, τη Λιθουανία και την Πολωνία.
Κατά τον δρα Λογοθετίδη, η Ελλάδα και συγκεκριμένα η Θεσσαλονίκη, έχει λαμβάνειν σημαντικότατο μερίδιο από τα 51 εκατ. ευρώ των δύο έργων: στην περίπτωση του «Flex2Energy», για παράδειγμα, το 80% του προϋπολογισμού και ίσο ποσοστό της διανοητικής ιδιοκτησίας θα μείνουν, όπως λέει, στη χώρα μας, ενώ αντίστοιχα και στην περίπτωση του Κέντρου Αριστείας, τα οφέλη σε επίπεδο διανοητικής ιδιοκτησίας θα είναι μεγάλα για την Ελλάδα.
Επιπλέον, αναλόγως του πώς θα εξελιχθούν τα δύο έργα στην πορεία, η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε, κατά τον καθηγητή, να προσελκύσει και πρόσθετες εγκαταστάσεις στους τομείς των οργανικών εκτυπωμένων ηλεκτρονικών, των φωτοβολταϊκών και άλλων σχετικών συσκευών και ηλεκτρονικών, καθώς διαθέτει εξαιρετική τεχνογνωσία που μπορεί να εξαργυρώσει και έχει τη δυνατότητα να παίξει κυρίαρχο ρόλο. Αναφερόμενος στα πλεονεκτήματα των φωτοβολταϊκών τρίτης γενιάς, τα οποία αποτυπώνουν και τη μεγάλη δυναμική τους, ο δρ Λογοθετίδης επισήμανε ακόμα ότι σε σχέση με τα συμβατικά φωτοβολταϊκά πυριτίου πρώτης και δεύτερης γενιάς, στα PV της τρίτης δαπανάται 10 φορές λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή του ίδιου αποτελέσματος. Επιπλέον, για την κατασκευή τους απαιτείται ελάχιστος όγκος υλικών, τα οποία επιπλέον είναι ανακυκλώσιμα, και το βάρος τους είναι από 10 έως 100 φορές μικρότερο, σε σχέση με τα συμβατικά πάνελ.
Από πλευράς Ελλάδας, οι έξι φορείς που μετέχουν στο έργο Flex2Energy είναι η εταιρεία Organic Electronic Technologies (ΟΕΤ), το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ, η Αlumil, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Οργανικών και Εκτυπωμένων Ηλεκτρονικών (HOPE-A) και οι εταιρίες Kiriakidis Vasilios SA και Depia Αutomations.
