Υψηλή συμμετοχή στην έρευνα, αλλά όχι και στην ακαδημαϊκή εξέλιξη ή την επιχειρηματική δραστηριότητα, φαίνεται ότι έχουν οι γυναίκες επιστήμονες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Ενώ τα ποσοστά συμμετοχής των δύο φύλων στην έρευνα δεν έχουν πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ τους (περίπου 40% για τις γυναίκες και 60% για τους άντρες), η εικόνα αλλάζει σημαντικά όταν συνυπολογίζονται άλλοι δείκτες. «Οι γυναίκες κάνουν μεν έρευνα, αλλά όταν βλέπουμε πόσες εξελίσσονται ακαδημαϊκά, συνειδητοποιούμε ότι εκεί η λεγόμενη “γυάλινη οροφή” παραμένει. Το ίδιο ισχύει και όταν δούμε πόσες γυναίκες συντονίζουν ερευνητικά προγράμματα στο πανεπιστήμιο. Στο ΑΠΘ έχουμε 17 spin-offs (εταιρείες-τεχνοβλαστοί), αλλά υπάρχει μόνο μία CEO. Αντίστοιχα, στις ενεργές πατέντες, οι εφευρέτριες είναι πολύ λιγότερες από τους εφευρέτες (…) Χρειάζεται να απελευθερωθούν οι επιχειρηματικές ιδέες στα πανεπιστήμια και αν κάτι εμποδίζει τις γυναίκες, να το εξαλείψουμε. Επιπλέον, οι ίδιες οι γυναίκες χρειάζεται να μην προβληματίζονται τόσο για το αν μπορούν να επιχειρήσουν και να ξεπεράσουν οι ίδιες τα εμπόδια που συναντούν γύρω τους» επισήμανε η υπεύθυνη του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ, Ερη Τόκα, μιλώντας σήμερα σε εκδήλωση με τίτλο «Η γυναικεία επιχειρηματικότητα στο επίκεντρο 2.0», που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Beyond, το NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΟΚ!Thess, το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, τη Bayer Ελλάς και την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΑΤΕ).
Η εικόνα αυτή δεν υφίσταται μόνο στα πανεπιστήμια αλλά και σε άλλες σφαίρες της οικονομίας και της κοινωνίας. Κατά τη Δώρα Τραχανά, εταίρο του επενδυτικού ταμείου Uni.fund, στις 23 επενδύσεις που χρηματοδότησε το πρώτο fund του συγκεκριμένου ταμείου επιχιερηματικών συμμετοχών, με κεφάλαια ύψους 30 εκατ. ευρώ, λιγότερο από το 20% των ενεργών ιδρυτών ήταν γυναίκες. Συνολικά στα τελευταία πεντέμισι χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η ομάδα του Uni.fund αξιολόγησε πολλές ελληνικές και ξένες εταιρείες, η συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην ιδρυτική ομάδα δεν ήταν αντίστοιχη. Οι γυναίκες είναι ολοένα περισσότερο παρούσες στις ομάδες στελεχών των εταιρειών, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για την επιχειρηματική πρωτοβουλία. «Βλέπουμε πιο εύκολα άντρες να παίρνουν πρωτοβουλίες για την ίδρυση της δικής τους επιχείρησης. Παράλληλα, αυτό που βλέπουμε γενικά και συνολικά είναι ότι οι εταιρίες με συμπληρωματικούς μεταξύ τους founders (ιδρυτές), είτε μιλάμε για φύλο είτε για εθνικότητα είτε για άλλα στοιχεία, λειτουργούν αποδοτικά» σημείωσε η κα Τραχανά.
Πάντως, όλες οι ομιλήτριες έδειξαν να συμφωνούν ότι η κατάσταση διαρκώς βελτιώνεται. Κατά τη διευθύντρια Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων της Bayer Hellas, Σόνια Μουσαβερέ, όταν η ίδια εντάχθηκε στην ομάδα της εταιρείας εν έτει 2005, ήταν η μοναδική γυναίκα στη διοικούσα ομάδα του τομέα υγείας. Υπήρχαν μεν γυναίκες στα τμήματα μάρκετινγκ και πωλήσεων της εταιρείας, αλλά καμία δεν ήταν επικεφαλής. Σήμερα, 18 χρόνια μετά, η διοικούσα ομάδα της εταιρείας αποτελείται από πέντε γυναίκες και δύο άντρες και γενικά παρατηρείται μεγάλη αλλαγή. Πριν από ενάμιση χρόνο μάλιστα, στη Bayer Hellas ελήφθη μια σημαντική απόφαση. Η άδεια μητρότητας μετατράπηκε σε γονεακή άδεια, την οποία δικαιούνται μητέρες και πατέρες, όχι μόνο φυσικοί γονείς, αλλά και όσοι έχουν προχωρήσει σε υιοθεσία παιδιών. Με την απλή αυτή κίνηση, δημιουργήθηκε η δυνατότητα ίσων ευκαιριών εξαρχής, αφού -όπως χαρακτηριστικά είπε η κα Μουσαβερέ- δεν υπάρχει πλέον το ερώτημα «μήπως θέλει να γίνει μανούλα;», αφού την ίδια άδεια δικαιούνται -και λαμβάνουν- και οι νέοι πατέρες στην εταιρεία.
Μόλις το 9% των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων στην Ελλάδα διοικείται από γυναίκες
Η πρόεδρος της Επιτροπής Εκπαίδευσης, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Λίτσα Παναγιωτοπούλου, δεν αντιμετώπισε ποτέ τη δυσκολία τού να χρειαστεί να ανοίξει το κεφάλαιο της γυναικείας επιχειρηματικότητας, αφού ήδη από πολύ μικρή ηλικία ηγείτο στις ΗΠΑ μιας ομάδας 22 ατόμων. ‘Οπως ανέφερε, τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν και στην Ελλάδα. Ενδεικτικά ανέφερε τα προγράμματα μαθητικής επιχειρηματικότητας του «Junior Achievement»: «παλιά βλέπαμε στις ομάδες του Junior Achievement ομάδες με ένα κορίτσι και τέσσερα ή πέντε αγόρια και τώρα βλέπουμε ένα αγόρι και τέσσερα-πέντε κορίτσια. Aρχίζουν τα πράγματα να αλλάζουν. Όταν η επιχειρηματικότητα καλλιεργείται από τόσο νωρίς και τα κορίτσια δημιουργούν εικονικές επιχειρήσεις σε τόσο νεαρή ηλικία, αυτό συνεχίζεται. Στο χέρι μας είναι λοιπόν να συνυπάρξουμε τα δύο φύλα. Να ξεχάσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα ειδικά και να ασχοληθούμε με την επιχειρηματικότητα γενικά» επισήμανε.
Οι επιχειρήσεις στις οποίες μετέχουν γυναίκες είναι διαχρονικά πιο αποδοτικές. Ωστόσο, μόνο το 9% των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων στην Ελλάδα διοικείται από γυναίκες. «Το ποσοστό αυτό πρέπει να μεγαλώσει» είπε η CEO της ΕΑΤΕ, Αντιγόνη Λυμπεροπούλου και πρόσθεσε: «Τελευταίες μελέτες της ICAP έδειξαν ότι οι γυναίκες που συμμετέχουν σε ανώτερες διοικητικές θέσεις πετυχαίνουν διαχρονικά καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα, που έχουν να κάνουν με την απόδοση των κεφαλαίων, τον περιορισμό του κόστους και τα περιθώρια κέρδους». Το βασικό κέρδος, συμπλήρωσε, έγκειται στη συμπληρωματική δύναμη των δύο φύλων: «δεν μπορώ να φανταστώ μια αγορά, κοινωνία ή χώρα, στην οποία δεν θα συμμετέχει ενεργά το 50% του δυναμικού της» είπε. Γνωστοποίησε ότι το 70% των στελεχών της ΕΑΤΕ είναι γυναίκες και διατύπωσε την εκτόμηση ότι χρειάζονται ακόμα περισσότερες γυναίκες διαχειρίστριες κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και επενδύτριες.
Γυναίκες είναι το 53% των ανώτερων στελεχών της Εθνικής Τράπεζας καθώς και το 1/3 των μελών του διοικητικού της συμβουλίου, όπως επισήμανε ο συντονιστής της συζήτησης, Σπύρος Αρσένης, επικεφαλής Ανάπτυξης Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας στην Εθνική Τράπεζα. Υπενθύμισε δε, ότι στις αρχές του 20ου αιώνα, η Εθνική προσέλαβε την πρώτη γυναίκα εργαζόμενη στον τραπεζικό τομέα.
