του Δ. Κωνσταντακόπουλου*
Πριν από μερικές μέρες, η γερμανική πυρηνική βιομηχανία διέκοψε τη λειτουργία της. Επρόκειτο για μια ιστορική νίκη του γερμανικού οικολογικού και αντιπυρηνικού κινήματος που αναπτύχθηκε μετά το 1980, επιβάλλοντας τελικά το κλείσιμο αυτό, ιδίως μετά την τρομακτική καταστροφή που σημειώθηκε στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.
Οι συνέπειες της καταστροφής στη Φουκουσίμα, της σοβαρότερης στην ιστορία της πυρηνικής εποχής, εν πολλοίς απεκρύβησαν ή πάντως υποβαθμίστηκαν σε πολύ σημαντικό βαθμό από τα παγκόσμια ΜΜΕ. Αν μάλιστα πιστέψουμε το συγκλονιστικό άρθρο του τότε Ιάπωνα πρωθυπουργού στη Monde Dimplomatique υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η μέρα που παρολίγον να εξαφανισθεί η Ιαπωνία» («Le jour où le Japon a failli disparaître»), οι συνέπειες αυτής της καταστροφής, αν δεν είχε γίνει δυνατό να αντιμετωπιστούν, με τίμημα την αποστολή πολλών ανθρώπων σε βέβαιο θάνατο, ήταν δυνητικά πολύ πιο επικίνδυνες όχι μόνο για την Ιαπωνία, αλλά και για όλο τον πλανήτη. Συνέπειες που συνεχίζουν άλλωστε να πληρώνονται. Τώρα το Τόκιο να θέλει να ρίξει στον Ειρηνικό τα ραδιενεργά νερά που δεν έχει τι να τα κάνει, προκαλώντας εντονότατες διαμαρτυρίες της Κίνας και των κρατών του Ειρηνικού, όπως και των ψαράδων.
Βέβαια, ουδέν κακόν αμιγές καλού. Έστω και αν υποβαθμίστηκε από τα μέσα, η καταστροφή της Φουκουσίμα οδήγησε σε μια πρόσκαιρη τουλάχιστον αύξηση της συνείδησης των κινδύνων της πυρηνικής ενέργειας, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η αναστολή της λειτουργίας των γερμανικών πυρηνικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών. Δυστυχώς βέβαια, μετά την έκρηξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία αυξήθηκε σε άλλα κράτη το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, που ιθύνοντες κύκλοι στην Ευρώπη θέλουν να τη βαφτίσουν «πράσινη», αφού δεν παράγει αέρια θερμοκηπίου, αλλά στην πραγματικότητα είναι όχι μαύρη, αλλά «κατάμαυρη», με δεδομένο τον τεράστιο κίνδυνο που συνιστούν τα πυρηνικά απόβλητα, συχνά με χρόνο ημιζωής εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων και, άρα, αδύνατο να αποθηκευθούν με ασφάλεια.
Επιτάχυνση της οικολογικής υποβάθμισης του πλανήτη
Δυστυχώς, η γερμανική απόφαση διακοπής της λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι μια μεμονωμένη νίκη σε μια γενική κατάσταση μεγάλης και πολύ γρήγορης οπισθοδρόμησης, άμεσα απειλητικής για την υγεία και τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, μεσοπρόθεσμα για την ίδια την επιβίωση των ανώτερων μορφών ζωής στον πλανήτη.
Ένα από τα κύρια θύματα της σύγκρουσης ΝΑΤΟ και Ρωσίας για την Ουκρανία είναι το παγκόσμιο κλίμα (και μαζί του οι πιθανότητες επιβίωσης της ανθρωπότητας, ανεξαρτήτως του ποιος νικήσει στη σύγκρουση αυτή, αν δηλαδή υποθέσουμε ότι μπορεί να νικήσει κάποιος σε μια σύγκρουση όπου αντιπαρατίθενται, εμμέσως πλην σαφώς, δύο πυρηνικά μπλοκ!). Και το λέμε αυτό γιατί και το ενδιαφέρον για το παγκόσμιο κλίμα και τα ζωτικά προβλήματα προστασίας του παγκόσμιου περιβάλλοντος έχει πέσει κατακόρυφα μετά την έναρξη της σύγκρουσης αυτής, προς μεγάλη χαρά των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και μιας φούχτας μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών της Δύσης που είναι οι κυρίως υπεύθυνες και για την επιβάρυνση του κλίματος και για την ρύπανση του αέρα, του νερού και των εδαφών.
Όχι μόνο έχουν πρακτικά ατονήσει οι ήδη αναιμικές προσπάθειες αναστροφής της κλιματικής αλλαγής, αλλά και η κλιματική κρίση επιβαρύνεται πλέον με τη στροφή προς το εξαιρετικά ρυπογόνο σχιστολιθικό αέριο LNG και νέες γεωτρήσεις ορυκτών καυσίμων. Ενώ παρατηρείται επίσης (με την προαναφερθείσα εξαίρεση της Γερμανίας) και στροφή προς την πυρηνική ενέργεια, που συνεπιφέρει τεράστιο κίνδυνο λόγω των πυρηνικών αποβλήτων, αλλά και της πιθανότητας εμπλοκής των πυρηνικών εγκαταστάσεων, όπως συμβαίνει τώρα στη Ζαπορίζιε της Ουκρανίας, σε συμβατικές πολεμικές συγκρούσεις.
Αναπνέουμε βρώμικο αέρα
H κλιματική κρίση, με την αύξηση της θερμοκρασίας και τις μεγάλες πυρκαγιές που προξενεί, τις ξηρασίες και την έκλυση σωματιδίων στην ατμόσφαιρα έχει -μετά το 2017- αντιστρέψει, εκτός των άλλων και την πρόοδο που είχε γίνει στις ΗΠΑ, αλλά και διεθνώς, σε ό,τι αφορά την ποιότητα του αέρα που εισπνέουμε, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη της Αμερικανικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.
Ένας στους τρεις Αμερικανούς ζει τώρα σε περιοχές με επιζήμια επίπεδα ρυπαντών που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο ιατρικών συναγερμών, επιπλοκών σε εγκυμοσύνες και πρόωρων θανάτων. Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με σειρά από τις πιο διαφορετικές ασθένειες, όπως άνοια, επιβάρυνση της διανοητικής και ψυχικής υγείας και επιτάχυνση της οστεοπόρωσης σε μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό τις εγκυμοσύνες και τα παιδιά. Η ατμοσφαιρική ρύπανση κάνει επίσης ουκ ολίγες ρατσιστικές και ταξικές διακρίσεις. Φτωχοί και προερχόμενοι από οικογένειες Μαύρων, Ισπανόφωνων και Ινδιάνων στις ΗΠΑ, συμβαίνει να ζουν κατά πολύ μεγαλύτερα ποσοστά σε περιοχές με μεγαλύτερη μόλυνση του αέρα.
Να σημειώσουμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για περίπου επτά εκατομμύρια πρόωρους θανάτους και για πολύ περισσότερες ασθένειες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
(*) Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος
