Πηγή Εικόνας: απε - μπεΤου Θοδωρή Καραουλάνη
Μπορεί τα προγράμματα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, Φωτοβολταϊκά στις Στέγες, αλλά και η αντικατάσταη παλαιού ηλεκτρικού θερμοσίφωνα με ηλιακό θερμοσίφωνα να καλύπτουν την επικαιρότητα, αλλά το ΥΠΕΝ έχει αποτύχει να δώσει λύσεις σε απλά προβλήματα και να βοηθήσει την καινοτομία στην εισαγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις πόλεις της Ελλάδας, ιδίως σε Αθήνα – Θεσσαλονίκη.
Το πραγματικό πρόβλημα για το μέλλον μας είναι ότι τα θέματα αυτά, όπως η εισαγωγή στην καθημερινότητα του καθενός μας της εγκατάστασης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δίπλα μας (όπως και όλα τα θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας, εκτός από τις τιμές…), απουσιάζουν πλήρως από τον κομματικό διάλογο ενόψει του εκλογικού κύκλου. Ούτε τα κόμματα, ποσώς μάλλον οι υποψήφιοι στην αυτοδιοίκηση, όπου έχουμε εκλογές σε λιγότερο από έξι μήνες, δεν ακουμπούν καν αυτά τα θέματα. Και όμως, έχουν άμεση σχέση με την καθημερινότητα και την τσέπη μας – εκτός από την επίδραση στο μέλλον των πόλεων μας και του πλανήτη.
Γιατί υποστηρίζουμε αυτήν την άποψη; Διότι τα συναρμόδια υπουργεία, με κυρίαρχο το ΥΠΕΝ, έχουν αποτύχει να δώσουν λύσεις σε προβλήματα της ελληνικής γραφειοκρατίας που, αν γίνονταν υπέρβαση, θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις αυτοπαραγωγής ενέργειας και αλματώδους διάδοσης των ΑΠΕ στις ελληνικές πόλεις.
Αντί τέτοιων λύσεων, που σε όλον τον κόσμο διερευνώνται ή υιοθετούνται, σε μίκρο-επίπεδο, κτιρίου ή γειτονιάς, η Ελληνική Πολιτεία συνεχίζει να προωθεί μονοδιάστατα τις αποκαλούμενες «βιομηχανικές» ΑΠΕ, δηλαδή τις επενδύσεις σε μεγάλα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα σε περιοχές υψηλής απόδοσης. Και μαζί με αυτές, προωθείται φυσικά και η αντίδραση σε τέτοιες επενδύσεις από όσους πιστεύουν ότι οι βιομηχανικές ΑΠΕ «καταστρέφουν» το περιβάλλον.
Το πρώτο εμπόδιο: η πολύ-ιδιοκτησία
Το κυριότερο εμπόδιο για την εισαγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ότι το νομικό πλαίσιο της χώρας έχει οδηγήσει το σύνολο σχεδόν των κτιρίων (ιδίως των πολυκατοικιών) που έχουν πολλούς ιδιοκτήτες να θεωρούν τους χώρους της ταράτσας (αλλά και των κάθετων όψεων) ως κοινόχρηστους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, με βάση τους κανόνες δικαίου που ισχύουν (και αναλόγως των συστάσεων ιδιοκτησίας των κτιρίων αυτών) να απαιτείται σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών (στις περισσότερες περιπτώσεις) ή έστω της απόλυτης πλειοψηφίας τους (σε λιγότερες). Κυρίως διότι δεν επαρκεί ο χώρος στην ταράτσα για να έχουν ηλιακό θερμοσίφωνα όλοι. Το να συζητηθεί και να αποφασιστεί να μπουν πολλαπλά ηλιακά θερμικά συστήματα ζεστού νερού που θα καλύπτουν όλα τα διαμερίσματα ενός κτιρίου αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας στον μικρόκοσμο της αθηναϊκής (και όχι μόνο) πολυκατοικίας. Άλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι οι συνελεύσεις των πολυκατοικιών παράγουν περισσότερο δράμα και ένταση από όση μπορεί να καταναλώσει η ελληνική κοινωνία – και πολλές ατομικές παρεξηγήσεις.
Βέβαια, ως εκ θαύματος, το εμπόδιο της πολυιδιοκτησίας και άλλων περιορισμών, ξεπεράστηκε νομοθετικά για την εισαγωγή ανεξάρτητων συνδέσεων και καυστήρων φυσικού αερίου σε διαμερίσματα πολυκατοικιών που δεν μπορούσαν να αποφασίσουν την αλλαγή του μέσου κεντρικής θέρμανσης. Καθιερώθηκε ειδική διαδικασία για να μπορεί κάθε ιδιοκτήτης που θέλει ανεξάρτητο σύστημα φυσικού αερίου να μπορεί να το εγκαταστήσει ανεξαρτήτως της θέλησης της πολυκατοικίας. Τέτοιες λύσεις υπέρβασης νοοτροπιών άλλων δεκαετιών το ΥΠΕΝ βρήκε μόνο για την περεταίρω επέκταση ενός ορυκτού καυσίμου αλλά όχι για τις ΑΠΕ. Δεν έχει μπορέσει, για παράδειγμα, να νομοθετήσει την υποχρεωτική εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων ή φωτοβολταϊκών σε ολόκληρη (ή στην αναγκαία έκταση) την ταράτσας αν οι παροχές στα διαμερίσματα καλύπτουν όλες τις ιδιοκτησίες, με έξοδα έστω όσων συμφωνούν. Δηλαδή να είναι κοινόχρηστες και οι ΑΠΕ μιας πολυκατοικίας. Ούτε αυτό δεν μπορούν να λύσουν οι συναρμόδιοι…
Και τί να κάνει το ΥΠΕΝ, θα ρωτήσει κάποιος: να βάλει μυαλό στους πολίτες για να κερδίσουν χρήματα από τον ήλιο; Όχι είναι η απάντηση, αρκεί να βγει από τη μέση: διότι οι περιορισμοί που θέτει – και η έλλειψη μελέτης των επιστημονικών εξελίξεων, πέρα από την απλή έλλειψη φαντασίας και διάθεσης καινοτομίας – εμποδίζουν πολύ περισσότερο από τη συνιδιοκτησία της εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων.
Οι νόμοι σταματούν την καινοτομία και τις εφαρμοσμένες λύσεις σε άλλες χώρες
Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ή ακόμη και ηλιακών συλλεκτών για ηλικιακούς θερμοσίφωνες στις όψεις κτιρίων είναι σχεδόν αδύνατη στα κτίρια της χώρας μας, από το συνδυασμό διατάξεων που ισχύουν. Μόνη περίπτωση κάτι τέτοιο να υπάρξει είναι να προβλεφθεί εξαρχής, από τα σχέδια και την αρχική άδεια δόμησης του κτιρίου – υπάρχουν μερικοί ευφυείς μηχανικοί που το έχουν πράξει – ώστε τα κιγκλιδώματα των μπαλκονιών, για παράδειγμα ή κάποιες «αρχιτεκτονικές προεξοχές» που προβλέπονται από το νόμο να αποτελούνται στην πράξη από φωτοβολταϊκά πάνελ. Και βέβαια πάντα σε «κανονικές» περιοχές της χώρας, όχι στα κέντρα πόλεων που «προστατεύονται» συχνά από ειδικές διατάξεις. Η αλλαγή αυτή είναι σχεδόν αδύνατη να γίνει αν περάσει ένα κτίριο σε πολυιδιοκτησία. Αλλά το ΥΠΕΝ που έχει καθιερώσει άλλες υποχρεώσεις στις νέες οικοδομές δεν έχει «σκεφτεί» να βάλει τέτοιες υποχρεώσεις για συγκεκριμένες ΑΠΕ ή σε συγκεκριμένα σημεία (ώστε να μπορεί μετά να δικαιολογήσει και επέκταση του μέτρου σε υφιστάμενα κτίρια), απλά μιλά για «κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης» αφήνοντας σε ιδιοκτήτες και μηχανικούς την επιλογή τεχνολογίας – δήθεν για να είναι ουδέτερο τεχνολογικά…
Μια άλλη υποχρέωση που σταδιακά υιοθετείται από πολλές πόλεις (κυρίως) και χώρες (λιγότερο) στο εξωτερικό, είναι η υποχρεωτική κάλυψη μέρους ή του συνόλου των ταρατσών των βιομηχανικών κτιρίων, των κτιρίων parking και των κτιρίων γραφείων με φωτοβολταϊκά συστήματα ή συστήματα παραγωγής ζεστού νερού από ηλιακή ενέργεια. Στην Ελλάδα ούτε καν συζήτηση περί υποχρέωσης. Το ΥΠΕΝ δεν μπορεί να λύσει καν το απλό: να υποχρεώσει τις επιχειρήσεις που έχουν υπαίθριους ανοιχτούς χώρους parking να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα από πάνω – δήθεν διότι αυτό είναι δόμηση (επειδή έχει κάλυψη εδάφους), παρότι τέτοιες κατασκευές μπορούν να είναι και να χαρακτηρίζονται λυόμενες (αποσυναρμολογούνται δηλαδή), ενώ δεν νοούνται ως στεγασμένοι χώροι ούτε στα φωτοβολταϊκά πάρκα στην εξοχή.
Κλασικό παράδειγμα κρατικής αποτυχίας στην εισαγωγή ΑΠΕ είναι η γεωθερμία. Ενώ θα μπορούσε σχεδόν κάθε υφιστάμενο ή νέο κτίριο να μπορεί να εγκαταστήσει γεωθερμικό σύστημα δροσισμού και θέρμανσης, το αρμόδιο Υπουργείο κωφεύει στην ανάγκη νομοθετικών λύσεων. Άλλωστε υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι δεν μπορούμε να σκάψουμε παντού (λες και δεν έχει σκαφεί το έδαφος για τα θεμέλια των κτιρίων). Αλλά επειδή στα γραφεία των καρεκλοκένταυρων «δεν ξέρουν» τί κρύβει το υπέδαφος (ακόμη και την ερώτηση «τί θα γίνει με τα νερά μας» έχουμε ακούσει, αποδεικνύοντας πλήρη άγνοια επιστημονικών και τεχνικών εξελίξεων) , έχουν οδηγήσει πρακτικά όλους στην αγορά να βάζουν αντλίες θερμότητας από τον αέρα (που είναι εξαιρετικά λιγότερο αποδοτικές από τις αντίστοιχες που χρησιμοποιούν το έδαφος ως πηγή), για παράδειγμα στα προγράμματα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ.
Βέβαια να σημειώσουμε ότι μιλάμε για το ίδιο κράτος που πιστεύει ότι για την αναγκαία ηλιοπροστασία (και συνακόλουθα την προστασία από τις υψηλές θερμοκρασίες και το δροσισμό των εσωτερικών χώρων) νόμιμες στην πλειοψηφία των κτιρίων είναι μόνο οι υφασμάτινες τέντες – και ό,τι γράφουν οι κανονισμοί των πολυκατοικιών. Κινητά συστήματα σκίασης, τεντοπέργκολες κλπ, ακόμη και αν είναι με πανιά (που σε άλλες χώρες δεν υπάρχει αυτός ο περιορισμός) μπορούν νόμιμα να εγκατασταθούν μόνο στα ισόγεια των πολυκατοικιών, όχι στα μπαλκόνια και τις βεράντες… Διότι αφενός είναι «όψεις« του κτιρίου και άρα κοινόχρηστες. Και αφετέρου διότι θεωρείται αυθαιρεσία, με τον «ημιυπαίθριο φόβο» του ΥΠΕΝ για νέο τύπο αυθαιρέτων… Ακόμη και αν θέλει κάποιος να αντικαταστήσει τα πανιά στις τέντες με κινητά συστήματα από ξύλο, πλαστικό ή αλουμίνιο (που θα σηκώνονται όταν χρειάζεται) δεν μπορεί: προφανώς τα κουρελιασμένα και σκισμένα τεντόπανα στις πολυκατοικίες κάνουν τις πόλεις μας όμορφες και τουριστικό προορισμό….
Δεν συζητάμε βέβαια για την καθιέρωση κάποιας υποχρέωσης για «πράσινη» πιστοποίηση των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην οικοδομή – αυτά είναι στη σφαίρα των τεχνικών συζητήσεων ακόμη…. Ούτε φυσικά για υποχρέωση αξιοποίησης των ομβρίων υδάτων, για την εξοικονόμηση νερού…. Ούτε καν μικρές ηλεκτρογεννήτριες στις σωληνώσεις των ομβρίων που έχουν, μοιραία, πτώση ύδατος δεν βάζουμε…. Διότι πού να καθαρίζεις τώρα, ρίχτα όλα στον υπόνομο….
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, με την δειλία του ΥΠΕΝ να ενσωματώσει σύγχρονες πράσινες πολιτικές, έρχεται και το Συμβούλιο της Επικρατείας και κηρύσσει πανηγυρικά την επιστροφή στο παρελθόν, τουλάχιστον νομικά: είναι, λέει, αντισυνταγματικά τα (πολεοδομικά) κίνητρα ύψους που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός γιατί ο σχεδιασμός που έχει γίνει για τις πόλεις προβλέπει συγκεκριμένα ύψη που δεν μπορούν να αυξηθούν. Σημειωτέον, ο ΝΟΚ έδινε αυξημένο ύψος είτε σε όσα κτίρια έπιαναν τον στόχο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, είτε σε όσα μείωναν την κάλυψη του εδάφους (αφήνοντας περισσότερο χώμα και φύτευση) είτε σε όσα έκαναν φυτεμένα δώματα… Και αυτές οι αποφάσεις, σε μια περίεργη αντιστροφή κάθε επιστημονικής έννοιας, χαρακτηρίστηκαν ως αντισυνταγματικές διότι δήθεν δεν προστατεύουν το περιβάλλον. Δηλαδή οι ανώτατοι δικαστές πιστεύουν ότι το περιβάλλον προστατεύεται από το κοινό μέγεθος του ύψους και όχι από τη μείωση των εκπομπών αερίων ή την αύξηση της φύτευσης. Είναι πραγματικά μνημείο πλήρους αναστροφής της κοινής γνώσης και της επιστήμης τέτοια νομικά κατασκευάσματα που ωθούν τη χώρα δεκαετίες πίσω….
Η έλλειψη φαντασίας
Ένα ακόμη πεδίο που δείχνει την έλλειψη φαντασίας του ελληνικού κράτους είναι η αδυναμία λειτουργίας εταιρειών ενεργειακών υπηρεσιών. Μπορεί να έχουν νομοθετηθεί εδώ και μια δεκαετία, αλλά δεν λειτουργούν διότι έχουν χαθεί οι γραμμές μεταξύ ιδιωτικής αγοράς και κρατικών φορέων. Με απλά λόγια θα μπορούσαν οι επενδύσεις εξοικονόμησης και αυτοπαραγωγής ενέργειας να χρηματοδοτούνται από ιδιωτικές (ενεργειακές) εταιρείες που θα τις υλοποιούσαν κιόλας και θα πληρώνονταν από την εξοικονόμηση που θα έκαναν και από το ρεύμα που θα πωλούσαν. Αλλά στην ελληνική πραγματικότητα δεν υπάρχουν ακόμη, 15 χρόνια μετά τον πρώτο σοβαρό σχεδιασμό, έξυπνοι μετρητές και δίκτυα που να υποστηρίζουν τέτοιες συνεργασίες…. Η μόνη λύση που συζητείται, πολιτικά, είναι οι ενεργειακές κοινότητες. Που είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Αλλά που έχει κακοφορμίσει στην Ελλάδα. Και είναι στο ίδιο πλαίσιο των μεγάλων επενδύσεων. Όχι της αυτοπαραγωγής μικρών καταναλωτών και μάλιστα στις πόλεις.
Ακόμη, παρά τις επιδοτήσεις από προγράμματα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ή από την ατελή φοροαπαλλαγή για εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης στη φορολογική δήλωση, πολλά μπορούν να γίνουν για τη μείωση του κόστους σε επενδύσεις οικιακών ΑΠΕ. Όταν ακόμη και επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν αυτό που πρακτικά γνωρίζουμε: ότι το μεγαλύτερο κόστος (70% σχεδόν) των οικιακών επενδύσεων σε αυτοπαραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας αφορά άλλα πράγματα, εκτός των υλικών και του εξοπλισμού: αδειοδοτήσεις, επιθεωρήσεις και ελέγχους, εγκατάσταση και χρηματοδότηση. Σε αυτά υπάρχουν πολλά περιθώρια μειώσεων, αλλά όλοι κοιτούν τον μικρόκοσμό τους και όχι την μεγάλη εικόνα, ιδίως το αρμόδιο ΥΠΕΝ….
Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα υπαρκτών λύσεων στη διεθνή αγορά που επιτρέπονται σε άλλες έννομες τάξεις αλλά στην Ελλάδα θα κρινόνταν παράνομες (αυθαίρετες) ή αδύνατες (λόγω πολυϊδιοκτησίας ή άλλων νόμων) και πάλι…
Υποχρεωτική ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ σε ειδικά κτίρια: ξεκινώντας από τον δημόσιο τομέα (γυμναστήρια, κολυμβητήρια, αθλητικά γήπεδα και στάδια, σχολεία, νοσοκομεία) και περνώντας στον ιδιωτικό τομέα (βιομηχανίες,, νοσοκομεία, σχολεία κλπ) το κράτος δεν έχει ακόμη επιβάλλει επίπεδο αυτοπαραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ – και δεν έχει λύσει και τα θέματα πολεοδομικού δικαίου για τα ύψη.
Γιατί εξαιρούμε τα γήπεδα από την ενεργειακή απόδοση: λίγοι γνωρίζουν ότι οι κανόνες για την ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων, που είναι υποχρεωτικοί σε όλη την Ευρώπη, δεν εφαρμόζονται στα γήπεδα και τα στάδια. Ποσώς μάλλον στα παλιότερα. Όμως σήμερα το ερώτημα κυριαρχεί: γιατί δεν επενδύουν οι ομάδες σε αυτοπαραγωγή ΑΠΕ στα γήπεδά τους και ιδίως πάνω από τις κερκίδες τους (στο ποδόσφαιρο) ή στα κλειστά τους παλαί-ντε-σπορ (μπάκσετ, βόλευ κλπ); Γιατί δεν απαιτεί το κράτος να υπάρχουν ΑΠΕ υποχρεωτικά στους κοινόχρηστους χώρους και στις οροφές; Μια τέτοια κατεύθυνση σήμερα είναι λογική, καθώς οι εγκαταστάσεις αυτές θα παράγουν έσοδα για τις ομάδες ή τους ιδιοκτήτες των κτιρίων
Απλοποιημένες διαδικασίες για πρότυπες αρθρωτές κατασκευές: η Κοπεγχάγη, η Βαρσοβία, το Δουβλίνο είναι μερικές μόνο από τις ευρωπαϊκές πόλεις που πειραματίστηκαν και υιοθέτησαν αρθρωτές-modular κατασκευές για ενεργεική αναβάθμιση των παλιών τους κτιρίων – σε επίπεδο πόλης ή γειτονιάς, ιδίως για θερμομόνωση. Εδώ κάθε μηχανικός και ιδιοκτήτης καλείται να δώσει τη δική του λύση, με βάση τις δικές του γνώσεις, χωρίς κατεύθυνση και συμβουλή από τις αμρόδιες αρχές. Ό,τι βολεύει δηλαδή, όχι ό,τι πρέπει που πολλές φορές είναι και φθηνότερο…
Μικρές κυλινδρικές ανεμογεννήτριες στις ταράτσες: ένας ρότορας με πτερύγια, σαν μια μεγάλη πτερωτή κινητήρα, μέσα σε μια κατασκευή, με πτερύγια κατάλληλα σχεδιασμένα και κατασκευασμένα για τον άνεμο, είναι μια λύση που προβάλει ακόμη και το World Economix Forum. Εδώ, δύσκολα επιτρέπεται – μόνο όπου επιτρέπονται μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Και το ύψος των 2-3 μέτρων ίσως είναι απαγορευτικό για τις ταράτσες, εκεί που πρέπει στην πραγματικότητα να μπουν.
Μπαταρίες της γειτονιάς: η παραγωγή από ΑΠΕ πρέπει να αποθηκεύεται για να είναι αποδοτική – τόσο για τους ιδιοκτήτες – αυτοπαραγωγούς όσο και για τοι συνολικό δίκτυο. Και η καλύτερη αποθήκευση είναι η τοπική, κατανεμημένη. Θεσμικό πλαίσιο για υποσταθμούς διανομής ρεύματος έχουμε (περίπου). Πλήρες θεσμικό πλαίσιο για σταθμούς αποθήκευσης ανά γειτονιά δεν έχουμε ακόμη. Αντ΄αυτού προωθούμε τις ξεχωριστές μπαταρίες για κάθε ξεχωριστό φωτοβολταϊκό. Είναι ένα βήμα, αλλά δεν είναι αυτό που θα λύσει το πρόβλημα. Κάποια στιγμή θα μάθουμε. Μπορούμε να ρωτήσουμε άλλες πόλεις, όπως τη Μελβούρνη, πώς το κάνει.
Ηλιακά στέγαστρα στους ποδηλατόδρομους: Η γερμανική πόλη Φράιμπουργκ, στο Μέλανα Δρυμό έχει ήδη καινοτομήσει. Ο πρώτος ποδηλατόδρομος της Ευρώπης που καλύπτεται από ηλιακά πάνελ έκανε εκεί το ντεμπούτο του. Η τοπική αρχή, μαζί με το Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems και μια εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας εγκατέστησαν ηλιακή οροφή σε ποδηλατικό μονοπάτι σε εκθεσιακό κέντρο. Είναι μια μικρή εγκατάσταση μήκους 300 μέτρων που αποτελείται από 900 ημιδιαφανή ηλιακά πάνελ, αλλά δείχνει το δρόμο. Η ηλιακή οροφή θα παράγει 280 MWh ετησίως Είναι ένα win-win: Ο ποδηλατόδρομος που καλύπτεται από τον ήλιο σημαίνει ότι οι ποδηλάτες προστατεύονται από τα στοιχεία ενώ κάνουν πετάλι χωρίς εκπομπές και το στέγαστρο παράγει καθαρή ενέργεια, χωρίς να εμποδίζει τη ροή αέρα ή νερού στο περιβάλλον. Στη χώρα μας όμως θεωρείται δόμηση και κάλυχη και χρειάζεται άδεια οικοδομής και δεν επιτρέπεται σε δημόσιο κοινόχρηστο χώρο ή οδό, που έχει σκοπό τη μετακίνηση – όπως είναι οι ποδηλατόδρομοι…
Γιατί χάνουμε κινητική ενέργεια στην ύδρευση και αποχέτευση; Τόσο το σύστημα ύδρευσης όσο και το σύστημα αποχέτευσης που έχουμε στην πρωτεύουσα αλλά και στις περισσότερες πόλεις βασίζεται στη βαρύτητα για τη μεταφορά τόσο του νερού όσο και των λυμάτων. Φυσικά υπάρχουν και πιεστικοί σταθμοί που φροντίζουν για την κυκλοφορία των υγρών όπου υπάρχει πρόβλημα. Όλο αυτό σημαίνει ότι οι σωλήνες και οι αγωγοί κρύβουν κινητική ενέργεια. Την οποία οι αρμόδιοι πολλές φορές έχουν συζητήσει να εκμεταλλευτούν αλλά ποτέ δεν γίνεται – διότι δεν είναι μεγάλο έργο (χρειάζονται πολλές μικρές ηλεκτρογεννήτριες μικρής απόδοσης) και διότι δεν υπάρχει η απαραίτητη φαντασία για τον σχεδιασμό ενός αποδοτικού ΣΔΙΤ, που θα λειτουργήσει ως πιλότος….
Καμία υποχρέωση κάλυψης με φωτοβολταϊκά σε σταθμούς φόρτισης ηλεκτροκίνησης: η χώρα έχει πολύ φιλόδοξους στόχους για την ηλεκτροκίνηση και θα πρέπει να εγκατασταθούν περίπου 10.000 δημόσια προσβάσιμοι σταθμοί ηλεκτροφόρτισης και χιλιάδες ακόμη ιδιωτικής πρόσβασης. Παρά το νέο θεσμικό πλαίσιο (που ίσως είναι ξεπερασμένο ήδη, λένε ορισμένοι) για τους ΣΦΗΟ (Σταθμοί Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων), ουδείς σκέφθηκε να βάλει υποχρέωση να συνοδεύονται (αναλόγως μεγέθους) από συστοιχίες φωτοβολταϊκών στην οροφή τους. Εδώ το ΥΠΕΝ έκανε 3 χρόνια για να προβλέψει πολεοδομικούς κανόνες για τη νόμιμη εγκατάστασή τους…
Καμία πρόβλεψη για σταθμούς φόρτισης σε υφιστάμενα κτίρια: η Πολιτεία έχει προβλέψει ότι τα νέα κτίρια που κατασκευάζονται πρέπει να έχουν υποχρεωτικά υποδομή για υποδοχή ηλεκτροφορτιστών. Είναι σημαντικό βήμα, αλλά οι συναρμόδιοι δεν έχουν βρει ακόμη λύση για τα υπάρχοντα κτίρια και ιδίως τα παλαιότερα που δεν έχουν πιλοτές και θέσεις στάθμευσης. Πως θα φορτίζουν οι πολίτες στην Κυψέλη, στο Παγκράτι, στα Πατήσια τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα και οχήματα, αν δεν μπορούν να βρουν πρίζα και καλώδιο; Θα πετάνε μπαλαντέζα;
Καμία πρόβλεψη για υποδομές φόρτισης στον δημόσιο αστικό εξοπλισμό: στην Αγγλία γενικά και στο Λονδίνο γενικότερα, αλλά και σε πολλές άλλες μικρότερες πόλεις, συχνά θα δείτε υποδομές φόρτισης σε αστικό εξοπλισμό που έχει ρεύμα: κυρίαρχα στους στύλους οδοφωτισμού αλλά και σε άλλα σημεία, όπως υποσταθμούς ρεύματος, καμπίνες διανομής κλπ. Εδώ, πάλι πετάμε αετό….
Τα νέα ανοίγματα αερισμού είναι αυθαίρετα: τα παλαιά κτίρια της χώρας έχουν κατασκευαστεί σε προηγούμενες δεκαετίες με άλλες τεχνικές παραδοχές και γνώσεις. Σήμερα, που έχουμε πολύ και νέα γνώση για την αναγκαιότητα φυσικού δροσισμού και κυκλοφορίας φυσικού αέρα (και με τα διδάγματα της κρίσης του κορωνοϊού), οι επεμβάσεις με ένα ανοίγματα και εργασίες για φυσική κυκλοφορία αέρα σκοντάφτουν στην πολεοδομική νομοθεσία (εγκεκριμένα αρχιτεκτονικά σχέδια), τον αστικό κώδικα (πολυιδιοκτησία και χαρακτηρισμός ως κοινόχρηστων των όψεων κλπ). Βέβαια, για να εγκαταστήσουμε κλιματιστικά (που επίσης έχουν ένοιγμα σε εξωτερικό τοίχο για σωληνώσεις) νομοθετήσαμε, αλλά για ποιο απαιτητικά φυσικά συστήματα αερισμού διστάζουν στο ΥΠΕΝ….
Νέα υλικά: στο χώρο των δομικών υλικών και της τεχνολογίας τους παρατηρείται παγκοσμίως μια κοσμογονία. Η Ελλάδα υιοθετεί πολύ αργά στόχους και υποχρεώσεις για τις βιομηχανίες δομικών υλικών, όπως το τσιμέντο, τα χρώματα, τα κεραμίδια, τα μονωτικά υλικά. Και «κρύβεται» πίσω από την αγορά για την υιοθέτηση καινοτόμων υλικών και μεθόδων παραγωγής. Ενώ παράλληλα νομοθετικά διαιωνίζει τη χρήση παλιών, ενεργοβόρων και υψηλών εκπομπών υλικών. Για παράδειγμα, σε παραδοσιακούς οικισμούς ή ιστορικά κέντρα πόλεων δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών – να το συζητήσουμε αλλά πιθανόν ορθά: γιατί όμως δεν πριμοδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών κεραμιδιών που υπάρχουν πλέον; Και η λίστα (ενεργειακά τούβλα, πράσινο τσιμέντο κλπ) είναι ατελείωτη…. Και φυσικά, η Ελλάδα επιμένει να αποθαρρύνει τη χρήση του παλιότερου δομικού υλικού στον κόσμο, του ξύλου, που από πολλούς θεωρείται το πιο ανανεώσιμο που υπάρχει. Διότι στην Ελλάδα δεν θέλουμε να κάνουμε τις τεχνικές αναλύσεις και προσαρμογές που κάνουν άλλες δυτικές χώρες με υλικό το ξύλο….
Κανένας έλεγχος – καμία πιστοποίηση – και σχετικό με το προηγούμενο: αν μελετήσετε πολλά από όσα προϊόντα κυκλοφορούν στην αγορά θα δείτε δεκάδες ισχυρισμούς και σφραγίδες και «πιστοποιήσεις για το πόσο πράσινα είναι. Ειδικά στα δομικά υλικά. Αλλά στην πραγματικότητα ο πελάτης και ο κάθε ενδιαφερόμενος χάνεται στη μετάφραση: κανένα από όλα αυτά δεν είναι αντικειμενικά πράσινο και κανείς δεν το διαβεβαιώνει επισήμως και με λεπτομέρειες που να πείθουν….
Και όλα αυτά είναι μόνο λίγα από όσα μια σοβαρή Πολιτεία θα μπορούσε να μελετήσει και να εφαρμόσει, με ελάχιστες νομοθετικές παρεμβάσεις.
Αλλά μάλλον στην οδό Μεσογείων ασχολούνται μόνο με όσες επενδύσεις προωθούν οι μεγάλες εταιρείες….
