Οι ευρωβουλευτές και τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν στη διάρκεια της νύχτας της Τρίτης για τη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών των αερομεταφορών επιβάλλοντας ένα ελάχιστο ποσοστό «πράσινων» καυσίμων για τα αεροπλάνα που αναχωρούν από την Ευρώπη, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Το κείμενο, το οποίο αποτελεί μια πτυχή του φιλόδοξου ευρωπαϊκού σχεδίου για το κλίμα, προβλέπει πως τα καύσιμα, που είναι διαθέσιμα στα αεροδρόμια της ΕΕ, θα περιλαμβάνουν το 2025 στη σύνθεσή τους τουλάχιστον 2% «βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα» (SAF), στη συνέχεια 6% το 2030 και η αναλογία τους θα αυξάνεται σταδιακά μέχρι το 70% έως το 2050, διευκρινίζεται σε ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στα «βιώσιμα καύσιμα» περιλαμβάνονται τα συνθετικά καύσιμα (παράγονται από υδρογόνο και CO2), το υδρογόνο, τα καύσιμα από καυσαέρια και πλαστικά απορρίμματα ή ακόμη τα βιοκαύσιμα που προέρχονται από αγροτικά υπολείμματα, φύκια, βιομάζα ή χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι.
Ο στόχος για το 2050 υπολείπεται του ποσοστού που ζητούσαν οι ευρωβουλευτές (85%), αλλά υπερβαίνει σαφώς την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (63%) που έχει επικυρωθεί από τα κράτη.
Η συμφωνία προβλέπει για το 2030 ελάχιστη αναλογία 1,2% συνθετικών καυσίμων στην κηροζίνη που παρέχουν τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, πολύ πάνω απ’ αυτό που πρότεινε η Κομισιόν, όπως και τα κράτη (0,7%). Η αναλογία αυτή θα αυξηθεί στο 2% το 2032, στη συνέχεια στο 5% το 2035 και θα φθάσει το 35% το 2050.
Τα συνθετικά καύσιμα είναι τα μόνα «των οποίων η χρήση μπορεί να αυξηθεί με βιώσιμο τρόπο», εκτιμά ο Ματέο Μιρόλο της μη κυβερνητικής οργάνωσης Transport & Environment (T&E, Μεταφορά και Περιβάλλον). Ενθαρρύνοντας την παραγωγή τους, «η συμφωνία προσφέρει στις εταιρείες τη βεβαιότητα πως το συνθετικό καύσιμο αεριωθουμένων (e-kerosene) θα γίνει λιγότερο ακριβό και ευρέως διαθέσιμο», επισημαίνει.
Το κείμενο αποκλείει τα βιοκαύσιμα που προέρχονται από καλλιέργειες εδώδιμων φυτών ή από παραπροϊόντα του φοινικελαίου, αλλά όχι και αυτά που προέρχονται από χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια, «η προμήθεια των οποίων είναι εντούτοις περιορισμένη στην Ευρώπη, κάτι που υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει σε ελλείψεις σε άλλες βιομηχανίες», οι οποίες θα μπορούσαν τότε να στραφούν στο φοινικέλαιο, αναφέρει εκφράζοντας την ανησυχία της η T&E.
Η συμφωνία ανοίγει την πόρτα για να λαμβάνονται υπόψη στις μελλοντικές νομοθετικές επανεξετάσεις του ζητήματος όχι μόνο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (αλλά και θείου και άλλες) που αποτελούν τα δύο τρίτα του αντίκτυπου της αεροπορίας στο κλίμα.
Άλλο κείμενο του ευρωπαϊκού σχεδίου για το κλίμα, το οποίο επικυρώθηκε την Τρίτη από τους 27 προβλέπει να υποχρεωθούν οι εταιρείες να πληρώνουν για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των πτήσεών τους μέσα στην Ευρώπη, με τη σταδιακή κατάργηση από το 2024 των δωρεάν ποσοστώσεων που απολάμβαναν μέχρι τώρα, αλλά και με ένα μηχανισμό κινήτρων για να χρησιμοποιούν βιώσιμα καύσιμα.
Η ανακοίνωση της Κομισιόν
Η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση ReFuelEU Aviation. Μόλις τεθούν σε ισχύ, οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην απανθρακοποίηση του τομέα των αερομεταφορών, απαιτώντας από τους προμηθευτές καυσίμων να αναμειγνύουν ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων με κηροζίνη από το 2025.
Όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή, το μέτρο αυτό από μόνο του προβλέπεται να μειώσει τις ετήσιες εκπομπές CO2 των αεροσκαφών κατά περίπου δύο τρίτα έως το 2050, σε σύγκριση με το σενάριο της μη λήψης μέτρων, και να αποφέρει οφέλη για το κλίμα και την ποιότητα του αέρα με τη μείωση άλλων εκπομπών εκτός CO2.
Η συμφωνία αποτελεί την τελευταία συμφωνία σχετικά με τις προτάσεις για τις μεταφορές στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 %, δεδομένου ότι έχουν ήδη επιτευχθεί συμφωνίες σχετικά με επικαιροποιημένους κανόνες για την εμπορία εκπομπών στον τομέα των αερομεταφορών και στον ναυτιλιακό τομέα, με την προώθηση βιώσιμων καυσίμων για τη ναυτιλία, καθώς και με την ταχύτερη ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.
Αύξηση των ποσοτήτων βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων
Οι νέοι κανόνες θα περιλαμβάνουν τις ακόλουθες απαιτήσεις:
1) οι προμηθευτές αεροπορικών καυσίμων θα πρέπει να προμηθεύουν ελάχιστο μερίδιο βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων σε αερολιμένες της ΕΕ, το οποίο θα αντιστοιχεί στο 2 % του συνόλου των παρεχόμενων καυσίμων έως το 2025 και στο 70 % έως το 2050. Το νέο μείγμα αεροπορικών καυσίμων της ΕΕ θα πρέπει να περιέχει επίσης ένα ελάχιστο μερίδιο από τα πλέον σύγχρονα και φιλικά προς το περιβάλλον συνθετικά καύσιμα, το οποίο θα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου·
2) οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που αναχωρούν από αερολιμένες της ΕΕ θα πρέπει να ανεφοδιάζονται μόνο με τα καύσιμα που είναι αναγκαία για την πτήση, ώστε να αποφεύγονται οι εκπομπές οι οποίες σχετίζονται με το πρόσθετο βάρος ή τη διαρροή άνθρακα που προκαλείται από πρακτικές «εφοδιασμού με πλεονάζοντα καύσιμα» (σκόπιμη μεταφορά πρόσθετων καυσίμων για την αποφυγή του ανεφοδιασμού με βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα)·
3) οι αερολιμένες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι διαθέτουν υποδομές ανεφοδιασμού κατάλληλες για διανομή βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων.
Για τη στήριξη των στόχων βιωσιμότητας, η υποχρέωση ανάμειξης περιλαμβάνει τα καύσιμα ανακυκλωμένου άνθρακα και τα συνθετικά αεροπορικά καύσιμα (ηλεκτροκαύσιμα) σύμφωνα με την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά δεν περιλαμβάνει τα καύσιμα από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών. Δεδομένου ότι η νέα εντολή θα ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ, με αυτή θα εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, θα υπάρχει ασφάλεια δικαίου για τους παραγωγούς καυσίμων και θα δοθεί ώθηση στην παραγωγή μεγάλης κλίμακας σε ολόκληρη την ήπειρο. Επίσης, θα αυξηθεί η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ μέσω της μείωσης των εξαρτήσεων από ενεργειακά προϊόντα που προέρχονται από τρίτες χώρες και θα δημιουργηθούν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της ενέργειας. Οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε αυξανόμενες ποσότητες βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το μόνο που μένει τώρα είναι να εγκριθεί η χθεσινή πολιτική συμφωνία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή, η νέα νομοθεσία θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τεθεί σε ισχύ αμέσως.
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Η ΕΕ θέτει όλους τους τομείς σε πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την επίτευξη των κλιματικών μας στόχων για το 2030 και το 2050. Έχουμε πλέον κάνει ένα ακόμη σημαντικό βήμα για τη μείωση των εκπομπών στον τομέα των αερομεταφορών. Οι προμηθευτές καυσίμων στους αερολιμένες της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν αυξανόμενο μερίδιο βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων και οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών θα πρέπει να αυξήσουν τη χρήση τους παράλληλα. Η ΕΕ είναι «έτοιμη για απογείωση» προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τις αεροπορικές μεταφορές».
Η επίτροπος Μεταφορών κ. Αντίνα Βαλεάν τόνισε: «Αυτή η πολιτική συμφωνία αποτελεί σημείο καμπής για τις ευρωπαϊκές αερομεταφορές, καθώς τις θέτει σε σταθερή πορεία προς την απανθρακοποίηση. Η μετάβαση σε βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα θα βελτιώσει την ενεργειακή μας ασφάλεια, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Αυτού του είδους τα μέτρα συμβάλλουν στο να καταστεί η Ευρώπη παγκόσμια πρωτοπόρος στην παραγωγή καινοτόμων και καθαρών καυσίμων. Εκτιμούμε ότι η αγορά βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων θα δημιουργήσει περισσότερες από 200 000 πρόσθετες θέσεις εργασίας στην ΕΕ, κυρίως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
