«Η αγορά είναι αυτή που θα υποδείξει ποιες ανάγκες υπάρχουν σχετικά με τις δεξιότητες εργαζόμενων. Ο ρόλος της κυβέρνησης είναι να διαχειριστεί τα κονδύλια της ΕΕ προκειμένου να δώσει τα χρήματα όσο το δυνατόν γρηγορότερα – κάτι το οποίο έχουμε αποδείξει ότι κάνουμε – και να έχει και το κατάλληλο πλαίσιο για να μπορέσουν να ανθίσουν οι επιχειρήσεις αλλά η αγορά θα πει ποιες είναι οι ανάγκες των επιχειρήσεων και ενθαρρύνουμε τα επιμελητήρια και όλους τους φορείς να συνεργαστούν σε αυτό το σκοπό».
Αυτό σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης μιλώντας στο συνέδριο του Economist και σημείωσε ότι αν και η μεγαλύτερη πρόκληση για τη ανάπτυξη είναι οι επενδύσεις ωστόσο, για να έχουμε επενδύσεις, χρειάζεται να μην παρατηρείται το ανάποδο πρόβλημα, δηλαδή να έχουμε έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υπουργός ανέφερε ως παράδειγμα την Θεσσαλονίκη όπου παρατηρήθηκε σύντομα έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού προσωπικού και αντιμετωπίστηκε από δυο δεξαμενές. Από πολίτες που επέστρεψαν από το εξωτερικό και από στελέχη από όμορες βαλκανικές χώρες «αλλά εάν θέλουμε να αφαιρέσουμε ένα δυνητικό πρόβλημα, τα προγράμματα δεξιοτήτων είναι απόλυτα απαραίτητα».
Ο υπουργός απευθυνόμενος στην πρόεδρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών Σοφία ΚουνενάκηΕφραίμογλου στο ίδιο πάνελ συζήτησης, ζήτησε να αναλάβουν πιο δραστήριο ρόλο στο κομμάτι της εκπαιδευτικής κατάρτισης προκειμένου να λειτουργήσουν εκείνα τα προγράμματα που θα συναντηθούν οι εργαζόμενοι με τους εργοδότες.
«Η κυβέρνηση είναι ο διαιτητής, η αγορά θα δείξει που θα πάνε τα λεφτά από τα προγράμματα της ΕΕ για να τα αξιοποιήσουμε σωστά θα έχουμε και νέους εργαζόμενους με δεξιότητες και γυναίκες με δεξιότητες και γενικά το εργατικό δυναμικό που πρέπει να έχουμε».
Ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ακόμη τα 4 τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν 400.000 νέες θέσεις εργασίας, και μάλιστα λίγο μεγαλύτερο ποσοστό αφορά στις γυναίκες, όπως σημείωσε ενώ πρόσθεσε «αν θέλουμε να πάμε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα πρέπει να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων».
Από την πλευρά του ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης τόνισε: «Είναι μοναδική ευκαιρία με τη συνδρομή των ΕΣΠΑ, καθώς και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, να διαμορφωθούν οι πολίτες και οι εργαζόμενοι της επόμενης ημέρας, αξιοποιούμενοι, εντός της χώρας, με αναγνωρισμένα προσόντα στο εξωτερικό και έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού, με τις κατάλληλες δεξιότητες για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος». Πρόσθεσε δε ότι σκοπός της κυβέρνησης είναι να χρηματοδοτήσει, ακόμα καλύτερα, σχεδιασμένες δράσεις, με στόχο τόσο να ανέβει τεκμηριωμένα η χώρα μας στους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες.
Ο υφυπουργός είπε ότι «η ανάπτυξη των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού (ανέργων και εργαζομένων), αλλά και των μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027».
Υπενθύμισε ότι συνολικά το νέο ΕΣΠΑ περιλαμβάνει:
* Το μεγαλύτερο τομεακό πρόγραμμα «Ανθρώπινου Δυναμικού και Κοινωνικής Συνοχής» ύψους 4,16 δις ευρώ, που αφορά κυρίως ανέργους και σπουδαστές όλων των βαθμίδων, αλλά και τους τομείς της κοινωνικής αλληλεγγύης και της υγειονομικής κάλυψης,
* Τα λοιπά προγράμματα που περιέχουν δράσεις ΕΚΤ, όπως αυτό της «Ανταγωνιστικότητας», που αφορά κυρίως εργαζομένους και επιχειρήσεις, του «Ψηφιακού Μετασχηματισμού», που σχετίζεται ειδικά με τις ψηφιακές δεξιότητες και εφαρμογές, της «Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης» για τις περιοχές που βρίσκονται σε διαδικασία απολιγνιτοποίησης.
* και τα 13 νέα ΠΕΠ, όπου το ζητούμενο, μεταξύ άλλων, είναι η σύνδεση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού με τις περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, αλλά και με τις ανάγκες των νέων κοινωνικών δομών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ο ίδιος ανέφερε ότι το θέμα των δεξιοτήτων έχει πολλές διαστάσεις:
* ως προς την απόκτηση δεξιοτήτων με σκοπό την απασχόληση και την εύρεση εργασίας από ανέργους ή άτομα σε επισφαλείς θέσεις εργασίας,
* την απόκτηση δεξιοτήτων μέσα στο πλαίσιο των επιχειρήσεων, τους τομείς στους οποίους εστιάζουν οι σύγχρονες αναπτυξιακές στρατηγικές της ΕΕ, όπως η πράσινη και δίκαιη μετάβαση, ή ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η γαλάζια οικονομία,
* την απόκτηση δεξιοτήτων στα σχολεία, τα δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης, τις σχολές μαθητείας, την απόκτηση δεξιοτήτων με σκοπό τη συμπερίληψη ατόμων με αναπηρία,
* την απόκτηση δεξιοτήτων αναφορικά με τις παγκόσμιες προκλήσεις, τη συμμετοχή φορέων και κοινωνίας των πολιτών κ.α.
Ενδεικτικά ανέφερε στην συνέχεια πως μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανθρώπινο Δυναμικό Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», συμπεριέλαβε για συγχρηματοδότηση μία ευρεία δέσμη δράσεων για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας, συγκεντρωτικά της τάξης προϋπολογισμού του 1 δις ευρώ, για παιδιά στο δημοτικό, γυμνάσια και λύκεια, εκπαιδευτικούς, σπουδαστές μαθητείας, ανέργους και ειδικά για ανέργους νέους, άτομα με αναπηρία, έως το γενικό πληθυσμό και όλες τις ηλικίες – μέσω της διά βίου μάθησης.
Στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 πλέον που – παράλληλα με την ολοκλήρωση του παρόντος – έχει ήδη ξεκινήσει, έχουμε ακόμα πιο φιλόδοξους στόχος. Θα ενσωματωθούν στις δράσεις οι καινοτομίες που έχουν αναλάβει τα συναρμόδια υπουργεία προς τον σκοπό της βελτίωσης της αποδοτικότητας (impact) των δράσεων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, κατά την ομιλία του, μεταξύ άλλων, προσδιόρισε τέσσερις παράγοντες, στους οποίους, παρά τη μείωση της ανεργίας, οφείλεται το χάσμα μεταξύ των δεξιοτήτων που διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό και εκείνων που αναζητά η αγορά εργασίας και παρουσίασε τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος, κυρίως με τον νόμο 4921/2022 «Δουλειές ξανά».
Όπως είπε, οι παράγοντες αυτοί είναι:
- Προτιμήσεις: Το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι δεν προτιμούν την εργασία στον πρωτογενή τομέα (γεωργία και κτηνοτροφία), φαινόμενο που, όπως υπογράμμισε ο υπουργός, δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά και ευρωπαϊκό. Προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες – σημείωσε – υπάρχουν συμφωνίες για έλευση εργαζομένων από τρίτες χώρες που απασχολούνται σε αυτές τις εργασίες.
- Επιδόματα: Διαπιστώθηκε ότι δεκάδες χιλιάδες παρέμεναν εγγεγραμμένοι στο μητρώο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), προκειμένου να επωφελούνται από τις παροχές που συνδέονται με αυτό, χωρίς να τις χρειάζονται. Για τον λόγο αυτό, όπως τόνισε, με τον νόμο «Δουλειές ξανά» άλλαξε το καθεστώς των επιδομάτων, τα οποία συνδέθηκαν με το εισόδημα, ενώ θεσπίστηκε το σύστημα των τριών προσφορών/τριών αρνήσεων: αν ο εγγεγραμμένος στο μητρώο αρνηθεί τρεις προσφορές κατάλληλων θέσεων εργασίας, τότε διαγράφεται από το μητρώο. «Είναι ένα πράγμα να χρειάζεται κάποιος το μητρώο και να το χρησιμοποιεί και άλλο να το εκμεταλλεύεται», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.
- Μισθοί: Όπως έχει επαναλάβει συχνά και ο πρωθυπουργός, οι εργοδότες θα πρέπει να πληρώσουν υψηλότερους μισθούς, προκειμένου να βρουν τους εργαζόμενους που χρειάζονται. Φάνηκε αυτό άλλωστε πέρυσι ιδιαίτερα στον τουρισμό, όπου, παρά τη μη αδειοδότηση ξένων εργαζομένων, τα κενά καλύφθηκαν από Έλληνες που έλαβαν σχετικώς μεγαλύτερους μισθούς. Τις επόμενες ημέρες, υπενθύμισε ο υπουργός, θα εγκριθεί αύξηση στον κατώτατο μισθό, η οποία θα είναι σημαντική.
- Κατάρτιση: Τέλος, ο κ. Χατζηδάκης σχολίασε ότι η χώρα μας δεν έκανε επί δεκαετίες την καλύτερη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ για προγράμματα κατάρτισης. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας είναι στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ στους δείκτες αναντιστοιχίας των δεξιοτήτων.
Ο υπουργός συμπλήρωσε επίσης ότι, με τις διατάξεις του νόμου 4921/2022, θεσπίστηκαν δικλείδες, προκειμένου τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο, συνδέοντας τις αμοιβές των παρόχων της κατάρτισης, αλλά και των καταρτιζομένων με τα αποτελέσματα της κατάρτισης. «Παράλληλα, εισαγάγαμε, για πρώτη φορά, τα ελληνικά πανεπιστήμια στα προγράμματα κατάρτισης. Θα περιμέναμε μεγαλύτερη συμμετοχή από τα ΑΕΙ και τα ενθαρρύνουμε να προχωρήσουν στην κατεύθυνση αυτή. Επιπλέον, έχουν υλοποιηθεί συνεργασίες με διεθνείς κολοσσούς, όπως η Google, η Amazon, η Cisco και η Microsoft. Είναι πράγματα που θα θεωρούνταν αδιανόητα τα προηγούμενα χρόνια» προσέθεσε.
Συνολικά, περισσότεροι από 700.000 εργαζόμενοι και άνεργοι θα συμμετάσχουν τα επόμενα χρόνια στα προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, με έμφαση στις πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες.
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι η τάση της τηλεργασίας, που ενισχύθηκε, λόγω της πανδημίας, επέτρεψε σε Έλληνες που είχαν φύγει στο εξωτερικό, να επιστρέψουν και να εργάζονται για ξένες επιχειρήσεις από τη χώρα μας, όπως και σε Έλληνες εργαζόμενους που παρέμειναν στη χώρα, να απασχολούνται σε εργοδότες εκτός Ελλάδος που προσφέρουν καλύτερες αποδοχές. «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τη γη, για να κατέβουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας και επεσήμανε: «Αν οι ελληνικές επιχειρήσεις θέλουν να προσελκύσουν αυτούς τους εργαζόμενους, θα πρέπει να τους πληρώσουν περισσότερο».
