Μέτρα του REPowerEU εντάσσονται στα εθνικά σχέδια, ώστε να ενισχυθεί η ανεξαρτησία από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, να επιταχυνθεί η πράσινη μετάβαση και να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια.
Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επιβεβαίωσε με 535 ψήφους υπέρ, 63 κατά και 53 αποχές τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί με το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2022. Σύμφωνα με αυτή τη συμφωνία, όσα κράτη μέλη υποβάλλουν τροποποιημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας με σκοπό να λάβουν πρόσθετα κονδύλια θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, την παραγωγή καθαρής ενέργειας και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, όπως προβλέπεται στο σχέδιο REPowerEU της ΕΕ.
Ενίσχυση της ανεξαρτησίας και καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας
Οι νέοι κανόνες θα έχουν αναδρομική ισχύ και θα καλύπτουν τα σχετικά μέτρα από την 1η Φεβρουαρίου 2022, με κάποιες λίγες εξαιρέσεις. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξασφάλισε ότι τα μέτρα αυτά θα στηρίζουν επενδύσεις που θα έχουν ως στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τις μικρομεσαίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Διασυνοριακά μέτρα, διαφάνεια και κλίμα
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, στις διαπραγματεύσεις τους, οι ευρωβουλευτές έπεισαν τα κράτη μέλη της ΕΕ να διαθέσουν τουλάχιστον το 30% των χρημάτων που θα λάβουν από το REPowerEU σε μέτρα που θα έχουν διεθνική διάσταση, ακόμα και αν υλοποιούνται από μία μόνο χώρα της ΕΕ, και τα οποία θα αντιμετωπίζουν τα υφιστάμενα εμπόδια στη μεταφορά, διανομή και αποθήκευση ενέργειας, καθώς και την αύξηση των διασυνοριακών ροών.
Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν, επίσης, τη θέσπιση νέων κανόνων υπέρ της διαφάνειας όσον αφορά τους 100 τελικούς αποδέκτες που θα λάβουν τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση. Οι κανόνες αυτοί θα ισχύουν για το σύνολο των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» θα πρέπει να εφαρμόζεται στο πλαίσιο του REPowerEU, με προσωρινές εξαιρέσεις για μέτρα που καλύπτουν τις άμεσες ενεργειακές ανάγκες της ΕΕ, ελαχιστοποιούν την πιθανή περιβαλλοντική ζημία και δεν θέτουν σε κίνδυνο τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ.
Χρηματοδότηση
Όπως ζήτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τις διαπραγματεύσεις, οχτώ από τα πρόσθετα 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προέλθουν από έναν προηγούμενο πλειστηριασμό εθνικών δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS), ενώ τα υπόλοιπα 12 δισεκατομμύρια ευρώ θα ληφθούν από το Ταμείο Kαινοτομίας. Επιπλέον, τα έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα.
Ο συνεισηγητής Siegfried MUREŞAN (ΕΛΚ, Ρουμανία) δήλωσε: «Το σχέδιο REPowerEU θα μας βοηθήσει να εξασφαλίσουμε προσιτές τιμές ενέργειας για τους συμπολίτες και τις εταιρείες μας. Θα μας επιτρέψει να διασφαλίσουμε τον ενεργειακό μας εφοδιασμό και να απομακρυνθούμε από την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Προκειμένου το REPowerEU να δημιουργήσει πραγματική προστιθέμενη αξία για την Ένωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέσουν τουλάχιστον το 30% των πόρων του σε διασυνοριακά έργα».
Η συνεισηγήτρια Eider GARDIAZABAL RUBIAL (Σοσιαλιστές, Ισπανία) πρόσθεσε: «Συντάξαμε ένα σχέδιο για τη μείωση των οικονομικών επιπτώσεων του πολέμου, προωθώντας παράλληλα την πράσινη μετάβαση. Θα διατεθούν επιπλέον 20 δισ. ευρώ για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, την προώθηση της πράσινης ενέργειας και τη βελτίωση των δυνατοτήτων αποθήκευσης ενέργειας. Διαπραγματευτήκαμε μια περιορισμένη παρέκκλιση από την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης, καθώς είμαστε αποφασισμένοι να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή και να μην θέσουμε σε κίνδυνο τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα. Έχουμε επίσης εισαγάγει αλλαγές όπως μεγαλύτερη διαφάνεια και προτεραιότητα για τα διασυνοριακά έργα».
Ο συνεισηγητής Dragoș PÎSLARU (Renew, Ρουμανία) δήλωσε, απευθυνόμενος στην ολομέλεια του ΕΚ: «Στον φόβο αντιτάσσουμε τις φιλοδοξίες μας. Οι πολίτες είχαν μια δύσκολη χρονιά και χρειαζόμαστε βιώσιμες λύσεις γι’ αυτούς τώρα, όχι αργότερα. Ρωτήστε τις κυβερνήσεις σας ποια μέτρα σκοπεύουν να συμπεριλάβουν στα εθνικά τους σχέδια, αφήστε μας να μονώσουμε τα σπίτια των συμπολιτών μας, να επανεκπαιδεύσουμε το εργατικό δυναμικό μας για τις νέες πράσινες θέσεις εργασίας και να βοηθήσουμε τις εταιρείες μας. Στο RePowerEU θέσαμε πλέον σαφείς απαιτήσεις για τον προσδιορισμό των δικαιούχων των μεγαλύτερων ποσών και περιμένουμε να δούμε πώς οι κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματα».
Επόμενα βήματα
Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ένα έκτακτο και εφάπαξ μέτρο, το οποίο ισχύει έως τις 31 Αυγούστου 2026. Οι νέοι κανόνες σχετικά με τη συμπερίληψη μέτρων του REPowerEU στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης θα τεθούν σε ισχύ την επόμενη μέρα της δημοσίευσης του αναθεωρημένου κανονισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
