Ενεργειακό πρότζεκτ που καθιστά την Ελλάδα πύλη εισόδου καυσίμου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη χαρακτηρίζεται o Διασυνδετήριος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας (IGB), η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του οποίου εγκαινιάζεται, σήμερα, στη Σόφια, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος θα απευθύνει χαιρετισμό στην εκδήλωση.
Ο IGB συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας, προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Θα μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω του Νότιου Διαδρόμου στη Βουλγαρία, διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειας της αγοράς της. Αλλάζει, δηλαδή, τα δεδομένα για τη βουλγαρική ενεργειακή αγορά με την ικανότητά της να αυξάνει τον ανταγωνισμό και να μειώνει τις τιμές για τους καταναλωτές εξασφαλίζοντας παράλληλα διαφοροποιημένες και εναλλακτικές παραδόσεις φυσικού αερίου.
Ωστόσο, η στρατηγική του σημασία είναι ευρύτερη καθώς αναμένεται να αποτελέσει βασικό κρίκο στην αλυσίδα του Κάθετου Διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που θα διασυνδέει την Ελλάδα, εκτός της Βουλγαρίας, με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον σχεδιαζόμενο πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης.
Tο έργο, το οποίο κατασκεύασε η εταιρεία ΑΒΑΞ αναγνωρίζεται ως κορυφαίο για την πρωτοβουλία CESEC (Central and South-Eastern European Gas Connectivity) και έχει εξαιρετική συνέργεια με άλλα μεγάλα έργα όπως τον TAP και τον TANAP.
Με αφορμή τη σημερινή τελετή στη Σόφια, ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΑΒΑΞ, Κωνσταντίνος Μιτζάλης, ο οποίος βρίσκεται στη βουλγαρική πρωτεύουσα για την έναρξη της εμπορικής χρήσης του IGB, σε δήλωσή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τονίζει πως η σημερινή εκδήλωση έχει ιδιαίτερη σημασία για τον Όμιλο. «Αφενός», εξηγεί, «γιατί βλέπουμε με χαρά και ικανοποίηση να ξεκινά την εμπορική του λειτουργία ένα πολυσύνθετο έργο, κατά τη διάρκεια της κατασκευής του οποίου βιώσαμε τους περιορισμούς μιας πρωτόγνωρης διετούς πανδημίας, σημαντική αύξηση της τιμής των καυσίμων και των πρώτων υλών, διατάραξη της παγκόσμιας αλυσίδας logistics και πιο πρόσφατα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είμαστε όμως χαρούμενοι και ταυτόχρονα περήφανοι γιατί ο αγωγός αυτός, σε συνδυασμό με τον TAP και τις υποδομές της Ρεβυθούσας, που επίσης κατασκεύασε ο Όμιλος ΑΒΑΞ, αποτελούν εχέγγυα ενεργειακής αυτονομίας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη τη ΝΑ Ευρώπη».
Η ταυτότητα του IGB
Το έργο αποτελείται από έναν αγωγό μήκους περίπου 182 χλμ. – εκ των οποίων περίπου 31 χλμ. εντός της ελληνικής επικράτειας – καθώς και τις αναγκαίες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις (2 μετρητικοί σταθμοί, 8 βανοστάσια, 2 κέντρα λειτουργίας).
Ο αγωγός έχει διάμετρο 32 ιντσών και πάχος που κυμαίνεται από 11 έως και 20 χιλιοστά, ενώ όσον αφορά την ετήσια δυναμικότητά του, αυτή θα είναι αρχικά 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με δυνατότητα αντίστροφης ροής (reverse flow) και μπορεί να αυξηθεί σε 5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως με την κατασκευή σταθμού συμπίεσης.
Ο αγωγός συνδέεται στην Κομοτηνή με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) – που επίσης είχε κατασκευάσει ο ΑΒΑΞ – και το σύστημα του ΔΕΣΦΑ, ενώ στην κατάληξή του στην πόλη Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας, συνδέεται με το σύστημα της Bulgartransgaz (διαχειριστής φυσικού αερίου Βουλγαρίας).
Το έργο σε αριθμούς
Για την κατασκευή του έργου απασχολήθηκαν περίπου 450 εργαζόμενοι για περισσότερες από 4.000.000 ώρες εργασίας, περίπου 100 χλμ του αγωγού συγκολλήθηκαν με αυτόματες μηχανές συγκόλλησης, ενώ το πιο υψηλό σημείο του αγωγού βρίσκεται στα 800 μέτρα περίπου, στην οροσειρά της Ροδόπης και το χαμηλότερο σημείο περίπου 50 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στο Φράγμα Kladenec.
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα, χαρακτηριστικό είναι ότι -μεταξύ άλλλων- επιτεύχθηκε Safety Milestone Achievement 1.OOO.OOO ανθρωποωρών χωρίς Lost Time Injury /χαμένος χρόνος λόγω Τραυματισμού (βραβείο Ασφάλειας), ενώ πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 2O.OOO τμχ συγκολλήσεων με παγκόσμιας κλάσης ποσοστό επισκευής μικρότερο του <5% (βραβείο Ποιότητας), 182 χλμ διαμέτρου αγωγού 32 ιντσών (12,οοο τμχ συγκολλήσεων), 16 χλμ από 32 χλμ (50%) σε πολύ δύσκολα εδάφη με υψηλές κλίσεις στην Ελλάδα, 45 χλμ από 151 χλμ (30%) σε πολύ δύσκολα εδάφη με υψηλές κλίσεις στη Βουλγαρία με χρήση μεθόδων ανατινάξεων .
Πρόκειται για ένα υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών έργο, στο πλαίσιο του οποίου κατασκευάστηκαν οχτώ βανοστάσια και πραγματοποιήθηκαν δύο διατρήσεις Οριζόντιας Κατεύθυνσης (Μαρίτσα-500μ και Φράγμα Studen Kladenec-1500μ). Η εκτέλεση του Kladenec HDD θεωρείται, μάλιστα, η 3η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.
Κατασκευάστηκαν δύο σταθμοί μέτρησης -GMS1-ΚΟΜΟΤΗΝΗ & GMS2-STARA ZAGORA, πραγματοποιήθηκαν 46 διελεύσεις με την μέθοδο boring, εγκαταστάθηκαν οπτικές ίνες συνολικού μήκους 32 χλμ. στην Ελλάδα και 328 χλμ. στη Βουλγαρία για SCADA και τηλεπικοινωνίες, εγκαταστάθηκε ανεξάρτητο κέντρο παρακολούθησης & διανομής πληροφοριών στο Χάσκοβο για την εξυπηρέτηση των σκοπών SCADA και αποθήκευσης υλικών, εγκαταστάθηκε σύστημα SCADA & τηλεπικοινωνιών, εκπαιδεύτηκε το σύνολο του τεχνικού προσωπικού του πελάτη για τη λειτουργία του νέου συστήματος και πραγματοποιήθηκε αεριοδότηση/ενεργοποίηση του συστήματος πριν την εμπορική του λειτουργία με ιδία μέσα (προσωπικό και τεχνικά μέσα)
Έργο υψηλών απαιτήσεων αλλά και προκλήσεων
Οι προκλήσεις στην κατασκευή του έργου υπήρξαν πολλές, καθώς εκτός από τον βαρύ χειμώνα και τις ενίοτε ακραίες καιρικές συνθήκες, έπρεπε να αντιμετωπιστεί η πανδημία της Covid-19 και οι συνέπειές της, η κατάρρευση της παγκόσμιας αλυσίδας Logistics, η έλλειψη σημαντικών κατασκευαστικών υλικών και φυσικά ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η μεγάλη εμπειρία της κατασκευάστριας εταιρείας ΑΒΑΞ στην κατασκευή έργων υψηλών απαιτήσεων κατέστησε δυνατή την ολοκλήρωσή του εντός χρονοδιαγράμματος και κυρίως με απόλυτη ασφάλεια και μέγιστη δυνατή ποιότητα, όπως επισημαίνει η κατασκευάστρια εταιρεία.
Το γεγονός ότι ο αγωγός κατασκευάστηκε σε δύο διαφορετικές χώρες και συνεπώς κατά την εκτέλεση έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι διαφορές στη Νομοθεσία και στις Υπηρεσίες αναφορικά με φορολογικά θέματα, ασφαλιστικά θέματα, αδειοδοτικά θέματα, θέματα διαμονής, προσβασιμότητας, μετακινήσεων, κλπ, αλλά και το ότι κατά την εκπόνηση της μελέτης και τη φάση της κατασκευής ελήφθησαν υπόψη οι τεχνικές απαιτήσεις από δύο διαφορετικές εθνικές Νομοθεσίες (Ελλάδα, Βουλγαρία) καθώς και τέσσερις διαφορετικούς Οικονομικούς Φορείς (ΙCGB, BULGARTRANSGAZ, ΔΕΣΦΑ και ΤΑΡ) είναι ορισμένες μόνο ακόμη από τις προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν επιτυχώς.
Οι διαδικασίες, οι απαιτήσεις και οι φορείς για την επίβλεψη και την επιθεώρηση του έργου ήταν διαφορετικές σε κάθε μια από τις 2 χώρες, ενώ διαφορετικό ήταν το επίπεδο προμελέτης και τα κριτήρια μελέτης που δόθηκαν από τον IGB για κάθε μια από τις 2 χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία).
Σε ό,τι αφορά το τεχνικό αντικείμενο του έργου, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο αγωγός όδευσης διήλθε για μεγάλο μήκος σε ορεινές περιοχές με μεγάλες κλίσεις, ενώ πολλές εργασίες εκτελέστηκαν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες (έντονες χιονοπτώσεις, έντονες βροχοπτώσεις, χαμηλές θερμοκρασίες, κλπ).
Στο τεχνικό αντικείμενο περιλαμβάνονταν, επίσης, η πλήρωση με φυσικό αέριο, η ενεργοποίηση και η θέση σε λειτουργία του συστήματος του IGB αποκλειστικά από ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό της εταιρείας καθώς και η εκπαίδευση προσωπικού του IGB στη λειτουργία του συστήματος μετά την παράδοση και θέση σε λειτουργία.
Η πανδημία, ο πόλεμος και το στοίχημα της ολοκλήρωσης του έργου
Η εισβολή της Covid στη ζωή μας είχε, όπως ήταν φυσικό, επίπτωση και στο έργο καθώς έπρεπε να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν νέες διαδικασίες ασφαλείας και υγιεινής του προσωπικού, εφαρμογή ελέγχων, εφαρμογή διαφορετικών εθνικών νομοθεσιών αναφορικά με τις αντιμετώπιση της πανδημίας, διασφάλιση πρόσβασης του προσωπικού που νοσούσε σε υπηρεσίες υγείας, διαδικασίες για την περίθαλψη και υποστήριξη του προσωπικού που ήταν σε καραντίνα.
Δεν ήταν, όμως, μόνο η διαχείριση του προσωπικού που ήταν πρόκληση για την κατασκευάστρια εταιρεία αλλά και το γεγονός ότι υπήρξαν σοβαρές επιπτώσεις, λόγω καθυστερήσεων, που οφείλονται σε μεγάλες αλλαγές στην εφοδιαστική αλυσίδα εξοπλισμού και υλικών.
Το μεγάλο ζήτημα της διαχείρισης των επιπτώσεων της πανδημίας διαδέχτηκαν οι γεωπολιτικές εξελίξεις λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Ουκρανία που έκαναν τις πολιτικές ηγεσίες και τους πολίτες στις δύο χώρες να αυξήσουν σημαντικά την ευαισθητοποίησή τους σε σχέση με την κατασκευή και την ολοκλήρωση του έργου.
Όπως τονίζεται από την κατασκευάστρια εταιρεία, ωστόσο, παρά τις προκλήσεις, οι εργασίες εκτελέστηκαν σε απόλυτη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της ποιότητας της Σύμβασης.
