Τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για «έναν ασφαλή χειμώνα» και για την αντιμετώπιση περαιτέρω περικοπών εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Η ΕΕ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο περαιτέρω περικοπών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, λόγω της εργαλειοποίησης των εξαγωγών φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο, με σχεδόν τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν ήδη επηρεαστεί από μειωμένες παραδόσεις», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής. «Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο όσο και το κόστος για την Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω ή πλήρους διακοπής, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ανθεκτικότητα», επισημαίνεται στη συνέχεια.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομοθετικό εργαλείο – ένα νέο κανονισμό προς το Συμβούλιο, για συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης. Όταν εγκριθεί ο νέος κανονισμός θα θέτει ως στόχο για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023. Ο νέος κανονισμός θα δώσει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» (Union Alert) για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη. O Ενωσιακός Συναγερμός μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.
Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις απαραίτητες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Μείωσης της Ζήτησης Αερίου το οποίο καθορίζει μέτρα, αρχές και κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης. Το Σχέδιο αυτό εστιάζει στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς. Στοχεύει στη διασφάλιση του εφοδιασμού σε νοικοκυριά και βασικούς χρήστες όπως τα νοσοκομεία, αλλά και βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Το σχέδιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λάβουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά τον προγραμματισμό της περικοπής.
«Η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί το χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η δράση τώρα θα μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αποφεύγοντας απρογραμμάτιστες ενέργειες σε μια κατάσταση κρίσης αργότερα.
Η Επιτροπή τονίζει ότι τα κράτη-μέλη, προτού εξετάσουν τις περικοπές, θα πρέπει να εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης καυσίμου, τα μη υποχρεωτικά συστήματα εξοικονόμησης και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή καθαρότερες, λιγότερο εντατικές ή ρυπογόνες επιλογές άνθρακα. «Ωστόσο, η μετάβαση στον άνθρακα, το πετρέλαιο ή την πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη ως προσωρινό μέτρο, αρκεί να αποφεύγεται η μακροπρόθεσμη δέσμευση άνθρακα», επισημαίνει η Επιτροπή.
Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συστήματα δημοπρασιών ή διαγωνισμών για να δώσουν κίνητρα στη μείωση της ενέργειας από τη βιομηχανία. Τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν στήριξη σύμφωνα με την τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις για την κρίση, που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή.
Ένας άλλος σημαντικός πυλώνας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η μείωση της θέρμανσης και της ψύξης. Η Επιτροπή προτρέπει όλα τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για την προώθηση της μείωσης της θέρμανσης και ψύξης σε ευρεία κλίμακα και να εφαρμόσουν την ανακοίνωση της ΕΕ «Εξοικονόμηση ενέργειας», η οποία περιλαμβάνει πολλές επιλογές για βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να επιβάλουν στοχευμένη μείωση της θέρμανσης και ψύξης σε κτίρια που λειτουργούν από δημόσιες αρχές.
Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν και να δώσουν προτεραιότητα, εντός των «μη προστατευόμενων» ομάδων καταναλωτών τους, των πιο κρίσιμων πελατών ή εγκαταστάσεων με βάση γενικούς οικονομικούς παράγοντες και κριτήρια όπως η κοινωνική κρισιμότητα (π.χ. υγεία, τρόφιμα, διυλιστήρια, άμυνα κτλ).
Καταλήγοντας, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η ΕΕ έχει αναλάβει σημαντικές δράσεις για να εξασφαλίσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό. «Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο REPowerEU για τον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατό. Το REPowerEU καθορίζει μέτρα για τη διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και την ταχεία ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας. Η ΕΕ έχει επίσης εγκρίνει νέα νομοθεσία που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου 2022, προκειμένου να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός για τον ερχόμενο χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή.
Η Επιτροπή έχει, επίσης, δημιουργήσει την Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ενεργειακής ζήτησης σε περιφερειακό επίπεδο και τη διευκόλυνση της μελλοντικής κοινής αγοράς τόσο φυσικού αερίου όσο και πράσινου υδρογόνου, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση της υποδομής ώστε το φυσικό αέριο να ρέει εκεί που χρειάζεται και να φτάσει σε διεθνείς εταίρους εφοδιασμού. Στο πλαίσιο της πλατφόρμας έχουν ήδη δημιουργηθεί πέντε περιφερειακές ομάδες κρατών μελών και έχει δημιουργηθεί ειδική ομάδα εργασίας εντός της Επιτροπής για την υποστήριξη της διαδικασίας.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι η ΕΕ καταφέρνει να απομακρυνθεί από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου χάρη στις υψηλότερες εισαγωγές LNG και αγωγών από άλλους προμηθευτές.
Το πρώτο εξάμηνο του 2022, οι μη ρωσικές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι εισαγωγές από μη ρωσικούς αγωγούς αυξήθηκαν επίσης κατά 14 bcm από τη Νορβηγία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αφρική.
φον ντερ Λάιεν: Ο στόχος μείωσης της χρήσης φυσικού αερίου θα καταστεί “δεσμευτικός” για όλες τις χώρες της ΕΕ
Η πλήρης διακοπή του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη είναι ένα «πιθανό σενάριο», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη από τις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Επιτροπή προτείνει όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να μειώσουν, σε εθελοντική βάση, την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 15%, από την 1η Αυγούστου 2022 ως την 31η Μαρτίου 2023, σε σχέση με τη μέση κατανάλωσή τους την περίοδο 2016-2021. Ωστόσο, αυτή η μείωση θα γίνει δεσμευτική για όλα τα κράτη-μέλη, σε περίπτωση που η Επιτροπή κηρύξει κατάσταση ενεργειακού συναγερμού στην ΕΕ, διευκρίνισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Η Ρωσία μας εκβιάζει. Η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο. Επομένως, είτε με μεγάλη είτε με ολική διακοπή του εφοδιασμού ρωσικού φυσικού αερίου, η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής.
Ερωτηθείσα αν τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι πρόθυμα να εγκρίνουν τις οριζόντιες περικοπές (15%) στο φυσικό αέριο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι όλες οι χώρες πρέπει να καταλάβουν πόσο αλληλένδετες είναι μεταξύ τους. «Πρέπει να μείνουμε ενωμένοι και να δείξουμε αλληλεγγύη και στο αέριο. Είναι προς το συμφέρον μας να μειώσουμε την κατανάλωση πριν από μία ενδεχόμενη σημαντική διακοπή από τη Ρωσία», δήλωσε.
«Η Gazprom αποδείχθηκε ένας εντελώς αναξιόπιστος προμηθευτής. Δεν είναι προβλέψιμο τί θα πράξει», ανέφερε στη συνέχεια η φον ντερ Λάιεν λέγοντας: «Εμείς προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο». Η ίδια εξήγησε ότι η κατάσταση ενεργειακού συναγερμού θα σημάνει στην ΕΕ, μετά από μια δραστική ή ολική μείωση του ρωσικού αερίου. Σε αυτή την περίπτωση, η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου θα γίνει δεσμευτική για όλες τις χώρες, τόνισε.
Για να θεσπιστεί ο στόχος μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15%, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομοθετικό εργαλείο – ένα νέο κανονισμό προς το Συμβούλιο (κράτη-μέλη), βάσει του Άρθρου 122 της Συνθήκης. Ο νέος κανονισμός θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη-μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» (Union Alert), σε περίπτωση σοβαρού κινδύνου έλλειψης φυσικού αερίου και να καταστήσει υποχρεωτικό το στόχο μείωσης της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη-μέλη. Ο κανονισμός απαιτεί έγκριση με ειδική πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ. Στόχος είναι να εγκριθεί στο έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που θα γίνει στις Βρυξέλλες στις 26 Ιουλίου. Ωστόσο, κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν συμφωνούν, ζητώντας η μείωση της κατανάλωσης να είναι ανάλογη της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία.
Η Επιτροπή εκτιμά ότι αν οι χώρες της ΕΕ δράσουν έγκαιρα και συντονισμένα, η αρνητική επίπτωση από τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου στο ΑΕΠ θα είναι κατά μέσο όρο της τάξεως του 0,6%. Σε περίπτωση, όμως, που η ΕΕ αργήσει να αναλάβει δράση και η Ρωσία διακόψει απότομα και πλήρως τη ροή του αερίου, η αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ της ΕΕ εκτιμάται ότι θα είναι μεταξύ 0,9%-1,5%.
Η Επιτροπή προτείνει μέτρα που μπορούν να λάβουν οι κυβερνήσεις για να περιορίσουν τη χρήση φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων κινήτρων σε βιομηχανίες που μειώνουν τη χρήση αερίου, αλλά και όρια στις θερμοκρασίες θέρμανσης και ψύξης σε δημόσια κτίρια. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να αποφασίσουν τη σειρά με την οποία θα αναγκάσουν τις βιομηχανίες να κλείσουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης εφοδιασμού.
Τα νοικοκυριά χαρακτηρίζονται ως «προστατευόμενοι καταναλωτές» σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ και θα προστατεύονται από περιορισμούς. «Οι υφιστάμενοι κανόνες της ΕΕ για την ασφάλεια του εφοδιασμού εγγυώνται ότι οι προστατευμένοι πελάτες, δηλαδή τα νοικοκυριά και οι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, όπως τα νοσοκομεία και τα σχολεία, εξαιρούνται από κάθε μέτρο για δελτίο αερίου», τονίζει η Επιτροπή. Τα μέτρα που προτείνονται για εξοικονόμηση κατανάλωσης φυσικού αερίου επικεντρώνονται στη βιομηχανία. Ωστόσο, όλοι μπορούν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση αερίου. «Η διαχείριση της εξοικονόμησης ενέργειας σε όλους τους τομείς της οικονομίας σήμερα θα είναι πολύ λιγότερο δαπανηρή από την εσπευσμένη περικοπή της βιομηχανικής παραγωγής αύριο», τονίζει η Επιτροπή.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες.
Η Ισπανία αντιτίθεται στο σχέδιο της Κομισιόν
Η ισπανική κυβέρνηση δήλωσε χθες ότι είναι αντίθετη στη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά τουλάχιστον 15%, όπως ζητούν οι Βρυξέλλες για το σύνολο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κρίνοντας ότι το μέτρο αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην ούτε “δίκαιο” ούτε “αποτελεσματικό”.
“Η Ισπανία δεν υποστηρίζει την πρόταση αυτή”, δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέζα Ριμπέρα, εκφράζοντας λύπη που αυτό το μέτρο δεν αποτέλεσε προηγουμένως αντικείμενο συζήτησης.
“Θα αντιταχθούμε στην επιβολή υποχρεώσεων που υπερβαίνουν, σε επίπεδο προσπαθειών, αυτό μου μας αναλογεί”, δήλωσε.
Για την Τερέζα Ριμπέρα, το συγκεκριμένο μέτρο δεν είναι απαραίτητα το πιο “αποτελεσματικό ούτε το πιο δίκαιο”. “Οι ισπανικές οικογένειες δεν θα υποστούν διακοπές φυσικού αερίου ή ηλεκτρικού ρεύματος στο σπίτι τους” και “η Ισπανία θα υποστηρίξει τη θέση της ισπανικής βιομηχανίας”, υποσχέθηκε.
Ωστόσο, η Ισπανίδα υπουργός δηλώνει ότι θέλει να επιδείξει αλληλεγγύη προς τα άλλα μέλη της ΕΕ. “Γνωρίζουμε ότι πολλοί Ευρωπαίοι εταίροι περνούν μια δύσκολη περίοδο και βλέπουν το φθινόπωρο και τον χειμώνα με μεγάλη ανησυχία. Θέλουμε να τους βοηθήσουμε, θέτοντας όλες μας τις υποδομές”, στην υπηρεσία της ΕΕ, δήλωσε.
