Τα οφέλη των άμεσων πληρωμών ως εναλλακτικού τρόπου πληρωμής, καθώς και τις τάσεις που επικρατούν στο ευρωπαϊκό τοπίο των πληρωμών ανέδειξαν εκπρόσωποι του κλάδου που συμμετείχαν στο πάνελ που συντόνισε η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ, Σταυρούλα Καμπουρίδου, με θέμα «Το τοπίο των πληρωμών στην Ελλάδα, πότε οι άμεσες πληρωμές θα γίνουν η νέα κανονικότητα;». Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου «Payments 360o» που διοργάνωσε BOUSSIAS με θεματικό άξονα τη νέα γενιά ψηφιακών πληρωμών και τις «Πληρωμές 4.0».
Στην εισαγωγική τοποθέτησή της, η κ. Σταυρούλα Καμπουρίδου αναφέρθηκε στο ορόσημο της διασύνδεσης της ΔΙΑΣ με το σύστημα άμεσων πληρωμών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, γνωστό ως TIPS, στις 10 Δεκεμβρίου 2021, γεγονός που έδωσε δίοδο στους πολίτες της Ελλάδας να στέλνουν και να λαμβάνουν άμεσα χρήματα από και προς την Ευρώπη, καθώς σε αυτό συμμετέχουν 22 Πάροχοι Υπηρεσιών Πληρωμών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων όλων των συστημικών τραπεζών, της Viva και των θυγατρικών της στη ζώνη του ευρώ, της Optima Bank, της Attica Bank και της Παγκρήτιας Τράπεζας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου πενταμήνου του 2022, το 25% των διατραπεζικών εμβασμάτων γίνεται άμεσα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι χρήστες θέλουν να ανταλλάσσουν χρήματα σε δευτερόλεπτα. Το ίδιο διάστημα, οι άμεσες πληρωμές έχουν αυξηθεί κατά 100%, σε ετήσια βάση, ενώ το υποπροϊόν IRIS P2P για πληρωμές μεταξύ φίλων μέσω κινητού έχει καταγράψει αύξηση 650% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κ. Καμπουρίδου. «Καλωσορίζουμε την πρόθεση της Τράπεζας της Ελλάδος να ενταχθεί στο TIPS ως Τράπεζα δικαιούχου, έως το τέλος του έτους, ενώ τους επόμενους μήνες αναμένεται να συνδεθούν με τη ΔΙΑΣ ορισμένες από τις συνεταιριστικές τράπεζες», δήλωσε η κ. Καμπουρίδου.
Ο κ. Γιώργος Κορφιάτης, υποδιευθυντής της Διεύθυνσης Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού της ΤτΕ, επισήμανε τα οφέλη των άμεσων πληρωμών για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τους πολίτες καθώς, μέσω του TIPS, οι πληρωμές λιανικής γίνονται φθηνότερες, ευκολότερες, ασφαλέστερες και φιλικότερες προς το περιβάλλον. «Η Τράπεζα της Ελλάδος υποστηρίζει την πλήρη υιοθέτηση των άμεσων πληρωμών και η ίδια πρωτοπορεί στον τομέα αυτό. Με απόφαση της Διοίκησης, προτίθεται να ενταχθεί και η ίδια στο TIPS ως Τράπεζα δικαιούχου, διευρύνοντας έτσι τη χρήση των άμεσων πληρωμών για φορείς του Ελληνικού Δημοσίου», σημείωσε ο ίδιος, εξηγώντας ότι η επιλογή αυτή θα συμβάλλει στη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών εκσυγχρονίζοντας την αλληλεπίδρασή τους με το Δημόσιο.
Την ευρωπαϊκή εμπειρία στον τομέα των πληρωμών μετέφερε από το βήμα του συνεδρίου ο κ. José Maria Beltrán, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αυτοματοποιημένων Συστημάτων Εκκαθάρισης (EACHA), κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις καινοτομίες που έχουν συντελεστεί στην Ελλάδα στον συγκεκριμένο τομέα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το προϊόν IRIS που προσφέρει η ΔΙΑΣ σε επιχειρήσεις και πολίτες για πληρωμές απευθείας από τραπεζικό λογαριασμό. Ο κ. Beltrán επισήμανε, ωστόσο, την περιορισμένη διεισδυτικότητα των άμεσων πληρωμών στην Ευρωζώνη η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον κατακερματισμό που παρατηρείται στο τοπίο των πληρωμών. «Το μερίδιο των άμεσων πληρωμών μέσω του SCT Inst βρίσκεται στα χαμηλά επίπεδα του 17% φέτος, έναντι 13% πέρυσι, σύμφωνα με τα στοιχεία α΄ τριμήνου. Σημαντική τροχοπέδη για διάδοση των άμεσων πληρωμών είναι, σύμφωνα με τον κ. Beltrán, η απουσία επιχειρησιακού μοντέλου που θα αναδείξει τις άμεσες πληρωμές ως έναν πραγματικό ανταγωνιστή των εδραιωμένων συστημάτων καρτών Visa και Mastercard. «Οι πελάτες δέχονται να πληρώσουν ένα τίμημα για την άνεση και την καλύτερη εξυπηρέτησή τους, αλλά όχι για την ασφάλεια», ανέφερε χαρακτηριστικά, εξηγώντας ότι θα πρέπει οι συμμετέχοντες του κλάδου να αναζητήσουν ένα βιώσιμο business model που θα καταστήσει τις άμεσες πληρωμές συμφέρουσα επιλογή για όλους τους συμμετέχοντες.
Τη σπουδαιότητα των άμεσων πληρωμών λόγω της αμεσότητας στη διαθεσιμότητα των χρημάτων υπογράμμισε, από την πλευρά του, ο κ. Αλέξης Δρυμιώτης, Transaction Banking Solutions της Eurobank, εξηγώντας ότι «ο μοναδικός ανταγωνιστής ως προς την αμεσότητα είναι τα μετρητά». «Οι τράπεζες θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτή η δυνατότητα ώστε να καταστεί δυνατή η μεταστροφή από τις πληρωμές με κάρτα στις πληρωμές μέσω τραπεζικού λογαριασμού» . Όπως εξήγησε, σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα 753.000 τερματικά πληρωμών (POS), γεγονός που επιβεβαιώνει το επιτυχημένο μοντέλο πληρωμών μέσω καρτών. «Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε αναλήψεις 44 δισ. ευρώ από τα ΑΤΜ της χώρας για συναλλαγές με μετρητά, οι οποίες θα πρέπει να γίνονται στο εξής ηλεκτρονικά», σημείωσε ο κ. Δρυμιώτης.
«Θέλουμε να προσφέρουμε εναλλακτικούς και ευέλικτους τρόπους πληρωμών στους πελάτες μας, ώστε να κάνουν τις αγορές τους εύκολα και με ασφάλεια», δήλωσε από την πλευρά της η κ. Σοφία Γαλάτουλα, επικεφαλής προϊόντων της TBI Bank που έχει πλέον παρουσία και στην ελληνική αγορά. «Μας ενδιαφέρει η συσχέτιση κόστους και άμεσων πληρωμών και είναι στα άμεσά σχέδιά μας η συνεργασία μας με τη ΔΙΑΣ προκειμένου να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρονται προς όφελος των πελατών μας», πρόσθεσε.
Ο κ. Γρηγόρης Σιουρούνης, επίκουρος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο & πρόεδρος και συνιδρυτής της Everypay, ανέδειξε την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλονται οι τάσεις πληρωμών και την ανάγκη οι συμμετέχοντες στην αγορά να προσανατολίζονται στην επόμενη ημέρα των συναλλακτικών συμπεριφορών. «Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ανάγκες, όπως η πληρωμή φόρων αλλά και η πληρωμή στα διόδια ή το μετρό. Οι χρήστες πληρώνουν με ό,τι τους είναι πιο οικείο: κάρτα, ψηφιακό πορτοφόλι ή άμεσες πληρωμές. Η συζήτηση για τις πληρωμές στρέφεται πλέον στα cryptos, το BNPL, το smart money. Πρέπει να δούμε πώς θα προσελκύσουμε τα νεανικά κοινά δεδομένου ότι το κινητό τηλέφωνο είναι “the new normal”», σημείωσε ο ίδιος.
Αλλάζει η τιμολόγηση των άμεσων πληρωμών – μηδενίζεται ουσιαστικά το επιπλέον κόστος άμεσων πληρωμών
Σημαντικές εξελίξεις αναμένονται εντός του 2022 σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά στις άμεσες πληρωμές, με την τιμολόγηση των σχετικών προϊόντων να μπαίνουν στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως αποκάλυψε ο κ. Beltran, έως το τέλος του έτους αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή νέος ευρωπαϊκός κανονισμός που θα ευθυγραμμίζει την τιμολόγηση των μεταφορών πίστωσης (SCT) με την τιμολόγηση των άμεσων πληρωμών (SCT Inst), μηδενίζοντας ουσιαστικά το επιπλέον κόστος άμεσων πληρωμών. Το γεγονός αυτό, σημείωσε ο κ. Beltran, αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στη χρήση των άμεσων πληρωμών από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς σήμερα παρατηρείται διαφοροποίηση στην τιμολόγηση του προϊόντος, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Γιούχας αναφέρθηκε στη νέα τιμολογιακή πολιτική της Optima Bank, η οποία δεν δίνει πλέον επιλογή στους πελάτες τους μεταξύ διατραπεζικών πληρωμών (άμεσων ή μη), αλλά τους παρέχει την ταχύτερη διαθέσιμη λύση με το κόστος της απλής διατραπεζικής μεταφοράς. «Ακούσαμε τους πελάτες μας και προχωρήσαμε εδώ και λίγο καιρό σε κάτι πολύ ριζοσπαστικό: καταργήσαμε τη διαφορετική κοστολόγηση για τις διατραπεζικές μεταφορές χρημάτων, διατηρώντας το κόστος στο επίπεδο του απλού εμβάσματος», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το ζήτημα της τιμολόγησης των άμεσων πληρωμών ανέδειξε και ο κ. Κορφιάτης, υπογραμμίζοντας ότι «οι άμεσες πληρωμές πρέπει να αποτελούν μια οικονομική λύση πληρωμών». Όπως εξήγησε, μελέτες που έχουν διενεργηθεί σε εθνικό επίπεδο δείχνουν πως η υψηλή τιμολόγησή τους αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για τη διάδοσή τους και τη χρήση τους από τους καταναλωτές. Η μείωση του μοναδιαίου κόστους πληρωμής, ως αποτέλεσμα της αύξησης του όγκου των συναλλαγών λόγω ελκυστικής τιμολόγησης, μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από δυνητικά οφέλη, εξήγησε ο ίδιος. «Το TIPS λειτουργεί σε μη κερδοσκοπική βάση, σύμφωνα με την αρχή της πλήρους ανάκτησης κόστους. Παρότι είναι κατανοητή η ευαισθησία προς την τιμολόγηση, είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε πως η τιμολόγηση των άμεσων πληρωμών αποτελεί αξιοσημείωτο παράγοντα στην προσπάθεια να γίνουν η νέα κανονικότητα, και πρέπει να εξετάσουμε πως το επιθυμητό new normal δεν θα τιμολογείται ως premium service», ανέφερε.
Η κ. Καμπουρίδου πρόσθεσε, τέλος, πως και η ΔΙΑΣ από την αρχή της διασύνδεσης της στο TIPS παρέχει χωρίς επιπλέον χρέωση την υπηρεσία των άμεσων πληρωμών στα μέλη της και επισήμανε τη σημασία της επέκτασης των υπηρεσιών της ΔΙΑΣ και στην κυπριακή αγορά όπου δεν υπάρχει σύστημα διακανονισμού και εκκαθάρισης ηλεκτρονικών πληρωμών. «Εξυπηρετούμε ήδη αρκετές κυπριακές τράπεζες, είτε άμεσα είτε μέσω των ελληνικών ιδρυμάτων που διατηρούν θυγατρικές στην Κύπρο. Δεδομένου ότι η ΔΙΑΣ ανήκει στο πρώτο κύμα υλοποίησης σύνδεσης με το TIPS στην Ευρωζώνη, είναι στα σχέδιά μας να συνεργαστούμε με ακόμη περισσότερες κυπριακές τράπεζες συμβάλλοντας στην υλοποίηση των άμεσων πληρωμών και στην γειτονική Κύπρο».
