Πηγή Εικόνας: Gerardo Gómez / PixabayΣε περίπου 50 εκατ. τόνους υπολογίζεται πως ανέρχονται οι ιστορικές ανεξέλεγκτες αποθέσεις Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) στην Ελλάδα, με πολύ σημαντικό ποσοστό του όγκου των μπαζών να συσσωρεύονται σε περιαστικές περιοχές, αλλά όχι μόνο. Ανεξέλεγκτη απόρριψή τους γίνεται ακόμα και στον πυρήνα προστατευόμενων περιοχών, όπως το Δέλτα του Αξιού, όπως επισήμανε σήμερα η ηλεκτρολόγος μηχανικός Άννα Μίχου, πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), μιλώντας σε υβριδική εκδήλωση του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) για το έργο «Knowing Circular Economy in the Black Sea Basin» (BSB CIRLECON), που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Συνεργασίας για τη Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας 2014-2020.
Κι αυτό τη στιγμή που πολλά από αυτά τα απόβλητα θα μπορούσαν να ανακτηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν, κάτι στο οποίο η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και στόχο, σύμφωνα με την κα Μίχου: «το ποσοστό ανάκτησης αποβλήτων ΑΕΚ στην ΕΕ σήμερα έχει ξεπεράσει το 90%. Ενώ ο στόχος που είχε τεθεί στην ΕΕ ήταν ώς το 2020 ήταν να ανακυκλώνεται το 70% των παραγόμενων ΑΕΚΚ ετησίως, ο κοινοτικός μέσος όρος είναι πλέον πολύ μεγαλύτερος απο αυτό. Στην Ελλάδα όμως, όπως και στην πλειονότητα των χωρών της Μαύρης Θάλασσας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο από 40%, συνυπολογιζόμενης της ανάκτησης κι επαναχρησιμοποίησης χωμάτων εκσκαφής. Αρα είμαστε πολύ μακριά ως χώρες της Μαύρης Θάλασσας, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αλλά και ως Ελλάδα, από αυτόν τον στόχο, που υπήρχε για το 2020» υποστήριξε. Παρουσιάζοντας δε τα μερίδια των διάφορων κατηγοριών αποβλήτων στην ΕΕ, η ομιλήτρια επισήμανε ότι βάσει στοιχείων του 2016, τα οποία όμως δεν έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά, τα ΑΕΚΚ αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία (κατά βάρος) στο σύνολο των 2,5 εκατομμυρίων τόνων αποβλήτων, με ποσοστό 36,4%, έναντι 25,3% για τα λατομεία/ορυχεία και 10,3% για τη βιομηχανία.
«Το business as usual τελείωσε»
«Το “business as usual” (δουλειές όπως συνήθως) τελείωσε» επισήμανε ο Μιχάλης Τόκας, μηχανικός προστασίας περιβάλλοντος στο εργοστάσιο της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ στη Θεσσαλονίκη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη η βιομηχανία διεθνώς να συνεισφέρει στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και την ανθρακική ουδετερότητα. Γνωστοποίησε δε ότι μόνο το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης ανάλωσε το 2020 πάνω από 30.000 τόνους βιομηχανικών υποπροϊόντων ως εναλλακτικές πρώτες ύλες και πάνω από 25.000 τόνους ως εναλλακτικά καύσιμα. Ο κ.Τόκας επισήμανε ακόμα ότι η ΤΙΤΑΝ είναι η πρώτη τσιμεντοβιομηχανία στην Ελλάδα, που έλαβε το ανώτατο σήμα «Platinum» (Μηδενικά απόβλητα), σύμφωνα με το πρότυπο «Zero Waste to Landfill», και για τα τρία εργοστάσιά της στη χώρα (Καμάρι, Πάτρα και Θεσσαλονίκη), στο πλαίσιο της επιδίωξης για μείωση της ταφής αποβλήτων. Με την πιστοποίηση αυτή, που δόθηκε από τη Eurocert, επιβεβαιώνεται -σύμφωνα με τον κ.Τόκα- η πρακτική που ακολουθεί η τσιμεντοβιομηχανία για την εκτροπή -από την ταφή- των αποβλήτων των εργοστασίων σε ποσοστό που αγγίζει το 100%. Ειδικά για το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης ανέφερε πως η διαχείριση πάνω από 500 τόνων αποβλήτων έγινε από πιστοποιημένα συνεργεία κι αυτά δεν οδηγήθηκαν ποτέ στην ταφή.
Κάλτσες, χαλιά, υψηλή ραπτική και έπιπλα από ανακυκλωμένα δίχτυα
Από τη θάλασσα στα γήπεδα του τένις ή του βόλεϊ θα καταλήγουν σύντομα πολλά από τα παλιά δίχτυα που εγκαταλείφθηκαν από ψαράδες στην Ελλάδα και ανακυκλώθηκαν, καθώς εντός του 2022 η εταιρεία ΔΙΟΠΑΣ ΑΕ, με έδρα τη Νέα Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης, αναμένεται να είναι σε θέση να κατασκευάζει «φιλέ» για αθλήματα από ανακυκλωμένα δίχτυα, όπως επισήμανε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της, Σίμος Διαμαντίδης, οικονομικός επόπτης του ΣΕΒΕ. Η εταιρεία, που απασχολεί περίπου 100 εργαζόμενους, ήδη κατασκευάζει τέτοια δίχτυα από πρωτογενές υλικό, αλλά μέσα στο νέο έτος σχεδιάζει να δώσει δεύτερη ζωή στα ανακυκλωμένα δίχτυα, προς όφελος του περιβάλλοντος. Όπως είπε ο κ.Διαμαντίδης, πριν από τέσσερα-πέντε χρόνια οι άνθρωποι της εταιρείας διαπίστωσαν ότι πολλά παλιά δίχτυα -είτε αλιείας είτε ιχθυοκαλλεργειών- μένουν στη θάλασσα και δεδομένου ότι είναι φτιαγμένα από νάιλον δεν βιοδιασπώνται, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το θαλάσσιο περιβάλλον. Έμαθαν επίσης ότι η διεθνής οργάνωση «Healthy Seas» συλλέγει αυτά τα δίχτυα κι «είδαν» έδαφος συνεργασίας.
«Παραλαμβάνουμε λοιπόν τα δίχτυα, τα φορτώνουμε σε φορτηγά, τα στέλνουμε στο εξωτερικό για ανακύκλωση -δεδομένου ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει σήμερα στην Ελλάδα, αλλά ευελπιστούμε ότι μελλοντικά θα γίνεται με χρήση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του αναπτυξιακού νόμου- κι επιστρέφουν σε μορφή κόκκων. Από τους κόκκους παράγουμε νήμα, όχι τοσο ανθεκτικό όσο των διχτυών, αλλά αρκετό για να δημιουργηθουν κάλτσες, μαγιό, ακόμα και χαλιά» εξήγησε ο κ.Διαμαντίδης, υπενθυμίζοντας ότι η ιταλική εταιρεία «Econyl» παράγει ακόμα και φορέματα από τα ανακυκλωμένα δίχτυα, ενώ το Ιδρυμα Λαζαρίδη κατασκευάζει ευφάνταστα έπιπλα. «Ούτε εγώ ο ίδιος πίστευα πριν από πέντε χρόνια ότι θα μπορούσαμε να εφαρμόζουμε την κυκλική οικονομια στα δίχτυα» είπε και πρόσθεσε ότι και οι τράπεζες είναι πλέον πρόθυμες να χρηματοδοτήσουν τέτοιες επενδύσεις, που εντάσσονται στην επιδίωξη για ανάπτυξη του ESG (δρασεις περιβάλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνησης) στην Ελλάδα.
Η γαλάζια οικονομια τζιράρει 650 δισ. ευρώ και «δένει» με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
Στην έμφαση που δίδει η ΕΕ στη «γαλάζια» οικονομία, η οποία τζιράρει 650 δισ. ευρώ (στοιχεία 2018), παράγει ακαθάριστη προστιθέμενη αξία 176 δισ. και απασχολεί 4,5 εκατομμύρια ανθρωπους αναφέρθηκε η καθηγήτρια του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδων στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, Μαρία Μποϊλέ, διευθύντρια ερευνών του ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ. Υπενθύμισε δε, ότι η Κομισιόν παρουσίασε φέτος ανακοίνωση με στόχο την ενσωμάτωση της θαλάσσας πολιτικής στη νέα οικονομική πολιτική της Ευρώπης. Κι αυτό, προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμετοχή της Γαλάζιας Οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (EGD). με εμφαση σε πέντε πεδία: πράσινη ναυτιλία, ανάπτυξη και λειτουργία πράσινων λιμένων (με δράσεις όπως η ανακύκλωση πλοίων, η διαχείριση επικίνδυνων υλικών, ο περιορισμός της θαλάσσιας ακουστικής ρύπανσης), πράσινη εφοδιαστική αλυσίδα στην ενδοχώρα, κυκλική οικομνοία και ανταλλαγή γνώσης. Η κα Μποϊλέ τόνισε ακόμα οτι η απαιτούμενη αλλαγή στην παραγωγική διαδικασία απαιτεί και νέες δεξιότητες, χαρακτηρίζοντας ως πολύ σημαντική ως προς αυτό την έγκαιρη αναγνώριση των αναγκών και την αντιμετώιση των ελλείψεων δεξιοτήτων σε βασικούς τομείς της οικονομίας, ζητούμενο που βρίσκεται στο επίκεντρο του ερευνητικού έργου MATES.
Ο ιδιωτικός τομέας χρηματοδοτεί σηματικό ποσοστό της έρευνας στο ΑΠΘ
Στη σημαντική ερευνητική εργασία, που πραγματοποιείται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με σημαντική συνεισφορά κι από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος εισφέρει το 30,7% των χρηματοδοτήσεων ερευνητικών έργων για την περίοδο 2016-2020, αναφέρθηκε η Έρη Τόκα, υπεύθυνη του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ. Όπως είπε, για την εν λόγω περίοδο καταγράφονται στο ΑΠΘ 5.989 ενεργά ερευνητικά έργα, 1.098 ερευνητικοί εταίροι και περίπου 6.500 εξωτερικοί συνεργάτες, ενώ οι εισροές χρηματοδοτήσεων κυμαίνονται μεταξύ 50 και 65 εκατ. ετησίως. Το 2020 μάλιστα, εν μέσω πανδημίας, ο κύκλος εργασιών ξεπέρασε τα 61 εκατ.ευρώ. «Η δε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα δεν είναι καθόλου κακή στο ΑΠΘ, με ένα 30% της έρευνας να χρηματοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα, ποσοστό διόλου ευκαταφρόνητο για τα δεδομένα των ελληνικών πανεπιστημίων. Η ερώτηση είναι τι γίνεται με όλα αυτά τα ερευνητικά αποτελέσματα, τι γίνεται μετά την παράδοση των έργων; Παρότι βρισκόμαστε πολύ ψηλά ως χώρα και ΑΠΘ στις παγκόσμιες κατατάξεις ως προς το επίπεδο της έρευνας που παράγεται, και στην κυκλική οικονομία, οι επιδόσεις μας (ως χώρα) είναι πολύ χαμηλές σε εξαγωγές προϊόντων μέσης και υψηλής τεχνολογίας, αιτήσεις βιομηχανικών σχεδίων, απασχόληση σε επιχειρήσεις με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, δαπάνες για έρευνα στον ιδιωτικό τομέα κα. Η Πολιτεία, αυτή την περίοδο τουλάχιστον, αναγνωρίζει ότι η μεταφορά τεχνολογίας είναι μέσο που μπορεί να αλλάξει αυτή τη εικόνα και έχει μπει ψηλά στις στρατηγικές προτεραιότητες. Η κα Τόκα γνωστοποίησε ακόμα ότι υπάρχουν δεκάδες έργα στον τομέα της κυκλικής οικονομίας στο ΑΠΘ.
Στους επόμενους στόχους και παραδοτέα του έργου ΒSB CIRLECON αναφέρθηκε ο project manager, Αλκης Σταυρίδης, ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒΕ, Σπύρος Ιγνατιάδης.
