Παρουσία του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εθνικού Επιτρόπου της Biennale, Ευθύμιου Μπακογιάννη, πλήθους ακαδημαϊκών και φοιτητών από πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, καθώς και εκπροσώπων άλλων χωρών, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την ελληνική συμμετοχή στη 17η διεθνή έκθεση Αρχιτεκτονικής Biennale της Βενετίας, που αποτελεί θεσμό για την αρχιτεκτονική τα τελευταία 41 χρόνια.
Η πρόταση με τίτλο «Η Λεωφόρος της Κοινωνίας των Εθνών – Ο Γνωστός Άξονας της Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη», «BOULEVARD DE LA SOCIÉTÉ DES NATIONS – THE WELL-KNOWN ARISTOTLE AXIS IN THESSALONIKI» της ομάδας διδασκόντων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που αποτελείται από τους Νίκο Καλογήρου, Μαρία Δούση, Δημήτρη Θωμόπουλο, Δημήτρη Κονταξάκη, Σοφοκλή Κωτσόπουλο και Θεμιστοκλή Χατζηγιαννόπουλο επιλέχθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη 17η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2021.
Η ελληνική συμμετοχή επιχειρεί να δώσει μια απάντηση στο κεντρικό θέμα της έκθεσης «How will we live together?» (Πώς θα ζήσουμε μαζί;), το οποίο πραγματεύεται τη διερεύνηση ενός νέου χωρικού κοινωνικού συμβολαίου, αναγκαίου σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών ανισοτήτων, παρουσιάζοντας την αρχιτεκτονική και πολεοδομική διαδρομή του άξονα της οδού Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για μια μεγάλη δράση αστικού εκσυγχρονισμού, που σχεδιάστηκε από τον Γάλλο αρχιτέκτονα-πολεοδόμο Ερνέστ Εμπράρ, πριν από 100 χρόνια, ως ένα πολυπολιτισμικό σταυροδρόμι.
Σημειώνεται ότι λειτουργούν ταυτόχρονα δύο παράλληλα τμήματα της έκθεσης, ένα στο ελληνικό περίπτερο της Βενετίας και ένα in situ στο Μπέη Χαμάμ στην περιοχή της Αριστοτέλους. Η έκθεση στο ελληνικό περίπτερο της Βενετίας επικεντρώνεται στη σημερινή λειτουργία του άξονα της Αριστοτέλους, επιχειρώντας να αναδείξει τη χωρική συνύπαρξη κατοίκων, επισκεπτών, μεταναστών και προσφύγων. Ο προβληματισμός για το παρόν και τη μελλοντική ανάπλαση της πόλης συμπυκνώνεται στον εμβληματικό εγκάρσιο άξονα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Τα επιμέρους θέματα παρουσιάζονται με τη μορφή κολάζ σε επιφάνειες αναρτημένων τευχιδίων-“pixels” που οι επισκέπτες μπορούν να αποσπάσουν ως αναμνηστικά και να τα πάρουν κατ΄οίκον-“take away”. Στον χώρο της αίθουσας έχουν επίσης συγκεντρωθεί οι προσκεκλημένες προτάσεις σε νησίδες.
Ο Ευθύμιος Μπακογιάννης, κατά την παρουσίαση της ελληνικής συμμετοχής, μεταξύ άλλων, δήλωσε: «Για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που είναι ο επίσημος εθνικός αντιπροσωπευτικός φορέας στην Biennale Αρχιτεκτονικής από το 2010, αυτή η συμμετοχή δεν είναι απλώς συμβολική αλλά πρώτιστα ουσιαστική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ολοκληρωμένος και πολυεπίπεδος χωροταξικός σχεδιασμός καθώς και η προστασία και ανάδειξη του αστικού χώρου και του αρχιτεκτονικού έργου βρίσκονται στις κορυφαίες προτεραιότητες.
Εργαζόμαστε σκληρά σε αυτό το πλαίσιο, έχοντας ένα σαφές και σταθερό όραμα για το μέλλον των ελληνικών πόλεων και τις επερχόμενες γρήγορες και πρωτόγνωρες προκλήσεις. Στηρίζουμε την προσπάθεια αναζωογόνησης του αστικού χώρου με συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες. Ολοκληρώνουμε τον πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας, προωθούμε και χρηματοδοτούμε την αστική ανάπλαση, προστατεύουμε την αρχιτεκτονική κληρονομιά και ενισχύουμε την ψηφιακή μετάβαση των αστικών περιοχών και τη στροφή τους στην κλιματική ουδετερότητα».
Η πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων, Αλκμήνη Πάκα, παρουσίασε τον αστικό δημόσιο χώρο της κεντρικής Θεσσαλονίκης, ως το καθιστικό της πόλης. Από την ομάδα των επιμελητών της έκθεσης ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου συνόψισε την κεντρική ιδέα του τρόπου που «ζούμε μαζί» στο ψηφιδωτό της Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη, υπογραμμίζοντας την καίρια σημασία των ιδιαίτερων ιστορικών, γεωγραφικών και πολιτισμικών συνθηκών. Στο πλαίσιο αυτό, η νεοβυζαντινή αρχιτεκτονική του άξονα συσχετίστηκε με την πολιτική και την ιδεολογία, οδηγώντας τη σημερινή του λειτουργία με τη μορφή μιας εγκάρσιας τομής της Θεσσαλονίκης που υποδέχεται διαφορετικές χρήσεις, κοινωνικές ομάδες, αυτόχθονες και επισκέπτες.
Οι Δημήτρης Θωμόπουλος και Θεμιστοκλής Χατζηγιαννόπουλος, από το ΑΠΘ, αναφέρθηκαν στον σχεδιασμό της έκθεσης στη Βενετία με το σύνθετο ικρίωμα, που φιλοξενεί τις ψηφίδες του μωσαϊκού του σύγχρονου άξονα της Αριστοτέλους και τις «βαλίτσες« που φιλοξενούν εργαστήρια που διοργανώθηκαν στις περισσότερες αρχιτεκτονικές σχολές της Ελλάδας.
Από τους προσκεκλημένους συμμετέχοντες, ο Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, από το ΕΜΠ, αναφέρθηκε στο εργαστήριο «Αριστοτέλους Ανάβασις». Η Αθηνά Βιτοπούλου, από το ΑΠΘ, αναφέρθηκε στις «Αστικές Τομές», ένα διεπιστημονικό e-εργαστήριο, που συντόνισε με τις Ελένη Αθανασίου και Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου. Η Σοφία Βυζοβίτη, από το ΑΠΘ, αναφέρθηκε στον «Μπαχτσέ των Ρούσων». Η Νάντια Καλαρά, από το ΑΠΘ, παρουσίασε εργασίες από το μάθημα «Τέχνη και Πόλη: Απο-χαρτογραφήσεις με τεχνικές κολάζ και φωτομοντάζ» Ο Αναστάσιος Τέλλιος, από το ΑΠΘ, και η Δέσποινα Ζαβράκα, από το Διεθνές Πανεπιστήμιο, παρουσίασαν την εγκατάσταση «Μετα-Παλίμψηστο».
