Η σταδιακή μετατόπιση του αμερικανικού ενδιαφέροντος προς την Ασία (Asia Pivot) και η διαμόρφωση νέων ισορροπιών ισχύος στο διεθνές σύστημα με την ανάδυση νέων προκλήσεων απαιτούν την προσαρμογή των περιφερειακών οργανισμών με διεθνή εμβέλεια, όπως το ΝΑΤΟ αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, στη νέα διεθνή πραγματικότητα. Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα που έστειλε το στέλεχος της διεύθυνσης Δημόσιας Διπλωματίας του ΝΑΤΟ, Ινώ Αφεντούλη, στην εκδήλωση με τίτλο «Η ανασυγκρότηση της Δύσης μετά το Αφγανιστάν – οι επιπτώσεις στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια» που διοργάνωσε ο «Κύκλος Ιδεών».
Όπως εξήγησε το έμπειρο στέλεχος του ΝΑΤΟ, η σταδιακή μετάβαση από τον μεταψυχροπολεμικό μονοπολικό κόσμο σε ένα πολυπολικό σύστημα με εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες και ισχυρούς περιφερειακούς δρώντες οδηγεί σε θεσμικό επαναπροσδιορισμό τις δυνάμεις των δύο πλευρών του Ατλαντικού χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή ήπειρος, η Μέση Ανατολή και η Αφρική χάνουν τη στρατηγική σημασία τους. «Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. δεν χάνουν τον ρόλο τους αλλά πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες αλλαγές», εξήγησε και συμπλήρωσε πως «οι θεσμοί είναι συνάρτηση της εποχής τους και θα πρέπει να εναρμονίζονται μ’ αυτήν».
«Οι θεσμοί είναι συνάρτηση της εποχής τους και θα πρέπει να εναρμονίζονται μ’ αυτήν»
Η κ. Αφεντούλη ερμήνευσε τη συμφωνία για τον εξοπλισμό της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο (AUKUS) με διττό τρόπο: ως απόφαση στο πλαίσιο της ευρύτερης αμερικανικής στρατηγικής στόχευσης προς τον Ειρηνικό αλλά και ως απόπειρα διαμόρφωσης ενός νέου καταμερισμού έργου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Με δεδομένο το σύστημα “Hub and Spokes” (κέντρο και ακτίνες) των Ηνωμένων Πολιτειών στη σύναψη διμερών συμφωνιών με ασιατικά κράτη (π.χ. Ιαπωνία, Κορέα ή ακόμη και η συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με την Ταϊβάν) αναφέρθηκε και σε έναν νέο τύπο πολυμέρειας στις διεθνείς σχέσεις με επίκεντρο την Ασία που παρεκκλίνει από τις ευρωπαϊκές νόρμες.
Αναφορικά με τη γαλλική πρωτοβουλία για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής άμυνας, τόνισε ότι «παρά τις προσπάθειες, δε βρισκόμαστε σε βαθμό που μπορούμε να υπερασπιστούμε την ευρωπαϊκή επικράτεια» και αντέτεινε το ενδεχόμενο ενός παραγωγικού διαλόγου γύρω από το ζήτημα της ασφάλειας και της άμυνας μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού στο πλαίσιο των υφιστάμενων δομών. Έθεσε δε τρεις εν δυνάμει ανασταλτικούς παράγοντες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος: τη χρηματοδότηση, τη διστακτική στάση των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και τις ασαφείς προθέσεις της Γερμανίας. «Δεν αμφισβητώ την πρόταση της Γαλλίας αλλά ο Μακρόν είναι μόνος του» τόνισε και συμπλήρωσε πως «οι ΗΠΑ δεν είναι αφελείς για να αποσυρθούν από την Ευρώπη αλλά δίνουν έμφαση σε μια άλλη ήπειρο γιατί εκεί κρίνουν ότι βρίσκεται το συμφέρον τους».
«Οι ΗΠΑ δεν είναι αφελείς για να αποσυρθούν από την Ευρώπη»
Σημειώνεται ότι στην εξίσωση των σύγχρονων περιφερειακών προκλήσεων τέθηκαν, εκτός από τον αναδυόμενο ρόλο της Κίνας, οι νέες μορφές υβριδικής απειλής που καλείται να διαχειριστεί η Ατλαντική Συμμαχία, όπως η παραπληροφόρηση, η κλιματική αλλαγή αλλά και ο ανταγωνισμός στο διάστημα – σημεία που έχουν τεθεί και στην ατζέντα “NATO 2030”.
