Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ένας από τους δύο σημαντικότερους δρόμους που κατέληγαν στην πρωτεύουσα Ρώμη ήταν η via Εγνατία, που διέσχιζε την ελλαδική γη από το Δυρράχιο μέχρι τον ποταμό Έβρο, περνώντας από την Πέλλα, τη Θεσσαλονίκη, την Αμφίπολη. Ποιος θα φανταζόταν, ότι 2.000 χρόνια μετά, θα κατασκευάζονταν ένας παράλληλος δρόμος που θα ένωνε την Ευρώπη με την Ασία και θα άλλαζε τη ζωή όλων των κατοίκων των περιοχών που θα διέσχιζε.
Η απόφαση για μια νέα Εγνατία Οδό, στα πλαίσια του σχεδιασμού του νέου χάρτη ευρωπαϊκών αυτοκινητοδρόμων, έμελλε να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα και τις υποδομές της, και να διευκολύνει πολύ τη ζωή όλων των Ελλήνων.
Τα χαρακτηριστικά της
Είναι αυτοκινητόδρομος δύο λωρίδων ανά κλάδο, με διαχωριστική νησίδα και δεξιά Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης. Η κατασκευή του έργου ήταν πολύ απαιτητική, καθώς σε πολλά σημεία είχε να αντιμετωπίσει την ιδιομορφία του εδάφους. Οι μεγάλες κατασκευές που έγιναν στα πλαίσια της υλοποίησης του έργου, μεταξύ άλλων είναι: 63 κόμβοι σύνδεσης με οδικό δίκτυο, 177 μεγάλες γέφυρες (>50μ.), 73 σήραγγες μέγιστου μήκους 4,8 χλμ. και συνολικού μήκους 50 χλμ, 43 περάσματα ποταμών και 11 διασταυρώσεις με σιδηροδρομικές γραμμές.
Τα οφέλη
Τεράστια είναι τα οφέλη που αποκόμισε η χώρα μας, από τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Σε εθνικό επίπεδο, η Εγνατία Οδός θα δώσει την ευκαιρία συμπληρωματικών επενδύσεων στον τομέα των μεταφορών, καθώς επέτρεψε να αναπτυχθούν με εκθετικό ρυθμό οι κλάδοι της βιομηχανίας και του τουρισμού. Το γεγονός ότι εκμηδενίστηκαν οι αποστάσεις, έκανε πιο ελκυστική την αγορά από παραγωγικές μονάδες της Περιφέρειας, και πολλαπλασίασε τους ντόπιους και ξένους τουρίστες στα τουριστικά θέατρα της Βόρειας Ελλάδας .
Τα ιστορικά εμπορικά κέντρο της Μακεδονίας, απέκτησαν μετά από πολλές δεκαετίες και πάλι την εμπορική, πολιτιστική και οικονομική σημασία, μπαίνοντας και πάλι στο χάρτη με τους σημαντικούς διεθνείς εμπορικούς δρόμους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Εγνατία Οδός λειτουργεί ως συλλεκτήριος οδικός άξονας των μεταφορών της Βαλκανικής και της Ν.Α. Ευρώπης. Σ’ αυτήν καταλήγουν οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι IV (Βερολίνο – Σόφια – Θεσσαλονίκη), IX (Ελσίνκι με κατάληξη την Αλεξανδρούπολη), Χ (Βιέννη – Βελιγράδι – Θεσσαλονίκη).
Με την Εγνατία Οδό και τους κάθετους άξονες της, η Ελλάδα θα συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση της νέας περιφερειακής αγοράς των Βαλκανίων. Είναι πολλές οι ελληνικές επιχειρήσεις που αναπτύχθηκαν στη Βαλκανική Χερσόνησο, χάρη στην εύκολη πρόσβαση που διαμορφώθηκε. Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός, το ότι πολλοί Έλληνες επένδυσαν σε επιχειρήσεις των βαλκανικών κρατών ενισχύοντας τόσο τη διασυνοριακή συνεργασία, όσο και και το ελληνικό ΑΕΠ..
Η Εγνατία Οδός, επέτρεψε την ανάπτυξη των συνδυασμένων μετακινήσεων, μέσω της αύξησης της λειτουργικότητας, και της διασύνδεσης υποδομών (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι). Η νέα καινοτόμα πολιτική της ανάπτυξης των συνδυασμένων μεταφορών, στοχεύει στην ισορροπημένη και σωστή χρήση της χωρητικής μεταφορικότητας. Ένας στόχος, που ικανοποιήθηκε με την πάροδο των ετών, με τους πολίτες να αλλάζουν φιλοσοφία αξιοποιώντας τις δυνατότητες τους πιο ορθολογικά.
Η περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας
Για τη Δυτική Μακεδονία και την ανάπτυξη της, είναι αυτονόητο το ότι ο ρόλος του έργου ήταν και είναι κομβικός. Η Δυτική Μακεδονία τον προηγούμενο αιώνα ήταν αποκομμένη από τα μεγάλα εμπορικά και επιχειρηματικά κέντρα λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου της, και κατά συνέπεια ήταν αποκομμένη από όλες τις επακόλουθες θετικές συνέπειες.
Το εμπόριο στη Δυτική Μακεδονία άνθισε, καθώς έγινε πιο εύκολη η πρόσβαση στις μεγάλες αγορές της υπόλοιπης Ελλάδας, ενώ πολλοί ήταν οι παραγωγοί και βιοτέχνες, που μπόρεσαν να στείλουν τα εμπορεύματα τους πιο εύκολα και κυρίως πιο άμεσα. Η περιοχή επίσης, είχε την σημαντική ευκαιρία να αναπτύξει τον τουριστικό τομέα, καθώς η εύκολη πρόσβαση επέτρεψε την ανάπτυξη σημαντικών ξενοδοχειακών μονάδων στον ορεινό όγκο των Γρεβενών και της Φλώρινας, και φυσικά στη μαγευτική Καστοριά. Το όφελος που προέκυψε, αποτυπώθηκε στις ετήσιες αυξήσεις επισκεπτών χρόνο με το χρόνο.
Το χρονικό διάστημα προ της ολοκλήρωσης της Εγνατίας Οδού, οι Δυτικομακεδόνες που έπρεπε να βρεθούν στη Θεσσαλονίκη για μια σειρά από λόγους, έπρεπε να πάνε μέσω δύσβατων οδικών αξόνων, όπως αυτών της Καστανιάς και του Άγρα. Η μειωμένη ασφάλεια των δρόμων κόστισε ουκ ολίγες φορές το αίμα των συμπολιτών μας σε χιλιάδες τροχαία ατυχήματα. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι καιρικές συνθήκες έκαναν το ταξίδι δυσκολότερο, με την ομίχλη και το χιόνι να αποδεικνύεται πολλάκις αρνητικός πρωταγωνιστής για τους οδηγούς στους ορεινούς όγκους. Έχει αποτυπωθεί ξεκάθαρα, ότι τα αυξημένα στανταρντς ασφάλειας που προσφέρει η Εγνατία Οδός, μείωσαν κατακόρυφα τα τροχαία δυστυχήματα.
Το σημαντικότερο – κατά πολλούς – όφελος που προέκυψε για τους Δυτικομακεδόνες, είναι η δυνατότητα ακόμα πιο άμεσης πρόσβασης σε τριτοβάθμια νοσοκομειακή φροντίδα. Αν και η περιοχή έχει πέντε σύγχρονα νοσοκομεία, παρατηρείται καθημερινά η ανάγκη να γίνονται διακομιδές επειγόντων περιστατικών σε τριτοβάθμια νοσοκομεία (Ιωαννίνων ή Θεσσαλονίκης), τα οποία είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν εντός της περιφέρειας. Σε πολλά από αυτά τα περιστατικά που η ζωή του ασθενούς κρέμεται από μια κλωστή, το κάθε λεπτό που εξοικονομείται είναι τεράστιο κέρδος, πόσο μάλλον όταν εξοικονομείται κατά προσέγγιση μία ολόκληρη ώρα (ο χρόνος διακομιδής έπεσε στο μισό μετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού).
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε, πως η με την ευκαιρία των έργων κατασκευής, η Εγνατία Οδός έχει χρηματοδοτήσει μεταξύ άλλων, πολλές αρχαιολογικές ανασκαφές και έργα προστασίας των μνημείων. Έχει δοθεί επίσης μεγάλη έμφαση και στην προστασία του περιβάλλοντος, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την μακρόχρονη προστασία του βιότοπου της αρκούδας, όπου έχει γίνει συστηματική και μετρήσιμη δουλειά σε συνεργασία με τον “ΑΡΚΤΟΥΡΟ” και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η Χρηματοδότηση
Το συνολικό κόστος κατασκευής της Εγνατίας Οδού ανέρχεται στα 6 δις ευρώ (χωρίς το ΦΠΑ). Χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο (Εθνικοί πόροι), την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών), την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Είναι ξεκάθαρο, πως ένα τόσο κεφαλαιώδες έργο για τη σύγχρονη Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να γίνει με εθνικούς πόρους. Η ευκαιρία της ενίσχυσης της Συνοχής ανάμεσα στα κράτη-μέλη, και η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιοποιήθηκαν στο έπακρο και με τον πιο παραγωγικό τρόπο.
** Στοιχεία αντλήθηκαν από τον Επίσημο Ιστότοπο της Εγνατίας Οδού
[το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα Εορδαϊκός Παλμός και το e-ptolemeos.gr και στην EURACTIV.gr στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή Δίπλα μας» και αναδημοσιεύεται στο economix.gr στο πλαίσιο της συνεργασίας περιεχομένου των δύο ΜΜΕ]
