Νέα έρευνα: Η “Δίκαιη Μετάβαση”, η Απολιγνιτοποίηση και οι Έλληνες

Μέχρι το 2028 η χώρα μας θα σταματήσει να χρησιμοποιεί τον λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας. Αυτή η αλλαγή δημιουργεί νέα δεδομένα για την Κοζάνη, τη Φλώρινα και την Αρκαδία, η οικονομία των οποίων εξαρτάται από τον λιγνίτη εδώ και πολλές δεκαετίες. Η μεγάλη συζήτηση για τη “δίκαιη μετάβαση” αυτών των περιοχών, με νομοθετικές πρωτοβουλίες, ευρωπαϊκά κονδύλια και πολλές -ρεαλιστικές ή όχι- ιδέες έχει ξεκινήσει.

Η διαΝΕΟσις δημοσιεύει σήμερα μια νέα, στοχευμένη έρευνα κοινής γνώμης, η οποία αποτυπώνει τις απόψεις των πολιτών αυτών των περιοχών γύρω από την απολιγνιτοποίηση και τις προοπτικές της μετάβασης σε ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο στη μεταλιγνιτική εποχή.

Το ερωτηματολόγιο επιμελήθηκαν η Αν. Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Εμμανουέλα Δούση και ο Αναλυτής πολιτικής και Συνιδρυτής του “The Green Tank” Νίκος Μάντζαρης. Η έρευνα διεξήχθη το διάστημα 21-29 Οκτωβρίου 2020 από την εταιρεία Marc σε δείγμα 802 ατόμων στις Π.Ε. Φλώρινας, Κοζάνης και Αρκαδίας, όπου και βρίσκονται τα ορυχεία και τα εργοστάσια της ΔΕΗ.

• 100% των ερωτηθέντων γνωρίζουν ότι υπάρχουν εργοστάσια της ΔΕΗ που καίνε λιγνίτη στην περιοχή τους
• 92% γνωρίζουν ότι τα εργοστάσια αυτά θα κλείσουν
• 54,8% γνωρίζουν ότι υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια που προορίζονται για τον μετασχηματισμό των περιοχών τους στη μεταλιγνιτική εποχή
• 49,4% έχουν ακουστά ότι το διάστημα διεξαγωγής της έρευνας βρισκόταν σε εξέλιξη δημόσια διαβούλευση για το θέμα της “δίκαιης μετάβασης.
• 44,1% δηλώνουν ότι τα εισοδήματα του νοικοκυριού τους εξαρτώνται “πολύ” ή “αρκετά” από το εργοστάσιο της ΔΕΗ της περιοχής
  Δήμος Μεγαλόπολης – 66,5%
  Δήμος Εορδαίας (Πτολεμαΐδα) – 74,2%

Για ποιους λόγους πιστεύουν ότι κλείνουν τα εργοστάσια;

• “βλάπτουν το περιβάλλον” – 49,1%
• “για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα” – 39,6%
• “το απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση” – 30,3% 

Γνωρίζουν πότε θα κλείσουν τα εργοστάσια και πώς αισθάνονται για αυτό;

• Ένας στους τρεις κατοίκους της Φλώρινας, ένας στους πέντε κατοίκους της Κοζάνης και σχεδόν ένας στους δύο κατοίκους της Αρκαδίας δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν πότε θα κλείσουν όλα τα εργoστάσια.

• Η μεγάλη πλειοψηφία στις υπόλοιπες περιοχές ξέρει ότι θα κλείσουν “μέχρι το 2023”, κάτι που πράγματι ισχύει για τις υπάρχουσες μονάδες.
• 7 στους 10 πολίτες όλων των περιοχών δηλώνουν ότι νιώθουν “αρνητικά” ή “μάλλον αρνητικά” συναισθήματα για το κλείσιμο των εργοστασίων.
• Η πλειοψηφία συμφωνεί ότι η απολιγνιτοποίηση “θα μπορούσε να γίνει και αργότερα” (56,3%).

72,1% αναγνωρίζουν ότι η απολιγνιτοποίηση θα έχει ευεργετικές συνέπειες στην ποιότητα της ατμόσφαιρας

68,6% αναγνωρίζουν ότι θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία

66,9% αναγνωρίζουν ότι θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στην ποιότητα ζωής τους

86,8% θεωρούν ότι οι συνέπειες στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι αρνητικές 

85,7% θεωρούν ότι η ανεργία θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα

56,4% θεωρούν  ότι η οικονομική κρίση στις περιοχές είναι αναπόφευκτη

41,7% θεωρούν ότι η απολιγνιτοποίηση θα οδηγήσει σε ερημοποίηση λόγω περαιτέρω φυγής των νέων

46,4% συμφωνούν ή μάλλον συμφωνούν με την άποψη ότι η απολιγνιτοποίηση είναι μια ευκαιρία για την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών

52,7% θα ήθελαν να δουν να δουν την αγροτική παραγωγή να αναπτύσσεται στην περιοχή τους

40,9% θα ήθελαν να δουν την ανάπτυξη υποδομών καθαρής ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας

Χρήσιμα συμπεράσματα

• Οι πληθυσμοί των νομών είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξοι για το μέλλον των περιοχών τους.

• Η επιτυχία της δίκαιης μετάβασης προϋποθέτει μια ολιστική προσέγγιση και, κυρίως, τη συνεργασία και ενεργό συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερομένων και των τοπικών κοινωνιών.
• Είναι απαραίτητη μια μεγάλη και συστηματική εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, ενώ παράλληλα θα πρέπει να δρομολογηθεί ένας πραγματικός, εκτεταμένος και ανοιχτός διάλογος με τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών.