Περιγράφοντας την πραγματικότητα που βιώνουν τους τελευταίους μήνες όλοι σχεδόν οι χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες μηχανικοί, ο πανελλήνιος σύλλογος των Αρχιτεκτόνων απευθύνεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και… το «ξετινάζει» κανονικά!
Και αυτό διότι, ο Πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ (Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων) Δημήτρης Ξυνομηλάκης, περιγράφει γλαφυρά όσα βιώνουν οι μηχανικοί (κυρίως αρχιτέκτονες και πολιτικοί μηχανικοί) από τον Φλεβάρη και μετά με τις αλλεπάλληλες προθεσμίες που βάζει το ΥΠΕΝ (και το ΥΠΕΣ…), τις αλλαγές στη νομοθεσία, την έλλειψη πολιτικής βούλησης για επίλυση προβλημάτων και παροχή ηλεκτρονικών εργαλείων κλπ.
Όμηροι των υπηρεσιών μηχανικοί και πολίτες με ευθύνη ΥΠΕΝ
Ο κ. Ξυνομηλάκης περιγράφει γλαφυρά όσα τραβάνε οι μηχανικοί που αναλαμβάνουν για λογαριασμό των πελατών τους να κάνουν τις δηλώσεις που προβλέπει η νομοθεσία:
- δήλωση αυθαιρέτων
- δήλωση τετραγωνικών
- βεβαιώσεις/αντιρρήσεις δασικών εκτάσεων
- Κτηματολόγιο – δασικοί χάρτες
μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες που λήγουν όλες μαζί.
Η επιστολή περιγράφει αυτά που οι συντάκτες του exonomix.gr βλέπουν και ακούν να συζητούν χιλιάδες μηχανικοί τους τελευταίους μήνες! Και σημειώνουμε ότι υποτίθεται πως με αυτές τις δηλώσεις «μπαίνει τάξη» στις παθογένειες και τα λάθη του παρελθόντος, αλλά όταν αυτό γίνεται χωρίς χρόνο για ακριβή και επιστημονική δουλειά το νμόνο που παράγεται είναι ταλαιπωρία!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, που επικεντρώνει και ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ, για το οποίο δεν έχει ιδρώσει το αυτί κανενός στο ΥΠΕΝ, είναι η υπολειτουργία των υπηρεσιών δόμησης!
Όπως αναφέρει ο κ. Ξυνομηλάκης, «χαρακτηριστική είναι η αυξανόμενη ζήτηση αντιγράφων οικοδομικών αδειών προκειμένου να γίνει έλεγχος νομιμότητας στα ακίνητα, με αποτέλεσμα οι αιτήσεις αυτές να ικανοποιούνται ακόμα και σε 1,5 ή 2 μήνες. Η κατάσταση χειροτερεύει σε περιοχές με ειδικά μέτρα covid, όπου οι Υπηρεσίες είναι πρακτικά κλειστές. Σε συνέπεια αυτού πολλά ακίνητα δεν μπορούν να υπαχθούν στον Ν.4495/2017 και να ολοκληρωθεί η καταχώρηση αρχείων, δηλώσεων προηγούμενων νόμων.»
Για να γίνει κατανοητό τί καταγγέλλεται: είτε λόγω covid είτε για άλλους λόγους, πολλές Πολεοδομίες – Υπηρεσίες Δόμησης έχουν κλείσει τις πόρτες και δεν μπορούν οι μηχανικοί να πάρουν αντίγραφα παλαιών αδειών. Και το αντίγραφο για να βγει από την υπηρεσία – με ραντεβού… – χρειάζεται 2 μήνες κατά τον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (το economix.gr έχει καταγγελίες για ραντεβού μετά από 3+ μήνες…). Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει ούτε δήλωση αυθαιρέτου, ούτε δήλωση τετραγωνικών για τα ακίνητα αυτά, διότι δεν μπορούν να συγκριθούν τα σημερινά στοιχεία ή μεγέθη με αυτά που νόμιμα προβλέπονταν στην οικοδομική άδεια που χτίστηκε το σπίτι.
Αν δηλαδή ο ιδιοκτήτης δεν έχει στο αρχείο του το «χαρτί» της πολεοδομίας, αδυνατεί να υποβάλλει εγκαίρως δήλωση. Και για αυτό το ΥΠΕΝ που βγάζει νόμους και εγκυκλίους προς τις ΥΔΟΜ δεν το θεωρεί ως σημαντικό θέμα για ρύθμιση και παρακολουθεί ατάραχο πολίτες και μηχανικούς να ταλαιπωρούνται… Σε περιπτώσεις μάλιστα ακινήτων της δεκαετίας του 1970 και του 1960 που αποτελούν την πλειοψηφία στα περισσότερα αστικά κέντρα, σε κωμοπόλεις και πολλά χωριά (εκεί και παλαιότερα…), η έλλειψη άδειας οικοδομής είναι ο ΚΑΝΟΝΑΣ, και όχι η εξαίρεση.
Ή όπως λέει ο κ. Ξυνομηλάκης γλαφυρά αλλά με νόημα: τα έγγραφα «μπορεί να μην τα έχει καν στο αρχείο της, γιατί κάποια ποντίκια ή κάποια πλημμύρα μπορεί να φρόντισε να τα εξαφανίσει»…
Δυσαρέσκεια για το ΥΠΕΝ
Λέει και άλλα πολλά η επιστολή του Προέδρου του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, όπως για μικροαπατεώνες διεκπεραιωτές, για έλλειψη διαδικασιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, για ευθύνες του Υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών του, για δικαστικά προβλήματα που έρχονται κλπ. Και καταλήγει ότι ως κερασάκι στην τούρτα έρχονται και οι αλλαγές στον ΝΟΚ, οι αλλαγές με το νομοσχέδιο για τη χωροταξία και την πολεοδομία, που όλοι οι μηχανικοί πρέπει να μελετήσουν επισταμένα (αποτελούν μαθήματα εξαμήνων…) για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, αλλά το ΥΠΕΝ τα αλλάζει κατά βούληση και χωρίς διάλογο…
Το μόνο που ζητά εν τέλει ο κ. Ξυνομηλάκης είναι λίγο… αέρα να αναπνεύσουν! Δηλαδή παράταση στις προθεσμίες για να μπορέσουν όλοι να κάνουν τη δουλειά τους σωστά! Αλλά στο ΥΠΕΝ μάλλον κάποιοι ασχολούνται μόνο με τις μετρημένες στα δάκτυλα μεγάλες επενδύσεις και ξεχνούν τις χιλιάδες των ενδιαφερομένων με εκκρεμότητες στα ακίνητά τους…
Το πρόβλημα έχει κακοφορμήσει ήδη επί μήνες αλλά δεδομένης της λήξης των προθεσμιών, τόσο για αυθαίρετα όσο και για τα αδήλωτα τετραγωνικά (όπως και – τμηματικά – αντίστοιχες για κτηματολόγιο, δασικούς χάρτες κλπ) στα τέλη Σεπτεμβρίου, το πολιτικό κόστος που επωμίζεται η κυβέρνηση είναι ήδη μεγάλο. Το οποίο είναι πιθανόν να γίνει τσουνάμι χωρίς τελειωμό αν όντως οι ενδιαφερόμενοι δεν προλάβουν. Διότι θα τους κοστίσει δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ! Και αν αυτό συνδυαστεί με την απομείωση της αξίας της περιουσίας στις εκτός σχεδίου περιοχές που προωθεί το ΥΠΕΝ με την κατάργηση (περιορισμό) της εκτός σχεδίου δόμησης, το μείγμα γίνεται εκρηκτικό…
Χωρίς πραγματικό πολιτικό, επιστημονικό ή άλλο λόγο που να επιβάλλει τέτοιο χρονοδιάγραμμα και επιλογές, μάλλον κάτι λάθος κάνει το ΥΠΕΝ και η κυβέρνηση…
Ολόκληρη η επιστολή
Η επιστολή του ΣΑΔΑΣ _ ΠΕΑ με θέμα: «Αυθαίρετα – Δασαρχείο – Μ2 Δήμων – Διαβούλευση νομοσχεδίων ΥΠΕΝ – Οριακές καταστάσεις» απευθύνεται προς τον υπουργό ΠΕΝ Κωστή Χατζηδάκη και κοινοποιείται στους υφυπουργούς ΠΕΝ Δημήτρη Οικονόμου, Νίκο Ταγαρά τον ΓΓ ΥΠΕΝ Ευθύμιο Μπακογιάννη και τον πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό. Ολόκληρη η επιστολή την οποία υπογράφει ο Δημήτρης Ξυνομηλάκης πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ έχει ως εξής:
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Δεν ξέρουμε πώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες. Η μία προθεσμία πίσω από την άλλη, η μία διαβούλευση μετά την άλλη.
Ακούμε για μεγάλες επενδύσεις, αλλά μάλλον λίγοι ή κανείς δεν αξιολογεί όσο θα έπρεπε τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρότερες πράξεις τον πολιτών οι οποίοι δεν διαχειρίζονται έργα εκατομμυρίων, που δεν κινούν έργα εθνικής εμβέλειας, αλλά που με τη συνδρομή και συνεργασία των ελευθέρων επαγγελματιών μηχανικών αθροιστικά, τροφοδοτούν μία από τις ελάχιστες βαριές βιομηχανίες της Ελλάδας που έχουμε συνηθίσει να την λέμε «κατασκευαστικό κλάδο – οικοδομή».
Πού είναι η ηλεκτρονική διακυβέρνηση όταν η μία Υπηρεσία του κράτους ζητάει από τους πολίτες να προσκομίσουν τώρα / σήμερα, οι ίδιοι, μέσα από διαδικασίες ταλαιπωρίας, ουρές, αιτήσεις και αναμονή, έγγραφα και αντίγραφα που κάποια άλλη Υπηρεσία του Δημοσίου τα έχει ή και μπορεί να μην τα έχει καν στο αρχείο της, γιατί κάποια ποντίκια ή κάποια πλημμύρα μπορεί να φρόντισε να τα εξαφανίσει.
Και βέβαια σε τέτοιες έκτακτες καταστάσεις (covid-19 και προθεσμιών), οι επιτήδειοι μικροαπατεώνες διεκπεραιωτές, βρίσκουν κατάλληλο έδαφος, υπόσχονται σε ανυποψίαστους πολίτες πως αυτό μπορεί να γίνει άμεσα / τώρα και βέβαια με κάποια προκαταβολή, λες και αν όλο αυτό συντελεστεί αύριο ή μεθαύριο με πληρότητα ειλικρίνεια και σωστά, σε ένα κλίμα ηρεμίας για όλους χωρίς απειλές και ανέφικτες προθεσμίες, είναι λάθος και για αυτό ο πολίτης πρέπει να κατηγορηθεί και να καταδικαστεί.
Αυτό είναι μία μικρή μόνο εικόνα ενός αγώνα δρόμου που το έπαθλο είναι μάλλον η τιμωρία. Ο αγώνας έχει πολλές διαδρομές και αναφέρουμε κάποιες που μπορούμε τώρα να θυμηθούμε: ΥΠΕΝ, ΥΔΟΜ, ΥΠΠΟΑ, ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ, ΔΗΜΟΣ, ΔΟΥ, ΚΕΣΑ, ΣΑ, ΣΥΠΟΘΑ
Έχουμε τις περιβόητες προθεσμίες περί των αυθαιρέτων όπου, ας μας συγχωρέσουν κάποιοι που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους σε αυτά που γράφουμε, αυτούς που συντάσσουν, ορίζουν και προδιαγράφουν διαδικασίες και χρόνους, θα έπρεπε κανείς να τους ρωτήσει αν ποτέ έχουν ασχοληθεί και λειτουργήσει στα πλαίσια ενός μεσαίου μελετητικού γραφείου, που ασχολείται όχι με μεγαλεπήβολα έργα και επενδύσεις από αυτές που εξαγγέλλονται και συζητούνται σε μεγάλα meetings.
Πώς γίνεται κανείς να απαιτεί επιτακτικά και απειλητικά με κυρώσεις και ποινές σε μηχανικούς και ιδιοκτήτες, όταν ο ίδιος δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να είναι συνεπής και να παρέχει τα εργαλεία εκείνα, την οργάνωση εκείνη και τις διαδικασίες εκείνες, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του. Είναι προφανές πως η πλημμελή ενημέρωση των αρμοδίων περί των πραγμάτων και διαδικασιών είναι η αιτία για τέτοιες παλινωδίες.
Το αξιοπερίεργο είναι πως λύσεις απεγκλωβισμού από αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση έχουν προτείνει, τόσο ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ), καθώς και άλλοι επιστημονικοί φορείς, όμως οι αρμόδιοι δεν εννοούν να ακούσουν, να καταλάβουν απλές διαδικασίες, απλά πράγματα, γιατί δεν έχουν εικόνα και δεν φρόντισαν κάποιοι να τους ενημερώσουν ώστε να γνωρίζουν και να μην εκτίθενται στα μάτια της κοινωνίας.
Πέραν αυτών που μπορεί να λέγονται μεγάλες επενδύσεις – στρατηγικές επενδύσεις και όλα τα συναφή για τα οποία δίδεται δικαίως η μεγάλη μάχη, έχουμε και πολλά άλλα που είναι σε εξέλιξη κάτω από τους τίτλους: χωροταξικά, πολεοδομικά, περιβαλλοντικά, εκτός σχεδίου δόμηση, οικοδομικός κανονισμός κλπ, τα οποία έτρεξαν με διαβουλεύσεις μέσα στον Αύγουστο και τους προηγούμενους καλοκαιρινούς μήνες, χωρίς τη συνεργασία θεσμικών φορέων, επιστημονικών και επαγγελματικών, ή στον βαθμό που θα έπρεπε, που έρχονται να περιπλέξουν έναν ήδη βεβαρημένο νομοθετικό κυκεώνα πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας. Όλα αυτά διαδραματίζονται σε μια γνωστή σε όλους μας συγκυρία υγειονομική, οικονομική και ολίγον πολεμική, πάντοτε με την επίκληση της βελτίωσης, της απλούστευσης και κάποιας κωδικοποίησης που κάποτε θα γίνει.
Ο χρόνος τελειώνει. Οι προθεσμίες σε λίγο θα λήξουν, το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ προφανώς αγκομαχά, λειτουργεί και δεν λειτουργεί κάτω από την πίεση του όγκου των καταχωρήσεων, τα αρχεία των ΥΔΟΜ υπολειτουργούν, οι Δήμοι, τα Δασαρχεία και οι Εφορίες προσπαθούν να συντονιστούν, ενώ οι πολίτες με τους μηχανικούς και τους λογιστές είναι στη μέση, αυτοσχεδιάζουν και προσπαθούν να πετύχουν το ακατόρθωτο, το ανέφικτο.
Χαρακτηριστική είναι η αυξανόμενη ζήτηση αντιγράφων οικοδομικών αδειών προκειμένου να γίνει έλεγχος νομιμότητας στα ακίνητα, με αποτέλεσμα οι αιτήσεις αυτές να ικανοποιούνται ακόμα και σε 1,5 ή 2 μήνες. Η κατάσταση χειροτερεύει σε περιοχές με ειδικά μέτρα covid, όπου οι Υπηρεσίες είναι πρακτικά κλειστές. Σε συνέπεια αυτού πολλά ακίνητα δεν μπορούν να υπαχθούν στον Ν.4495/2017 και να ολοκληρωθεί η καταχώρηση αρχείων, δηλώσεων προηγούμενων νόμων.
Που είναι τα εργαλεία, και με βάση ποιο σαφές πλαίσιο στοιχείων, διατάξεων και διαδικασιών εκτελούμε το επιστημονικό και τεχνικό έργο μας; Βάσει ποιων σαφώς διατυπωμένων κριτηρίων, προδιαγραφών και απαιτήσεων θα κριθούμε σαν μηχανικοί;
Ως εργαλεία εννοούμε τον εφοδιασμό του συστήματος με αεροφωτογραφίες, όπως ορίζει ο νόμος, τη λειτουργία των επιτροπών που ορίζει ο νόμος και τις τροπολογίες των διατάξεων της τελευταίας στιγμής. Ο πρόσθετος φόρτος επιτροπών όπως τα ΣΑ, ΣΥΠΟΘΑ, ΚΕΣΑ κλπ, τις αναγκάζει να μην μπορούν να ανταποκριθούν έγκαιρα στις προθεσμίες. Σας θυμίζουμε πως αν πχ στα ιστορικά κέντρα δεν ανέβει ως αρχείο η συνηγορία 2 επιτροπών, δεν επιτρέπεται να συμπληρωθούν αρχεία ή να πληρωθούν τα πρόστιμα.
Οι ανύπαρκτες ή οι ελλιπέστατες συνήθως προφορικές οδηγίες, χωρίς καμία ουσιαστική νομική ισχύ, λειτουργούν ως ‘’ερμηνευτικές διατάξεις’’.
Οι μηχανικοί, οι συμβολαιογράφοι, οι λογιστές, οι υπάλληλοι των Υπηρεσιών Δόμησης, το ΤΕΕ, όλοι δίνουν οδηγίες.
Μήπως υπάρχει στη σκέψη των συντακτών όλων αυτών των προθεσμιών που συνοπτικά αφορούν: αυθαίρετα κάθε κατηγορίας, διαδικασίες Δασαρχείων, διαδικασίες τετραγωνικών μέτρων Δήμων, διαβούλευση νομοσχεδίων του ΥΠΕΝ, πώς η διευθέτηση και η λύση των προ των πυλών προβλημάτων που θα δημιουργηθούν, θα δοθεί σε δικαστικές αίθουσες, σε πειθαρχικά συμβούλια, σε ανώτερες και ανώτατες επιτροπές του Υπουργείου, όπου ο καθένας θα υπερασπίζεται τον εαυτό του και θα κατηγορεί το κράτος, τους ελεγκτές για τις ελλείψεις, τις παραλήψεις και υπερβάσεις καθήκοντος σε κάθε επίπεδο;
Η πολιτεία συνήθως πρέπει να δίνει το καλό παράδειγμα, η πολιτεία πρέπει να ορίζει με σαφήνεια αρμοδιότητες.
Άλλη μία μεγάλη πληγή που δεν έχει ακόμα επουλωθεί παρά τους συνεχείς προβληματισμούς και που έχει συζητηθεί πολλές φορές, είναι η σχέση του ΥΠΕΝ με το ΥΠΠΟΑ και δεν είναι τυχαία η αναφορά μας, μιας και η εμπλοκή τους είναι μέσα στις διαδικασίες των δηλώσεων αυθαιρέτων και όχι μόνο, κατά τρόπο ομιχλώδη.
Προτείνουμε άμεσα να αποσυρθούν όλες οι καταληκτικές ημερομηνίες για όλα τα παραπάνω, ώστε να δοθεί τέλος στην αγωνία των συναδέλφων που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να διαχειριστούν με συνέπεια και ακρίβεια. Παρά τη δημοσίευση των ανέφικτων προθεσμιών, το ενδιαφέρον των ιδιοκτητών είναι μεγάλο και φάνηκε στον ασυνήθιστο φόρτο των Υπηρεσιών των ΥΔΟΜ, των Επιτροπών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, των Υπουργείων, των Εφοριών Αρχαιοτήτων κλπ.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι η πλατφόρμα του ΤΕΕ δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο όγκο δεδομένων και σε τέτοια ασφυκτικά χρονικά περιθώρια. Η μεγάλη δυσκολία μεταφράζεται σε αδυναμία ή μεγάλες καθυστερήσεις στην καταχώρηση των στοιχείων, των αρχείων ή την εισαγωγή νέων υπαγωγών ή την πληρωμή των πρόστιμων και των παράβολων.
Επιγραμματικά θα πρέπει να εντοπιστούν και να αναγνωριστούν τα προβλήματα σε όλη αυτή τη διαδικασία, σε όλη την Ελλάδα, έτσι ώστε το ΥΠΕΝ ως αρμόδιο Υπουργείο και σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ, τους Δήμους και τα Δασαρχεία, να επανεκτιμήσει τα πλήρη πραγματικά δεδομένα της κατάστασης και να δοθούν λύσεις στα προβλήματα.
Περιμένουμε κάποια ουσιαστική παρέμβαση, με αγωνία, με άγχος, στα όρια της επαγγελματικής αλλά και ψυχικής μας υγείας, γιατί ο χρόνος τελειώνει και θα φταίνε οι μηχανικοί.
Κύριοι, να φταίμε για τα πάντα, πρώτα όμως θα πρέπει να έχουμε όλα εκείνα τα εργαλεία που η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μας παρέχει.
Όλα, όχι μερικά και ατελή.
update 15/9/2020, 15:00:
Απάντηση του ΥΠΕΝ: ΟΧΙ σε όλα!
Λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση του θέματος, το ΥΠΕΝ εξέδωσε «σκληρή» ανακοίνωση όπου αρνείται κάθε ενδεχόμενο παράτασης για τα αυθαίρετα, άρα και την αναγνώριση των προβλημάτων που με ευθύνη του έχουν δημιουργηθεί. Δείτε εδώ την ανακοίνωση:
