Πηγή Εικόνας: ΑΠΕ-ΜΠΕΤο Πρόγραμμα Εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα παρουσίασε αναλυτικά ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου στο χθεσινό Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ).
Το σχέδιο αυτό της κυβέρνησης, που καλεί μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια να καλυφθεί μια συνταγματική επιταγή του 1975 που δεν έχει ακόμη προχωρήσει, παρουσίασε αναλυτικά το economix.gr, πριν λίγες ημέρες.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, στόχος του Προγράμματος, συνολικού ύψους 200 εκατ. ευρώ, που δεν προβλέπει καμία επιβάρυνση για τους Δήμους – μέσα από χρηματοδότηση ΕΤΕπ-ΤΠ&Δ-Κτηματολογίου, είναι να καλυφθεί μέσα στη δεκαετία το 100% των Δημοτικών Ενοτήτων της χώρας.
«Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια συνιστούν το πρώτο και πιο σημαντικό, επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, δεδομένου ότι με αυτά καθορίζονται οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης, περιοχές προς πολεοδόμηση για επεκτάσεις, καθώς και τα βασικά δίκτυα υποδομών, όπως το δημοτικό οδικό δίκτυο για όλες τις Δημοτικές Ενότητες της χώρας. Μέχρι σήμερα, υπάρχουν πολεοδομικά σχέδια μόλις για το 20% των Δημοτικών Ενοτήτων της χώρας. Ως αποτέλεσμα, δυσχεραίνεται η νόμιμη οικοδομική δραστηριότητα, ενώ υποθάλπεται η αυθαίρετη δόμηση, παρεμποδίζονται οι αναγκαίες επεκτάσεις πόλεων και οικισμών και ανακόπτονται οι προοπτικές βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξη που θα αναδεικνύουν τα στρατηγικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής» ανέφερε ο κ. Οικονόμου.
Θυμίζουμε ότι η αλλαγή της ονομασίας – αλλά και της σημασίας – των Τοπικών Σχεδίων που μέχρι πρόσφατα ονομάζονταν Χωρικά, δηλαδή ΤΧΣ, έγινε με το πρόσφατο περιβαλλοντικό πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ. Με την αλλαγή στη σημασία και στην ονομασία του σχεδιασμού αυτού ιδαφώνησε ο επιστημονικός φορέας των Χωροτακτών-Πολεοδόμων (ΣΕΠΟΧ), ο οποίος υποστηρίζει, με λίγα λόγια, ότι ενώ οι μέχρι τώρα νόμοι υποστήριζαν ότι τα ΤΧΣ είναι χωρικά σχέδια (οργάνωσης του χώρου δηλαδή), πλέον γίνονται πολεοδομικά (ρυθμιστικά, με λεπτομέρειες, για κάθε περιοχή). Σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ ο σχεδιασμός πρέπει να γίνεται σε επίπεδο Δήμου και όχι δημοστικής ενότητας, ενώ υποδεικνύει και ένα τεράστιο κενό στον χωροταξικό σχεδιασμό: ότι ο σχεδιασμός του χώρου, από τη στιγμή που τα ΤΧΣ γίνονται ΤΠΣ, γίνεται μόνο σε επίπεδο περιφέρειας… Ο κ. Οικονόμου έχει τοποθετηθεί πολλάκις για όλα αυτά και, πέρα από την προσωπική του άποψη για την αναγκαιότητα να γίνονται σε επίπεδο δημοστικής ενότητας και όχι δήμου, υποστηρίζει επιπλόεν ότι τα μεγάλα σχέδια είναι πολύ πιο σύνθετα και δεν αρκεί το μελετητικό δυναμικό της χώρας για να ολοκληρωθούν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Όπως επανέλαβε ο υφυπουργός στην ΚΕΔΕ, τα μισά από τα υφιστάμενα πολεοδομικά σχέδια, που καλύπτουν μόλις το 20% των Δημοτικών Ενοτήτων της χώρας -το μικρότερο ποσοστό στην ΕΕ- είναι παρωχημένα και χρήζουν επικαιροποίησης.
Η υλοποίηση του Προγράμματος εκτιμάται πως θα ξεκινήσει σταδιακά από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και θα εξελιχθεί σε φάσεις ανά εξάμηνο, κάθε μία εκ των οποίων περιλαμβάνει 200 μελέτες, προκειμένου να καλυφθούν οι περίπου 1.135 Δημοτικές Ενότητες της χώρας. Μέσα σε διάστημα 3 ετών θα έχουν ολοκληρωθεί οι αναθέσεις σε όλη την Ελλάδα.
Παπαστεργίου-ΚΕΔΕ: ένα σύγχρονο εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη κάθε Δήμου
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Τρικκαίων, κ. Δημήτρης Παπαστεργίου δήλωσε: «Η παρουσία στη συνεδρίαση του ΔΣ της ΚΕΔΕ του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Οικονόμου ήταν πολύ σημαντική γιατί αφενός μας έδωσε τη δυνατότητα να ακούσουμε από πρώτο χέρι τον σχεδιασμό για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και αφετέρου αφουγκράστηκε και ο ίδιος τις αγωνίες των Δήμων. Το νέο πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων είναι κομβικό για την ανάπτυξη της χώρας. Μέχρι τώρα υπήρχε ένα σαθρό υπόβαθρο και πλέον θα έχουμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε ένα σύγχρονο εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη κάθε Δήμου ολόκληρης της Ελλάδας. Η ΚΕΔΕ, και με τη συμμετοχή της στη συντονιστική επιτροπή που μας ανακοίνωσε ο κ. Υφυπουργός, για την παρακολούθηση του προγράμματος θα είναι πάντα στο πλευρό του Υπουργείου για την υλοποίηση του».
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Οικονόμου, μέσα από τα ΤΠΣ θα γίνεται χωροθέτηση μεγάλων, δημόσιων και ιδιωτικών, επενδύσεων. Επίσης, θα υπάρχει τοπικό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, καθώς και τοπικό σχέδιο διαχείρισης καταστροφών και κινδύνων. Στην τελευταία μάλιστα περίπτωση, το σχέδιο δείχνει πού μπορεί να συγκεντρωθεί ο πληθυσμός, πού υπάρχουν αποθήκες, πού βρίσκονται δρόμοι διαφυγής ανάλογα με τον πιθανό κίνδυνο.
Έρχονται και αλλαγές σε νομοθεσία και αποφάσεις
Οι καθοριστικοί παράγοντες για την επιτάχυνση της εκπόνησης των ΤΠΣ στα 2,5 χρόνια από την ανάθεση, ενώ μέχρι σήμερα χρειάζονταν 12-15 χρόνια, είναι δύο. Πρώτον, θα είναι έτοιμες τον Οκτώβριο συγκεκριμένες οδηγίες για τους μελετητές σχετικά με όλα τα βασικά ζητήματα πολιτικής που θα έχουν να αντιμετωπίσουν τα ΤΠΣ, όπως για παράδειγμα τι γίνεται με την εκτός σχεδίου δόμηση, τις επεκτάσεις ή τις αναπλάσεις. Συνεπώς, θα περιορίζεται κατά πολύ το φάσμα των εναλλακτικών επιλογών που σήμερα καθυστερεί τη διαδικασία. Παράλληλα, η υποστήριξη της επίβλεψης για κάθε μελέτη θα ανατίθεται σε εξωτερικό σύμβουλο, ο οποίος θα συντονίζει ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς που απαιτείται και θα οργανώνει τη διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς από την πρώτη ημέρα.
Όσον αφορά δε στον καθορισμό των δημοτικών οδικών δικτύων και την οριοθέτηση οικισμών, δεδομένου ότι υπάρχουν ανά την Ελλάδα ορισμένες περιπτώσεις όπου εντοπίζονται επείγοντα προβλήματα, θα είναι δυνατόν από τον Σεπτέμβριο να προχωρήσουν με αυτοτελείς μελέτες που θα ανατεθούν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Σύντομα, θα βγει πρόσκληση προς τους Δήμους της χώρας για να εκδηλώσουν προτεραιότητες ως προς αυτά τα δύο ειδικά αντικείμενα.
Η πρόσκληση του προγράμματος
Η πρόσκληση για την εκκίνηση του Προγράμματος έχει ήδη σταλεί σε όλους τους δήμους της χώρας προκειμένου να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους και να προσδιορίσουν τη σειρά προτεραιότητας των Δημοτικών τους Ενοτήτων ως τις 10 Ιουλίου 2020.
Μπορείτε να δείτε το σχετικό έγγραφο του κ. Οικονόμου εδώ, από το site της ΚΕΔΕ, η οποία το δημοσιοποίησε – και όχι το ΥΠΕΝ το ίδιο.
Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά παρακάτω στο economix.gr τί υποστηρίζει στην επιστολή του προς τους δήμους ο αρμόδιος για την χωροταξία υφυπουργός ΠΕΝ.
Ωστόσο οφείλουμε να αναδείξουμε και κάτι που μας κάνει εντύπωση: αντί να εμπλέξει την ΚΕΔΕ στη συγκέντρωση των τεχνικών εκθέσεων κλπ των δήλων της χώρας, είτε έστω τις υπηρεσίες του ΥΠΕΝ ο κ. Οικονόμου επιλέγει κάτι ου δεν συνηθίζεται καθόλου στη δημόσια διοίκηση: ζητά ευθέως από τους δήμους να στείλουν στο προσωπικό του γραφείο και στο υπηρεσιακό του email τις προτάσεις του! Σε άλλες περιπτώσεις αυτό θα το έλεγε κάποιος έμπειρος παρατηρητής ως περίπτωση «περάστε διά υπόθεσίν σας» κλπ κλπ.
Σύμφωνα με την επιστολή Οικονόμου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προγραμματίζει την ενεργοποίηση Προγράμματος για την «Εκπόνηση Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων – ΤΠΣ» στο σύνολο της Χώρας. Η καθυστέρηση στην ενεργοποίηση του προγράμματος, σε σχέση με παλαιότερες εξαγγελίες, οφείλεται στο ότι η χρηματοδότησή
του με τον τρόπο που είχε προβλεφθεί με την ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΓΡΓΓ/32989/627/11.04.2019, στην πραγματικότητα δεν είχε εξασφαλιστεί. Μετά από πολύμηνες προσπάθειες του ΥΠΕΝ, υπάρχει πλέον σήμερα βέβαιη χρηματοδότηση, και συνεπώς είναι δυνατή η έναρξη του προγράμματος. Τα ΤΠΣ συνιστούν το 1ο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού της Χώρας, και το πιο σημαντικό, δεδομένου ότι σε αυτό το επίπεδο καθορίζονται οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης κάθε Δημοτικής Ενότητας. Σκοπός του Προγράμματος είναι η ταχεία ολοκλήρωση των ΤΠΣ για το σύνολο των Δημοτικών Ενοτήτων της Χώρας ούτως ώστε μέσω αυτών να θεσμοθετηθούν σχέδια χρήσεων γης για όλη την ελληνική επικράτεια. Η χρηματοδότηση του Προγράμματος θα καλυφθεί από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης ή/και πόρους του Ταμείου Παρακαταθηκών & Δανείων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και η αποπληρωμή του θα γίνει από το ΥΠΕΝ (μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων). Συνεπώς, οι δήμοι δεν θα έχουν κάποια οικονομική επιβάρυνση. Η υλοποίησή του Προγράμματος θα είναι σταδιακή και θα προωθηθεί κατά «φάσεις ανάθεσης μελετών»,
καθεμία από τις οποίες θα περιλαμβάνει περίπου 200 μελέτες, έως ότου καλυφθούν όλες οι Δημοτικές Ενότητες της Χώρας. Οι μελέτες της 1ης Φάσης των αναθέσεων αναμένεται να προκηρυχθούν εντός του Σεπτεμβρίου 2020 και οι επόμενες φάσεις θα ενεργοποιούνται σε διάστημα έξι (6) μηνών, περίπου, από την προηγούμενη, με στόχο την ολοκλήρωση του σχεδιασμού σε όλη τη χώρα μέσα σε μια 6ετία.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο υφυπουργός ΠΕΝ καλεί όλους τους πρωτοβάθμιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Χώρας (Δήμους) να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή τους στο Πρόγραμμα, υποβάλλοντας Αίτημα Εκδήλωσης ενδιαφέροντος μαζί με σχετική τεχνική έκθεση.
Λόγω της σταδιακής υλοποίησης του προγράμματος, κατά τον κύριο Οικονόμου, θα πρέπει οι ίδιοι οι Δήμοι να κατατάξουν τις δημοτικές τους ενότητες σε σειρά προτεραιότητας, τριών επιπέδων:
α) πολύ υψηλής, β) υψηλής και γ) μέσης προτεραιότητας.
Επισημαίνεται στην επιστολή ότι για την κατάταξη των ΔΕ σε κάποια από τις παραπάνω βαθμίδες πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο βαθμός ωρίμανσης του πολεοδομικού σχεδιασμού 1ου επιπέδου της καθεμιάς, ο οποίος ενδέχεται να διαφοροποιείται. Κάποιες ΔΕ μπορεί να διαθέτουν ήδη πολεοδομικό σχεδιασμό 1ου επιπέδου (κυρίως εγκεκριμένα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του Ν.2508/1997) ο οποίος, κατά την άποψη των ΟΤΑ, χρήζει αναθεώρησης ή να μην διαθέτουν εγκεκριμένα σχέδια ή αυτός ο σχεδιασμός να είναι σε εξέλιξη.
Λαμβάνοντας υπόψη και τα παραπάνω αιτήματα, το ΥΠΕΝ θα προτεραιοποιήσει τις ΔΕ που θα ενταχθούν σε κάθε φάση υλοποίησης με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
(α) αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και πιέσεις της ΔΕ (ενδεικτικά αναφέρονται: επενδυτικό ενδιαφέρον από ιδιώτες, προγραμματισμένη μεγάλη δημόσια επένδυση, ύπαρξη ή σχεδιασμός ολοκληρωμένης εδαφικής στρατηγικής / επένδυσης, έντονη οικοδομική δραστηριότητα)
(β) περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της ΔΕ, από άποψη φυσικού, πολιτιστικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (ενδεικτικά αναφέρονται: περιοχές εντός σχεδίου με πολύ υψηλές πυκνότητες, μεγάλες ελλείψεις σε κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους, σημαντικές συγκεντρώσεις κτισμάτων, κατοικίας ή άλλων δραστηριοτήτων στις εκτός σχεδίου περιοχές, μεγάλος αριθμός αυθαίρετων κτισμάτων στις εντός και εκτός σχεδίου περιοχές, σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι ή μνημεία μέσα στον οικιστικό ιστό, πολύ
αξιόλογα τοπία ή στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που χρήζουν προστασίας και για τα οποία δεν υπάρχει σχετικό καθεστώς)
(γ) κοινωνικά χαρακτηριστικά της ΔΕ (ενδεικτικά αναφέρονται: συγκεντρώσεις μειονοτικών ή/και ειδικών ομάδων πληθυσμού σε συγκεκριμένες περιοχές, οικιστικοί θύλακες με ομάδες πληθυσμού που εμφανίζουν / χαρακτηρίζονται από υψηλό ποσοστό ανεργίας και πολύ χαμηλά εισοδήματα, περιοχές υποδοχής προσφυγικών ροών)
Τα αιτήματα εκδήλωσης ενδιαφέροντος των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ της Χώρας θα έχουν ως επίπεδο αναφοράς τη ΔΕ και θα περιλαμβάνουν (με μορφή συνοπτικής τεχνικής έκθεσης):
- Κατάταξη της κάθε ΔΕ σε μια από τις τρεις (3) προαναφερθείσες βαθμίδες προτεραιότητας
Αναφορά του βαθμού ωρίμανσης του πολεοδομικού σχεδιασμού 1ου επιπέδου για την κάθε ΔΕ (ήτοι: εγκεκριμένα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του Ν.2508/1997, μελέτες σε εξέλιξη, τίποτα από τα παραπάνω) - Σύντομη τεκμηρίωση για κάθε ΔΕ τουλάχιστον ενός από τα προαναφερθέντα κριτήρια α’, β’ και γ’ (με βάση σχετικό πρότυπο που στέλενει το ΥΠΕΝ)
- Σύμφωνη γνώμη για την υποβολή του αιτήματος από το αρμόδιο συλλογικό όργανο (ΔΣ ή άλλο).
Τα αιτήματα εκδήλωσης ενδιαφέροντος, υπογεγραμμένα από τον νόμιμο εκπρόσωπο του ΟΤΑ, θα υποβληθούν ΜΟΝΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ, στο email: secdepmin.envr@ypen.gr, υπόψη του αρμόδιου ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ κυρίου Οικονόμου…
Ως ημερομηνία έκδοσης της πρόσκλησης θεωρείται η 18/6 που εκδόθηκε από το γραφείο του Υφυπουργού ΠΕΝ – αμέσως μετά τη σχετική συνέντευξη τύπου – και όχι η παραλαβή της από τους ενδιαφερόμενους δήμους (δηλαδή όλη τη χώρα…) ούτε βέβαια από τη χθεσινή επίσκεψη στην ΚΕΔΕ, ενώ επιβάλλει ως τελευταία προθεσμία (μετά, δηλαδή, χάσατε…) την 10η Ιουλίου. Αλλά το ΥΠΕΝ θα τα βγάλει το πρόγραμμα καλό Οκτώβρη, όπως προκύπτει από τις ανακοινώσεις…
Σημειώνουμε, σύμφωνα και με το πνεύμα των παρατηρήσεων του ΣΕΠΟΧ, ότι απουσιάζει πλήρως από την επιστολή Οικονόμου κάτι που ο ίδιος δεσμεύθηκε και δημοσίως: η δυνατότητα να επιλέξει κάθε δήμος – ή γειτονικοί δήμοι – την εκπόνηση ΤΠΣ στο σύνολο της έκτασης τους ή σε πολλαπλές ΔΕ μέσα στον ίδιο δήμο ή σε διαδημοτικό επίπεδο, δηλαδή ένα ΤΠΣ για γειτονικές δημοτικές ενότητες διαφορετικών δήμων.
