Έξυπνες μετακινήσεις και φιλικές πόλεις με τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών

Μήνυμα ότι ο τάδε ο δρόμος έχει κίνηση, ειδοποίηση για τον επόμενο σταθμό φόρτισης του ηλεκτροκίνητου οχήματος αλλά και που έχει… πολλά φανάρια, είναι μόνο μερικές από τις πληροφορίες που θα έχουν οι οδηγοί μέσω των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών στο προσεχές μέλλον. Ολοένα και πιο κοντά βρίσκονται οι τεχνολογικές εξελίξεις και στην χώρα, δεδομένου ότι τα Τρίκαλα αποτέλεσαν πρωτοπόρο παγκοσμίως στην διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου για την αυτόματη οδήγηση, στο πλαίσιο της υλοποίησης του ερευνητικού προγράμματος City Mobil2.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Μεταφορών Γιάννη Κεφαλογιάννη, το ΥΠΟΜΕ δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να γίνονται εξυπνότερες οι μετακινήσεις των ανθρώπων και φιλικότερες οι πόλεις που ζουν. «Καθοριστική μεταβλητή σε αυτό το εγχείρημα είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας στις μεταφορές και γι΄ αυτό επιδιώκουμε την προσαρμογή της πολιτείας σε αυτές τις αλλαγές ή ακόμη καλύτερα, να προλειάνουμε το έδαφος για την έλευσή τους. Κεντρικοί πυλώνες της πολιτικής μας είναι η μικροκινητικότητα, οι ευφυείς μεταφορές, όπως οι ψηφιακές εφαρμογές στις συγκοινωνίες, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και η ηλεκτροκίνηση».

Έννοιες, όπως η ηλεκτροκίνηση, η συνεργατική συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα (CCAD), η αυτόνομη οδήγηση, το οn demand  Mobility δίνουν πλέον τη νέα διάσταση των μεταφορών του μέλλοντος οι οποίες θα έχουν μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, προς τον σκοπό επίτευξης μιας βιώσιμης κυκλικής οικονομίας στο πνεύμα της αναπτυξιακής στρατηγικής του Green Deal της ΕΕ για μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία με οικονομία ανταγωνιστική και  αποδοτική ως προς την χρήση των πόρων.

Βέβαια, από πολλές απόψεις τα σημερινά οχήματα αποτελούν ήδη «συνδεδεμένες συσκευές». Ωστόσο, σύντομα θα αλληλεπιδρούν και μεταξύ τους και με την υποδομή επί της οποίας θα κινούνται. Ακριβώς αυτή η αλληλεπίδραση είναι ο τομέας και η ουσία των Συνεργατικών Ευφυών Συστημάτων Μεταφοράς, τα οποία θα επιτρέπουν στους χρήστες του δικτύου, αλλά και στους διαχειριστές της κυκλοφορίας να μοιράζονται πληροφορίες και να τις χρησιμοποιούν για να συντονίζουν τις ενέργειες τους. Aυτή η ανάπτυξη  συνεργατικότητας και συντονισμού, υποβοηθούμενη από την ψηφιακή συνδεσιμότητα των οχημάτων μεταξύ τους (V2V – Vehicle to Vehicle), αλλά και των οχημάτων με το δίκτυο που χρησιμοποιούν (V2I – Vehicle to Infrastructure,) αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά τόσο την οδική ασφάλεια όσο και την αποτελεσματικότητα της κυκλοφορίας και την διευκόλυνση της οδήγησης, παρέχοντας στον οδηγό τις απαραίτητες πληροφορίες, ώστε να λάβει τις σωστές αποφάσεις και να προσαρμοστεί στην εκάστοτε κατάσταση των κυκλοφοριακών ροών.

Μάλιστα, η επικοινωνία μεταξύ των οχημάτων, των οχημάτων και της υποδομής, αλλά και των οχημάτων με τους άλλους χρήστες του δικτύου, υποβοηθούμενη από τα συνεργατικά ευφυή συστήματα μεταφορών, είναι κομβική και για την ασφαλή μετάβαση στα μελλοντικά αυτοματοποιημένα οχήματα.

Συγκεκριμένα, οι εφαρμογές των ITS (Intelligent TransportSystems) μπορούν να ομαδοποιηθούν σε πέντε κατηγορίες:

1. Προηγμένα συστήματα αναλυτικών πληροφοριών ταξιδιωτών, που παρέχουν στους οδηγούς πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, όπως τις οδούς διαμετακόμισης, οδηγίες πλοήγησης, πληροφορίες σχετικά με καθυστερήσεις που οφείλονται σε συμφόρηση, ατυχήματα, τις καιρικές συνθήκες ή ακόμη και εργασίες επισκευής του οδικού δικτύου. 
2. Προηγμένα συστήματα διαχείρισης μεταφορών που περιλαμβάνουν συσκευές ελέγχου της κυκλοφορίας, όπως σήματα κυκλοφορίας, ράμπες, πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων και τα κέντρα λειτουργίας.
3. Προηγμένα συστήματα τιμολόγησης με τηλε-διόδια, τιμολόγηση της συμφόρησης, λωρίδες με αμοιβή (EXPRESS) και τιμολόγηση βάση της απόστασης που διανύθηκε μέσω συστημάτων τελών.
4. Αναλυτικά δημόσια συστήματα μεταφορών, για παράδειγμα, να επιτρέπεται σε τρένα και λεωφορεία νααναφέρουν τη θέση τους ώστε οι επιβάτες να μπορούν να ενημερώνονται για το καθεστώς σε πραγματικό χρόνο (από την άφιξη και την αναχώρηση). 
5. Πλήρης ενσωμάτωση ευφυών συστημάτων για την επικοινωνία (οχημάτων με τις υποδομές ή μεταξύ των οχημάτων), σχετικά με περιουσιακά στοιχεία με τη χρήση αισθητήρων στα οχήματα, στις άκρες των δρόμων, στα φανάρια και σε άλλα οχήματα.