Ακριβώς μέσα στην περίοδο που γίνεται η προσπάθεια για την επανεκκίνηση της οικονομίας και ειδικά της εστίασης, των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος κλπ, το ΥΠΕΝ με μια «απόφαση» – εγκύκλιο, που πρέπει να πάρει βραβείο ΟΣΚΑΡ για το timing της, επιβάλλει επιπλέον γραφειοκρατία και καθυστερήσεις εκεί όπου υποτίθεται ότι θέλει να τρέξει η κυβέρνηση τα πράγματα…
Με λίγα λόγια, τα καταστήματα εστίασης με υπαίθριους χώρους δεν μπορούν να εγκαταστήσουν σε αυτούς τους χώρους σχεδόν τίποτε εκτός από τραπέζια και καρέκλες! Δηλαδή ούτε τέντες, ομπρέλες, ζαρντινιέρες, ξύλινα ή άλλα καταστρώματα, προστατευτικά από βροχή και άνεμο, ούτε καν μόνιμες ή ημιμόνιμες παροχές ρεύματος για ανεμιστήρες ή φως! Ούτε καν να πακτώσουν στο έδαφος κάτι για ασφάλεια, ή να προστατέψουν τους θαμώνες από βροχή! Και αυτό γιατί με ειδική εγκύκλιο το ΥΠΕΝ ζητά από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες να γνωμοδοτούν τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής για κάθε εργασία, ακόμη και αν δεν χρειάζεται καμία άδεια (!) από τις πολεοδομίες, προκειμένου να είναι νόμιμες οι εργασίες αυτές! Και αυτό αφορά κυρίαρχα, αλλά όχι μόνο, τους κλάδους των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος όπως λέγεται πολεοδομικά η εστίαση, που υποτίθεται ότι η κυβέρνηση τους δίνει πλέον, ως έκτακτο μέτρο ενίσχυσης και προστασίας της δημόσιας υγείας, τη δυνατότητα να καταλάβουν επιπλέον δημόσιο χώρο.
Ποιες περιοχές πρέπει να περάσουν από… τον γκισέ!
Και η ρύθμιση αυτή αφορά σε ιστορικά κέντρα πόλεων (πχ Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς κλπ), ιστορικούς τόπους (Χαλκίδα, Δράμα κλπ), σε μεγάλα και γνωστά κυκλαδονήσια με παραδοσιακή αρχιτεκτονική (Σαντορίνη κλπ), αλλά και σε πολλά μικρά νησιά της χώρας (Κίμωλος, Δονούσα, (Άνω) Κουφονήσι, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Αμοργός, Ανάφη, Σίκινος, Φολέγανδρος, Τήλος, Νίσυρος, Χάλκη, Μεγίστη, Κάσος, Τέλενδος, Ψέριμος, Αστυπάλαια, Λειψοί, Αγαθονήσι, Αρκοί, Αγ. Ευστράτιος, Οινούσσες, Ψαρά, Φούρνοι, Θύμαινα), όπως και – φυσικά – σε οικισμούς ή περιοχές χαρακτηρισμένους ως μνημεία (Πάτμος, Μονεμβασιά, Παλαιά Πόλη Ρόδου κλπ). Η απόφαση μάλιστα δεν αφορά μόνο τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αλλά κάθε οικοδομή ή δραστηριότητα σε τέτοιες περιοχές αλλά εστιάζουμε το ρεπορτάζ στην εστίαση διότι υποτίθεται ότι ελήφθησαν από την κυβέρνηση ειδικά μέτρα για να μπορούν να κάνουν χρήση επιπλέον δημόσιου χώρου…
Και αν για παράδειγμα σε περιοχές όπως η Ρόδος και η Πάτμος κλπ είναι όλοι συμβιβασμένοι με τέτοιες διατάξεις, καθώς δεν επιτρέπεται, όπως λένε στην αγορά, «ούτε καρφί να βάλεις χωρίς την έγκριση αρχαιολογίας και πολεοδομίας», καθώς πρόκειται για ιστορικά μνημεία, η ίδια ακριβώς πρόβλεψη, χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση, επεκτείνεται τώρα σε εκατοντάδες περιοχές της χώρας!
Και όλα αυτά την ώρα που κυβέρνηση και αυτοδιοίκηση προσπαθούν να πείσουν τους καταστηματάρχες να τηρούν τις αποστάσεις που προβλέπονται για προφύλαξη από πιθανή μετάδοση του κορωνοϊού, δίνοντάς τους ως κίνητρο την έκταση σε δημόσιο χώρο. Σημειώστε ότι η νέα γραφειοκρατία που εισάγεται δεν αφορά μόνο τον δημόσιο χώρο αλλά και τα αδειοδοτημένα καταστήματα τα ίδια, που πιθανόν θέλουν να βάλουν ένα φως επιπλέον, μία πλαϊνή τέντα, έναν ανεμιστήρα κλπ ή να κάνουν μια επισκευή. Εστιάζουμε όμως στο δημόσιο χώρο, τόσο διότι υποτίθεται ότι η παραχώρησή του ήταν έναν κίνητρο προς τις επιχειρήσεις από την κυβέρνηση όσο και διότι προβλέπεται όσοι θέλουν να κάνουν κάτι στον επιπλέον (για παράδευγμα να βάλουν ένα ντεκ σε έναν δρόμο που θα πεζοδρομηθεί για να καθαρίζεται εύκολα σε σχέση με την άσφαλτο…) σε αυτόν δημόσιο χώρο που θα πάρουν από το δήμο (που θα πρέπει να τους τον εγκρίνει, αφού καταθέσουν αίτηση κλπ) να αδειοδοτούνται. Εκεί χτυπάει το ΥΠΕΝ με τη νέα «διευκρινιστική» εγκύκλιο που ζητάει να γνωμοδοτούν τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής! Οπότε αντίο ταχύτητα αδειοδότησης και αντίο καταπολέμηση της γραφειοκρατίας!
Τί όρους βάζει το ΥΠΕΝ για ΚΑΘΕ οικοδομική εργασία, με ή χωρίς άδεια…
Συγκεκριμένα, με την με ημερομηνία 22/05/2020 και υπ’ αριθμόν ΥΠΕΝ/∆ΕΣΕ∆Π/48772/527 Εγκύκλιο του ΥΠΕΝ – και συγκεκριμένα της Δ/ΝΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – που φέρει την αυξημένου κύρους υπογραφή όχι ενός υπηρεσιακού παράγοντα (ώστε να είναι γνώμη) αλλά του αρμόδιου υφυπουργού (ώστε να είναι εντολή προς τις αρμόδιες υπηρεσίες) αρμόδιου για την Χωροταξία και το Αστικό Περιβάλλον Δημήτρη Οικονόμου, και τίτλο «Διευκρινήσεις σχετικά με τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.)» το ΥΠΕΝ εντέλει όλες τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας και από εκεί όλες τις Υπηρεσίες Δόμησης να λάβουν υπόψιν τους ότι «η έγκριση του Συμβουλίου είναι προϋπόθεση για οποιαδήποτε αδειοδοτική διαδικασία στη συνέχεια, αλλά ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ»
Το οξύμωρο είναι ότι ζητάει από τις ΥΔΟΜ να ερευνούν (μη γράψουμε τώρα τί πραγματικά συμβαίνει με τους ελέγχους και τις αυτοψίες των Πολεοδομιών, όλη η χώρα το γνωρίζει, ιστορικά, ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί…) ακόμη και τις εργασίες που ΔΕΝ αδειοδοτούν, άρα δεν γνωρίζουν.
Με την υπηρεσιακή αργκό το ΥΠΕΝ εννοεί τις εργασίες μικρής κλίμακας που εκδίδονται με ευθύνη μηχανικού και χωρίς εμπλοκή των ΥΔΟΜ, οι οποίες απλά ελέγχονται (υποτίθεται…) από τις ΥΔΟΜ. Όμως η επιλογή των λέξεων από το ΥΠΕΝ (ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ) μπορεί να ερμηνευτεί ακόμη και για εργασίες που δεν απαιτείται οποιαδήποτε άδεια! Και τρέχα γύρευε τι θα εμηνεύσει κάθε υπάλληλος ή δικαστής, αν φτάσουμε σε κάτι τέτοιο… Διότι ο νόμος δεν ορίζει πουθενά ποιες ακριβώς είναι ΟΛΕΣ οι οικοδομικές εργασίες, αλλά μόνο αυτές που ρυθμίζονται και πρέπει να αδειοδοτούνται ή να εξαιρούνται. Με λίγο χιούμορ, και λίγο τραβηγμένα: ούτε καρφί, ούτε τρύπα στον τοίχο δεν μπορεί να γίνει…
Το ΥΠΕΝ επικαλείται τον νόμο 4495 (που ρυθμίζει συνολικά τα θέματα οικοδομικών αδειών, αυθαιρέτων κλπ) όπου υπάρχει τέτοια διάταξη, για λόγους προστασίας της αρχιτεκτονικής κλπ των πόλεων μας και της ρύθμισης της «όρεξης» διαφόρων για εντυπωσιασμούς κλπ. Και πράγματι ειδικά στους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία, εκεί που υπάρχουν αυστηροί αρχιτεκτονικοί κανονισμοί κλπ όλοι είναι εξοικειωμένοι με αυτή τη διαδικασία.
Αλλά η επέκτασή της στο σύνολο όλων των περιοχών με οποιαδήποτε προστατευτική διάταξη (πχ με ένα απλό σχέδιο πόλης που λέει κάτι πολύ συγκεκριμένο) προκαλεί απορία γιατί επιλέγεται να τονιστεί τώρα… Κατά μία ανάγνωση μάλιστα μηχανικών της αγοράς (η οποία όμως δεν είναι η επικρατέστερη…) η εγκύκλιος μπορεί να ερμηνευτεί ότι αφορά οποιαδήποτε περιοχή υπάρχει οποιοσδήποτε πολεοδομικός σχεδιασμός – δηλαδή παντού – καθώς στους όρους δόμησης που προβλέπονται εκεί περιλαμβάνονται συντελεστές, αποστάσεις κλπ που με την επέκταση σε δημόσιο χώρο των επιχειρήσεων υπερκαλύπτονται!
Αγώνας για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής
Το περίεργο είναι ότι το ΥΠΕΝ έχει δώσει μάχη τους τελευταίους μήνες για να συγκροτηθούν και να λειτουργήσουν τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, με τη συμπαράσταση πολλών άλλων δημόσιων φορέων και του ΤΕΕ. Μάλιστα αφενός το ΥΠΕΝ έκανε και πανηγυρικές δηλώσεις ενώ αφετέρου το ΤΕΕ ανακοίνωσε την πρόοδο της λειτουργίας των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής. Και τώρα, με μια τέτοια απόφαση, πάνω που «ξεκόλλησαν» τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής έρχονται από την πλευρά του Υπουργείου να «πλημμυρίσουν» τα ΣΑ με νέες υποθέσεις και να δημιουργήσουν προβλήματα σε αρκετές τουριστικές περιοχές, κυρίως για εργασίες που δεν αδειοδοτούνται!
Για παράδειγμα σημειώνουμε ότι με βάση τα στοιχεία που ανακοίνωσε το ΤΕΕ για την ένταξη των Συμβουλίων Ηλεκτρονικής στο πληροφοριακό σύστημα e-adeies, το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του Κεντρικού Τομέα Αθηνών (που περιλαμβάνει την Αθήνα, δηλαδή ολόκληρο το ιστορικό κέντρο αλλά και μια ευρύτερη περιοχή μέχρι την Ακαδημία Πλάτωνος που είναι χαρακτηρισμένος ως ιστορικός τόπος) σε έναν μήνα λειτουργίας εξετάστηκαν και ολοκληρώθηκαν 19 φάκελοι! Φανταστείτε μόνο πόσα είναι τα καταστήματα στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και θα καταλάβετε πότε θα πάρουν έγκριση…
Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπήρξε πίεση αρμοδίων υπηρεσιακών για έκδοση τέτοιας εγκυκλίου, υπό τον φόβο ότι θα κληθούν να αναλάβουν μόνοι τους υπάλληλοι την ευθύνη για έγκριση κατασκευών, διαρρυθμίσεων, προσθηκών κλπ που κατά την άποψή τους δεν θα έπρεπε να έχουν. Έτσι «βρέθηκε» η λύση της κατεύθυνσης του διαμοιρασμού της ευθύνης με ένα συλλογικό όργανο (ως γνωστόν, στο δημόσιο όσο μοιράζεται η ευθύνη τόσο πιο ασφαλής νιώθει ο υπογράφων, όσο πιο πολλά «λαμβάνοντας υπόψιν» κλπ…) όπως τα ΣΑ, χωρίς να υπολογίζουν ότι αυτά έχουν ήδη συγκεντρωμένο μεγάλο όγκο υποθέσεων από προηγούμενους μήνες (υπάρχουν και περιπτώσεις χρόνων ήδη…) που δεν έχουν εξεταστεί.
Ολόκληρη η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ για τα ΣΑ
Διαβάστε εδώ επακριβώς τι αναφέρει η εγκύκλιος Οικονόμου:
ΠΡΟΣ : Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Επικράτειας
Δ/νσεις ΠΕΧΩΣΧ
(για ενημέρωση και των ΥΔΟΜ-Σ.Α.)
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
Θέμα : Διευκρινήσεις σχετικά με τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.)
Σχετ : 1. To άρθρο 7 του ν.4495/17 (όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 34 του ν.4546/18, το άρθρο 58 του ν.4643/19, το άρθρο 108 του ν.4674/20 και ισχύει).
- Η με Α.Π.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/11170/321/31-01-20 Απόφαση με θέμα «Τεύχος οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής», ΦΕΚ 313/Β/06-02-20
Σε συνέχεια ερωτημάτων, που διατυπώθηκαν από Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, ως προς τις αρμοδιότητές τους, διευκρινίζονται τα εξής :
- Για λόγους προστασίας και διασφάλισης της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος της χώρας και σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1ε, του άρθρου 7 του ν.4495/17 και στην παρ.3 του άρθρου 3 της (2) σχετικής απόφασης, στα οποία και σας παραπέμπουμε, η αρμοδιότητα των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και την παροχή σύμφωνης γνώμης επί αρχιτεκτονικών μελετών, οι οποίες διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία, που επιβάλλονται με ειδικές διατάξεις, οι οποίες ισχύουν ανά περιοχή, χωρίς να περιορίζεται μόνο στις περιπτώσεις των προστατευόμενων οικισμών (χαρακτηρισμένων ως παραδοσιακών). Ως εκ τούτου, εφόσον σε περιοχή –προστατευόμενη ή μη- ισχύουν ειδικές κανονιστικές διατάξεις δημοσιευμένες σε ΦΕΚ (όπως ΓΠΣ, ΣΧΟΑΠ, ΖΟΕ, Π.Δ/γματα, εγκεκριμένες Πολεοδομικές μελέτες κλπ) οι οποίες επιβάλλουν τον έλεγχο των αρχιτεκτονικών μελετών από τα Σ.Α., η έγκριση του Συμβουλίου είναι προϋπόθεση για οποιαδήποτε αδειοδοτική διαδικασία στη συνέχεια, αλλά ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ (άρθρο 30, ν.4495/17).
- Η παρ.1α, του άρθρου 7 του ν.4495/17 ορίζει ρητά, μεταξύ άλλων, ότι τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής έχουν αρμοδιότητα γνωμοδότησης για κάθε οικοδομική εργασία σε κτίρια ή γήπεδα που βρίσκονται σε ιστορικούς τόπους και αρχαιολογικούς χώρους. Κατά συνέπεια, η έγκριση του οικείου Σ.Α. αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε αδειοδοτική διαδικασία αλλά ακόμη και για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια της οικείας Υ.ΔΟΜ (άρθρο 30, ν.4495/17), εφόσον το ακίνητο εμπίπτει εντός των ορίων κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου ή ιστορικού τόπου. Η υποχρέωση αυτή είναι ανεξάρτητη και δεν πρέπει να συσχετίζεται ή συγχέεται με τις απαιτούμενες εγκρίσεις υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, όπως ρητά ορίζεται στο άρθρο 7, παρ.2 του (2) σχετικού.
Παρακαλούμε για την ενημέρωση των Υ.ΔΟΜ και των Σ.Α. χωρικής σας αρμοδιότητας για την πιστή τήρηση των ανωτέρω.
Τέλος, σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 7 του ν.4495/17, υφίσταται η δυνατότητα συγκρότησης περισσοτέρων του ενός Σ.Α. σε κάθε περιφερειακή ενότητα, εάν υπάρχει σχετική ανάγκη.
Ο Υφυπουργός Χωροταξίας & Αστικού Περιβάλλοντος
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
