Πηγή Εικόνας: jem sanchez στο pexelsΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της για μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.
Ο μηχανισμός δανειοδότησης θα υλοποιηθεί με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις που στηρίζουν τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία από τις δημόσιες αρχές προς όφελος των περιφερειών υψηλής έντασης άνθρακα και ανθρακούχων εκπομπών. Θα περιλαμβάνει 1,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και έως 10 δισ. ευρώ σε δάνεια από τους ίδιους πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους μεταξύ 25 και 30 δισ. ευρώ με σκοπό την παροχή βοήθειας στα εδάφη και τις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, δίνοντας προτεραιότητα στις περιοχές και τα εδάφη με περιορισμένη ικανότητα αντιμετώπισης του κόστους της μετάβασης.
Ο μηχανισμός δανειοδότησης θα είναι προσβάσιμος από όλα τα κράτη μέλη, αρχικά με βάση εθνικά κονδύλια, μέσω προσκλήσεων υποβολής προτάσεων που πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
- έργα που ωφελούν εδάφη προσδιοριζόμενα σε εγκεκριμένο εδαφικό σχέδιο δίκαιης μετάβασης·
- έργα που λαμβάνουν δάνειο από την ΕΤΕπ στο πλαίσιο του μηχανισμού δανειοδότησης· και
- έργα που δεν παράγουν επαρκείς ροές εσόδων από την αγορά.
Τα έργα πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με τη δανειοδοτική πολιτική της ΕΤΕπ. Στους επενδυτικούς τομείς θα περιλαμβάνονται οι υποδομές ενέργειας και μεταφορών, τα δίκτυα τηλεθέρμανσης, οι δημόσιες μεταφορές, τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης και οι κοινωνικές υποδομές, καθώς και άλλα έργα που μπορούν να ωφελήσουν άμεσα τις κοινότητες στις περιοχές που πλήττονται και να μειώσουν το κοινωνικοοικονομικό κόστος της μετάβασης προς μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050.
Τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης καταρτίζονται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη και θα εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα παράσχουν το πλαίσιο στήριξης από τους τρεις πυλώνες του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης: ένα Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο θα παρέχει επιχορηγήσεις, ένα ειδικό καθεστώς στο πλαίσιο του InvestEU για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, και τον μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα που προτείνεται τώρα. Η Επιτροπή παρέχει τεχνική υποστήριξη και στα 18 κράτη μέλη που το ζήτησαν για την ανάπτυξη των εδαφικών σχεδίων τους δίκαιης μετάβασης.
Επόμενα βήματα
Η σημερινή πρόταση θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με σκοπό την ταχεία έγκρισή της. Οι πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για έργα αναμένεται να ξεκινήσουν μετά την έγκριση και την έναρξη ισχύος του μηχανισμού δανειοδότησης του δημόσιου τομέα και την έγκριση των εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης. Πριν από την πρώτη πρόσκληση, θα πρέπει να υπογραφεί διοικητική συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προκειμένου να καθοριστούν οι ρυθμίσεις υλοποίησης του μηχανισμού.
Τα μέλη του Σώματος των Επιτρόπων και η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων δήλωσαν τα ακόλουθα:
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε τα ακόλουθα: «Σήμερα υλοποιούμε την υπόσχεσή μας για την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης στις λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες, με σκοπό να τους δοθεί η βοήθεια που χρειάζονται ώστε να μεταβούν σε μια περισσότερο κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Ο εν λόγω μηχανισμός δανειοδότησης θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων που μπορούν να συμβάλουν στην πράσινη μετάβαση σε περιοχές της Ευρώπης που είναι μεγαλύτερης έντασης άνθρακα και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις — επενδύσεις που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Καλώ τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να στηρίξουν την πρόταση αυτή, καθώς και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ως μέρος των προσπαθειών μας για να διασφαλίσουμε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα καταστεί πιο πράσινη και πιο ανθεκτική.»
Η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κ. Ελίζα Φερέιρα, δήλωσε τα ακόλουθα: «Παρόλο που έχουμε επικεντρωθεί στο να ξεπεράσουμε την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού, δεν πρέπει να ξεχνάμε τη ζημιά που προκαλεί στον πλανήτη μας η κλιματική αλλαγή. Όπως δήλωσε και η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν, δεν υπάρχει εμβόλιο κατά της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει όμως να διασφαλίσουμε ότι η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία θα πραγματοποιηθεί με δίκαιο τρόπο. Η σημερινή πρόταση αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για να διασφαλιστεί η δίκαιη μεταχείριση, καθώς συμπληρώνει τις προσπάθειες της πολιτικής συνοχής για τη στήριξη των περιφερειών και των πολιτών που είναι πιο ευάλωτοι απέναντι στις προσαρμογές οι οποίες αποσκοπούν σε μια κλιματικά ουδέτερη Ένωση.»
Η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κ. Λιλιάνα Πάβλοβα, πρόσθεσε: «Παρόλο που σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις τεράστιες κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που παρουσιάζει η COVID-19, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τη μακροπρόθεσμη σημαντική απειλή της κλιματικής αλλαγής. Ως κλιματική τράπεζα της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει δεσμευτεί να διαθέσει τουλάχιστον το 50 % της δανειοδότησής της σε δράσεις για το κλίμα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα έως το 2025 και να ευθυγραμμίσει όλη τη χρηματοδότησή της με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού έως το τέλος του έτους. Ο προτεινόμενος Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης, τον οποίο η ΕΤΕπ προτίθεται στηρίξει με τη χρηματοδότησή της, θα είναι καίριας σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η μετατροπή των οικονομιών μας προς ένα ουδέτερο ισοζύγιο του άνθρακα θα πραγματοποιηθεί με κοινά οφέλη και χωρίς δυσανάλογο κόστος μεταξύ των περιφερειών. Αυτό αντικατοπτρίζει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και συνάδει με τους στόχους της πολιτικής συνοχής για την παροχή βοήθειας σε κάθε περιφέρεια ώστε αυτή να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της, με σκοπό τη σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου και της ευημερίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.»
Ιστορικό
Ο μηχανισμός δανειοδότησης του δημόσιου τομέα αποτελεί τον τρίτο πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης και μέρος της προσπάθειας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη δημιουργία μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας στην Ευρώπη έως το 2050. Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης θα προωθήσει την κοινωνική δικαιοσύνη κατά τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία στις πιο ευάλωτες περιφέρειες υψηλής έντασης άνθρακα και ανθρακούχων εκπομπών. Αποτελείται από τρεις πυλώνες χρηματοδότησης: Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, η πρόταση για το οποίο υποβλήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2020 και για το οποίο προτείνεται αυξημένος προϋπολογισμός στο πλαίσιο της αναθεωρημένης πρότασης για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, ένα ειδικό καθεστώς δίκαιης μετάβασης στο πλαίσιο του InvestEU και τον μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή. Οι τρεις πυλώνες αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 150 δισ. ευρώ στην οικονομία της ΕΕ κατά την περίοδο 2021-2027.
