Πηγή Εικόνας: ΑΠΕ-ΜΠΕΤο θέμα των παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους, αλλά και περιορισμούς, δόμησης σε κάθε περιοχή είναι μια ιστορία που ιστορικά έχει ταλαιπωρήσει πολύ τη διοίκηση και ιδίως όσους δικαιούνταν (ή όχι…) να χτίσουν κατά παρέκκλιση των διατάξεων.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σοβαρή προσπάθεια για συστηματοποίηση όλων των διαδικασιών έκδοσης και ελέγχου των οικοδομικών αδειών, με κύριο εργαλείο αφενός (σε επίπεδο εγκρίσεων) το ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης αδειών του ΤΕΕ και αφετέρου (σε επίπεδο ελέγχου) τους ιδιώτες ελεγκτές δόμησης.
Παρά τα γενικά καλά αποτελέσματα και την επιτυχία αυτής της μεταρρύθμισης που εξελίσσεται προοδευτικά και συνέχεια, με όλο και περισσότερες διαδικασίες να εντάσσονται στον ηλεκτρονικό τρόπο λειτουργίας, τα προβλήματα δεν λείπουν, ούτε η ανάγκη για νέες παρεμβάσεις για θέματα που εκκρεμούν.
Άλλωστε είναι γνωστή η πολυνομία και περιπτωσιολογία της πολεοδομικής νομοθεσίας.
Κάπως έτσι, το ΥΠΕΝ και ο αρμόδιος υφυπουργός Δημήτρης Οικονόμου, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ για μια ακόμη διαδικασία, ειδική αυτή τη φορά και με μεγάλο ενδιαφέρον: για να εκδίδονται με συγκεκριμένη, αποτυπωμένη και κοινή για όλους διαδικασία οι αποφάσεις για έγκριση παρεκκλίσεων για όρους και περιορισμούς δόμησης περιοχών.
Για παράδειγμα, είναι συχνές οι αιτήσεις για παρεκκλίσεις στο ύψος, οι παρεκκλίσεις για θέματα πυρασφάλειας, οι παρεκκλίσεις για αποστάσεις και άλλες πολλές, ενώ συνηθισμένες είναι οι παρεκκλίσεις που δίνονται σε περιπτώσεις διατηρητέων, βιομηχανίας, μεγάλων κτιρίων κλπ. Σημειώνουμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, ότι οι παρεκκλίσεις αυτές δεν είναι κάποιο «ρουσφέτι» αλλά προβλέπονται από την (υπερβολικά ρυθμιστική και λεπτομερειακή) πολεοδομική και χωροταξική νομοθεσία, με διάφορες διατάξεις, όταν συντρέχουν διάφορες περιπτώσεις.
Πάντως πρέπει να σημειώσουμε ότι παρότι οι διαδικασίες που εμπλέκουν τους μηχανικούς και τις υπηρεσίες δόμησης γίνονται πλέον ηλεκτρονικά, οι εγκρίσεις και διαδικασίες που εμπλέκουν άλλες υπηρεσίες (αρχαιολογικές, δασικές, πυροσβεστικές, αστυνομικές κλπ) για τα ίδια θέματα έκδοσης των ίδιων αδειών, παραμένουν ακόμη χειρόγραφες! Δηλαδή κερδίζουν όλοι σε χρόνο και διαφάνεια αλλά μόνον σε ότι αφορά το αμιγώς τεχνικό κομμάτι. Η μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Έστω και έτσι όμως, η «συνταγή» επεκτείνεται και τώρα θα αφορά, με συγκεκριμένους όρους, και τις όποιες παρεκκλίσεις εγκρίνονται.
Βάσει του ν.4495/2017 και συγκεκριμένα του άρθρου 40, στα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της οικοδομικής άδειας συμπεριλαμβάνονται και εγκρίσεις άλλων υπηρεσιών και διοικητικών οργάνων, όπου απαιτούνται.
Αναλυτικά, όπως αναφέρει μεταξύ άλλων ο ανωτέρω νόμος:
5. Για την έγκριση παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης περιοχών, όπου αυτές προβλέπονται, υποβάλλονται στην αρμόδια Υ.ΔΟΜ. τα προβλεπόμενα, κατά περίπτωση, στοιχεία και δικαιολογητικά. Η Υ.ΔΟΜ. μετά τον έλεγχο αυτών διαβιβάζει στην αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση της παρέκκλισης εντός είκοσι (20) ημερών.
Επιπλέον, αναφορικά με τα αυθαίρετα, επισημαίνει πως:
6. Για την έκδοση άδειας νομιμοποίησης αυθαίρετων κατασκευών και εγκαταστάσεων, επιτρέπεται η εκ των υστέρων έγκριση χορήγησης παρέκκλισης, εφόσον πληρούνται, κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος παρέκκλισης, οι προϋποθέσεις χορήγησής της. Σε κάθε περίπτωση, η διοίκηση δε δεσμεύεται για την εκ των υστέρων χορήγηση παρέκκλισης, ιδιαίτερα εφόσον αυτή δεν αιτιολογείται επαρκώς.
Και για τα δύο ανωτέρω ο ν.4495/2017 προβλέπει πως:
7. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί για την εφαρμογή των παραγράφων 5 και 6 να καθορίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διαδικασία, τα δικαιολογητικά και το έντυπο διαβίβασης.
Σε συνέχεια λοιπόν των ανωτέρω, ο Υφυπουργός ΥΠΕΝ κ. Οικονόμου αποφάσισε τον καθορισμός διαδικασίας, δικαιολογητικών και εντύπου διαβίβασης για την έγκριση παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης περιοχών.
Στην απόφαση επισημαίνονται τα εξής:
Άρθρο 1
Διαδικασία έγκρισης παρεκκλίσεων
Με την παρούσα απόφαση καθορίζεται η διαδικασία που ακολουθείται για την έγκριση παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης περιοχών, οι οποίες υποβάλλονται κατά την παρ. 1β του άρθρου 40 του ν.4495/17 στο ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών για την πληρότητα του φακέλου της αίτησης για έκδοση οικοδομικής άδειας και λαμβάνονται υπόψη κατά τον έλεγχο της τήρησης των ισχυουσών διατάξεων.
Η αίτηση για τη χορήγηση της έγκρισης παρέκκλισης υποβάλλεται κατά την παρ. 5 του άρθρου 40 του ν.4495/17 (167 Α΄) στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης με συνημμένο φάκελο που περιέχει όλα τα απαραίτητα κατά περίπτωση στοιχεία και δικαιολογητικά του άρθρου 2 της παρούσας.
Η ΥΔΟΜ αφού ελέγξει την πληρότητα του ανωτέρω φακέλου δικαιολογητικών, προβαίνει στον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης, διαπιστώνοντας την τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων στο κτίριο, πλην των τμημάτων για τα οποία ζητείται παρέκκλιση, καθώς και τις αιτούμενες παρεκκλίσεις από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής.
Μετά τη θεώρηση του τοπογραφικού διαγράμματος ως προς τους ισχύοντες όρους δόμησης, συντάσσεται έντυπο διαβίβασης του αιτήματος προς την αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με το πρότυπο έντυπο του παραρτήματος του παρόντος, στο οποίο επισυνάπτεται ο φάκελος δικαιολογητικών και στοιχείων.
Η αρμόδια υπηρεσία εξετάζει το αίτημα παρέκκλισης λαμβάνοντας υπόψη όλα τα στοιχεία του φακέλου και εισηγείται στο κατά περίπτωση γνωμοδοτικό συλλογικό όργανο θετικά ή αρνητικά. Μετά τη γνωμοδότηση του συλλογικού οργάνου συντάσσεται από την αρμόδια υπηρεσία σχέδιο απόφασης χορήγησης της παρέκκλισης, το οποίο υπογράφεται από το κατά περίπτωση αποφασιστικό όργανο (Υπουργός, Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κλπ).
Η έγκριση παρέκκλισης, μετά τη χορήγησή της, υποβάλλεται στο ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης αδειών του ΥΠΕΝ (e-adeies) προκειμένου να ληφθεί υπόψη κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Επισημαίνεται, ότι η έγκριση παρέκκλισης από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης χορηγείται ατομικά στον ενδιαφερόμενο για συγκεκριμένους λειτουργικούς – κτιριοδομικούς λόγους, η αναγκαιότητα των οποίων έχει βεβαιωθεί αρμοδίως. Συνεπώς, οποιαδήποτε τροποποίηση των παραμέτρων που λήφθηκαν υπόψη κατά τον έλεγχο για τη χορήγησή της (πχ αλλαγή χρήσης του κτιρίου, αλλαγή ιδιοκτήτη ή δραστηριότητας, κτιριακή προσθήκη) επιφέρει την ανάγκη επανεξέτασής της, για τη διατήρησή της ή μη, ακολουθούμενης εκ νέου της οριζόμενης στην παρούσα Απόφαση διαδικασίας.
Άρθρο 2
Στοιχεία και Δικαιολογητικά για την έγκριση παρεκκλίσεων
Για την ανέγερση κτιρίων κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων και των ισχυόντων όρων και περιορισμών δόμησης περιοχών, υποβάλλονται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) τα εξής στοιχεία – δικαιολογητικά:
- Αίτηση του κυρίου ή του έχοντος νόμιμο δικαίωμα.
- Τοπογραφικό διάγραμμα οικοπέδου ή γηπέδου σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές.
Για τις περιπτώσεις γηπέδων εκτός σχεδίου, μαζί με το τοπογραφικό διάγραμμα υποβάλλεται απόσπασμα χάρτη με οδοιπορικό σκαρίφημα της περιοχής με ακριβή εντοπισμό του γηπέδου, χαρακτηρισμό δρόμων (κοινοτικός, επαρχιακός, εθνικός, διεθνής), αποστάσεις από εγκεκριμένα σχέδια, θάλασσα, όρια οικισμών, όρια λατομικών ζωνών κλπ. - Διάγραμμα κάλυψης σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές.
- Αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις, όψεις και τομές).
- Τίτλοι ιδιοκτησίας, πρόσφατο πιστοποιητικό ιδιοκτησίας ή κτηματογραφικό φύλλο και απόσπασμα κτηματογραφικού διαγράμματος για κάθε ακίνητο.
- Αποδεικτικά στοιχεία νομιμότητας των τυχόν υφιστάμενων κτισμάτων.
- Εγκρίσεις άλλων υπηρεσιών και διοικητικών οργάνων, όπου απαιτούνται, όπως δασαρχείου, αρχαιολογίας, έγκριση κυκλοφοριακής σύνδεσης, άδεια ίδρυσης, προέγκρισης χωροθέτησης, έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, έγκριση ύψους λόγω γειτνίασης με αεροδρόμιο ή με γραμμές υψηλής τάσης της ΔΕΗ κλπ.
- Τεχνική έκθεση του μελετητή μηχανικού στην οποία δίδεται πλήρης εικόνα της εγκατάστασης από απόψεως κατασκευής και λειτουργίας και αιτιολογείται η αναγκαιότητα της έκτασης και του όγκου των προτεινόμενων κατασκευών και των αιτούμενων παρεκκλίσεων.
- Γνώμη του αρμόδιου φορέα ως προς την αναγκαιότητα της παρέκκλισης, συνοδευόμενη από θεωρημένη σειρά αρχιτεκτονικής μελέτης.
- Καθορισμός γραμμής αιγιαλού και παραλίας σε περίπτωση που τα γήπεδα είναι παραθαλάσσια.
- Φωτογραφίες του περιβάλλοντος χώρου και των υφιστάμενων κτισμάτων.
Επιπρόσθετα των ανωτέρω, υποβάλλεται και κάθε άλλο κατά περίπτωση ειδικό δικαιολογητικό, εφόσον προβλέπεται στην ειδική διάταξη περί χορήγησης παρέκκλισης, ή εφόσον κρίνεται απαραίτητο για την καλύτερη τεκμηρίωση του θέματος.
Άρθρο 3
Έκταση εφαρμογής – Ισχύς
1. Η εφαρμογή των ανωτέρω είναι υποχρεωτική για τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς και για τα αρμόδια συλλογικά όργανα.
2. Η ισχύς της παρούσας άρχεται από την ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
