Την ώρα που στην Ευρώπη συζητούν το αν και πως θα υπάρξουν υποχρεωτικοί οικολογικοί όροι στα προγράμματα οικονομικής στήριξης λόγω της κρίσης του κορωνοϊού προς τις επιχειρήσεις, στην Ελλάδα αυτή η συζήτηση λείπει τελείως.
Και είναι φυσικό οι επιχειρήσεις ή οι τράπεζες να μη θέλουν, σε πρώτη τουλάχιστον ανάγνωση, επιπλέον «πράσινους» όρους για να λάβουν οικονομική στήριξη από το κράτος, αλλά η πλήρης απουσία ακόμη και ενός σχετικού αιτήματος από τις ελληνικές περιβαλλοντικές ΜΚΟ, έστω για την τιμή των όπλων, εντυπωσιάζει.
Και αυτό συμβαίνει γιατί βλέπουν το δέντρο και όχι το δάσος: επέλεξαν να ακολουθήσουν την ατζέντα της κυβέρνησης και ασχολούνται κατά βάση με τις επιμέρους ρυθμίσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου που οδεύει προς ψήφιση.
Και εκεί ακόμη, όμως, η μάχη δίνεται κυρίως από μια κρατικιστική σκοπιά: ενώ η βασική αιχμή των ΜΚΟ είναι η προστασία των περιοχών Natura, καμία από τις παρεμβάσεις τους για τη βελτίωση του νόμου δεν αφορά το πως θα μπορέσουν οι περιοχές αυτές να παράξουν αξία για τους πολίτες και τη χώρα, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σε όλη την Ευρώπη. Και αυτό συμβαίνει τη στιγμή που η συζήτηση στην κοινωνία αφορά το πως θα περιοριστεί η αναμενόμενη ύφεση. Μιλάμε για πλήρη έλλειψη κατανόησης του κοινωνικού και πολιτικού momentum από το οικολογικό κίνημα…
Αντίθετα, έντονες μάχες επιλέγουν να δώσουν οικολόγοι και οικολογούντες για τον τρόπο διοίκησης των περιοχών, το αν θα είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή όχι οι εργαζόμενοι, το ποιοι συμμετέχουν στα συμβούλια, ή το αν γνωμοδοτεί για τις δραστηριότητες και τα έργα στις περιοχές Natura το Υπουργείο ή ο φορέας διοίκησης των περιοχών….
Και η άλλη μάχη που δίνουν είναι για τό τί θεωρείται δραστηριότητα και τί χρήση γης κατά τον σχεδιασμό των μέτρων προστασίας.
Όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα θέματα, αλλά δείχνουν πόσο προσκολλημένο στο κράτος είναι το περιβαλλοντικό κίνημα στη χώρα. Ούτε μια πρόταση για να πάμε μπροστά, ούτε μια πρόταση για την περιβαλλοντική διάσταση των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Ακόμη και στις λίγες περιπτώσεις που προσπάθησαν στελέχη των περιβαλλοντικών οργανώσεων να συνδέσουν το θέμα της υγειονομικής κρίσης με την κλιματική αλλαγή, η προσέγγιση ήταν αμυντική και δεν είχε κανέναν αναπτυξιακό χαρακτήρα, ούτε ακουμπούσε τα θέματα ενισχύσεων προς πολίτες και επιχειρήσεις: αυτό δηλαδή που καίει την κοινωνία.
Αν δεν αλλάξουν τώρα ρότα – γιατί μετά το τέλος Απριλίου θα είναι ήδη αργά – θα είναι μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για το περιβαλλοντικό κίνημα στην Ελλάδα.
Αλλά για το αν θα υπάρξουν περιβαλλοντικές προϋποθέσεις ή όροι βιωσιμότητας και αειφορικής διαχείρισης στα οικονομικά μέτρα, επιτρέψτε μας να είμαστε λίγο πιο αισιόδοξοι, ακόμη και χωρίς οικολογικό κίνημα που να ασχολείται: η Ελλάδα θα ακολουθήσει εν τέλει αυτό που θα αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στις Βρυξέλλες και στις μεγάλες πρωτεύουσες δίνεται ήδη μάχη παρασκηνίων, από όπου η Αθήνα απουσιάζει, αλλά θα προσαρμοστεί στο αποτέλεσμα: αρκεί να είναι πράσινο…
Διότι αν δεν είναι, θα δούμε και πάλι μετά από εβδομάδες και μήνες να σκίζουν τα ιμάτιά τους περιβαλλοντικές οργανώσεις για το πως τα κράτη δεν κάνουν αρκετά για την κλιματική αλλαγή, αυτή τη φορά με έμφαση τα μέτρα στήριξης της παραγωγής και της οικονομίας που δεν έχουν «οικολογικό» πρόσημο. Αλλά για μια ακόμη φορά θα λειτουργούν ως Επιμηθείς, κατόπιν εορτής. Διότι όταν δίνονταν η μάχη, ασχολούνταν με άλλα…
Και για να μη μιλάμε θεωρητικά, τα κρίσιμα ζητήματα των επομένων ημερών, που θα καθορίσουν την πορεία της Ελλάδας και της Ευρώπης για αρκετά χρόνια, είναι:
- θα επιβληθούν προϋποθέσεις περιβαλλοντικών επιδόσεων στις επιχειρήσεις που θα ενισχυθούν, καθώς η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί βασικό εργαλείο και οι στόχοι καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη δεσμευτικοί;
- θα αφορούν τα μέτρα στήριξης και θα υπάρξουν περιβαλλοντικοί όροι στις αερομεταφορές;
- θα υπάρξει ειδικό πρόγραμμα για την αυτοκινητοβιομηχανία, το οποίο θα «παντρευτεί» με κίνητρα για μηδενικούς ρύπους – ηλεκτροκίνηση;
- θα είναι το βασικότερο κομμάτι των ενισχύσεων αφιερωμένο στη βιομηχανία ή στον τουρισμό, και με ποιες προϋποθέσεις, «πράσινες» ή μη;
Σε όλα αυτά που τώρα συζητούνται και αύριο αποφασίζονται, το ελληνικό οικολογικό και περιβαλλοντικό κίνημα σχεδόν απουσιάζει παντελώς, όπως και συνολικά η κοινωνία των πολιτών. Η οποία έχει αφήσει τους εκπροσώπους των οικονομικών και επιχειρηματικών φορέων να συνδιαλέγονται με το κράτος και την κυβέρνηση, λες και δεν υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να συνδυαστούν με τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Η «δικαιολογία» του οικολογικού κινήματος είναι, για κάποιους, ότι δίνουν μάχη για να αποτραπούν οι εξορύξεις υδρογονανθράκων (θέμα άμεσα απτόμενο της κλιματικής αλλαγής) στις περιοχές Natura – διυλίζοντας τον κώνωπα του νομοσχεδίου για τις natura καταπίνουν την κάμηλο της χρηματοδότησης τρισεκατομμύριων σε μη πράσινες επενδύσεις.
Ενώ για άλλους, η μάχη είναι για να μην προχωρήσουν «καταστροφικές» επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – που προχωρούν και με το υφιστάμενο πλαίσιο αλλά πιο αργά, αφήνοντας χρόνο για συλλογική δράση… Αυτισμός από τους υπέρμαχους ενός διεθνούς κινήματος…
Όταν κοιτάς το δέντρο από πολύ κοντά, χάνεις το δάσος… Θα έπρεπε όσοι αγωνίζονται για τα δάση να το γνωρίζουν πρώτοι και καλύτερα από όλους τους άλλους…
