Πηγή Εικόνας: Image: Solvency Ii WireΌλα τα όπλα στα κράτη μέλη δίνουν οι Ευρωπαίκοί θεσμοί για να ανταπεξέλθουν στην απίστευτη υγειονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε, η οποία πολύ σύντομα θα εξελιχθεί και σε οικονομική κρίση.
Αυτό προκύπτει από τις αποφάσεις που έλαβε το ECOFIN για τη μέγιστη δυνατή ευελιξία που μπορεί να υπάρξει εντός ΕΕ με βάση της συνθήκες. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ένωσης ενεργοποιείται η ρήτρα γενικής διαφυγής που είχε σχεδιαστεί για μια πραγματικά έκτακτη και μοναδική κατάσταση – χωρίς να γνωρίζουν τότε, το 2011 που καθιερώθηκε, ποια θα ήταν αυτή. Η απόφαση αυτή πρακτικά σημαίνει ότι για όλες τις δαπάνες που αφορούν στην καταπολέμηση του κορωνοϊού και των επιπτώσεών του δεν έχει εφαρμογή το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Και αυτό έρχεται αμέσως μετά την απόφαση της Κομισιόν για επενδυτική πρωτοβουλία αντιομετώπισης του κορωνοϊού αλλά και την απόφαση για ειδικό προσωρινό πλαίσιο (εξαιρέσεων) κοινοτικών ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις. Και μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ειδικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.
Μένει τώρα – το αμέσως επόμενο διάστημα – να φανεί αν αρκούν τα χρήματα που υπάρχουν στα κράτη μέλη ( ή που κάποια από αυτά, όχι όλα, μπορούν να βρουν…) και αυτά που θα ρίξουν Κομισιόν και ΕΚΤ ή αν εν τέλει θα χρειαστεί νέο χρήμα – και μάλιστα ευρωπαϊκό. Αυτό, η εκτύπωση χρήματος (και οι αντίστοιχες πληθωριστικές πιέσεις) ή ο κοινός δανεισμός (που απορρίφθηκε πριν λίγα χρόνια…), είναι το τελευταίο οχυρό που έχει απομείνει, μετά τις σημερινές αποφάσεις, αν η κρίση τραβήξει σε μάκρος, οι επιπτώσεις πολλαπλασιαστούν και τα κράτη μέλη δεν μπορέσουν, το καθένα από μόνο του, με τις ανακοινωθείσες αλλαγές, να τα βγάλουν πέρα….
Η απόφαση των Υπουργών Οικονομικών
Σύμφωνα με τη δήλωση αμέσως μετά το ECOFIN, οι Υπουργοί Οικονομικών τονίζουν ότι «η πανδημία COVID-19 οδήγησε σε σοβαρό οικονομικό κλονισμό που έχει ήδη σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι συνέπειες για τις οικονομίες μας θα εξαρτηθούν τόσο από τη διάρκεια της πανδημίας όσο και από τα μέτρα που λαμβάνονται από τις εθνικές αρχές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η σοβαρή οικονομική ύφεση που αναμένεται πλέον φέτος απαιτεί μια αποφασιστική, φιλόδοξη και συντονισμένη πολιτική απάντηση. Πρέπει να δράσουμε αποφασιστικά ώστε να διασφαλίσουμε ότι το σοκ παραμένει όσο το δυνατόν συντομότερο και όσο το δυνατόν πιο περιορισμένο και ότι δεν δημιουργεί μόνιμες ζημίες στις οικονομίες μας και συνεπώς στη μεσοπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Οι Υπουργοί Οικονομικών των κρατών μελών της ΕΕ συμφωνούν με την εκτίμηση της Επιτροπής, όπως διατυπώνεται στην ανακοίνωσή της της 20ής Μαρτίου 2020, ότι οι όροι για τη χρήση της γενικής ρήτρας διαφυγής του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ – μια σοβαρή οικονομική ύφεση στη ζώνη του ευρώ ή στην Ένωση συνολικά – πληρούνται.
Η χρήση της ρήτρας θα εξασφαλίσει την απαραίτητη ευελιξία για τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για τη στήριξη των συστημάτων υγείας και πολιτικής προστασίας και για την προστασία των οικονομιών μας, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω κινήτρων ενίσχυσης και συντονισμένης δράσης, σχεδιασμένης, καταλλήλως, ώστε να είναι έγκαιρη, προσωρινή και στοχευμένη, από τα κράτη μέλη.
Οι Υπουργοί παραμένουν πλήρως αφοσιωμένοι στο σεβασμό του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η γενική ρήτρα διαφυγής θα επιτρέψει στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο να αναλάβουν τα αναγκαία μέτρα συντονισμού των πολιτικών στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, απομακρύνοντας παράλληλα τις δημοσιονομικές απαιτήσεις που ισχύουν κανονικά για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.
Η σημερινή συμφωνία αντανακλά την ισχυρή μας αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις τρέχουσες προκλήσεις, να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη και να υποστηρίξουμε μια ταχεία ανάκαμψη.»
Η δήλωση Σταϊκούρα
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα μετά τη συνεδρίαση του ECOFIN:
«Σε συνέχεια των αποφάσεων του Eurogroup, που έδωσε στη χώρα μας, καθώς και σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σημαντικά περιθώρια ελευθερίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την πανδημία του κορονοϊού, σήμερα, το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισε να ενεργοποιήσει ακόμα ένα όπλο. Το ισχυρότερο όπλο που διαθέτει: τη ρήτρα γενικής διαφυγής (general escape clause).
Η ρήτρα αυτή, που θεσπίστηκε το 2011, ενεργοποιείται για πρώτη φορά, σηματοδοτώντας την ισχυρή βούληση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Υπουργών Οικονομικών των κρατών-μελών της να αξιοποιήσουν στον μέγιστο βαθμό κάθε διαθέσιμο εργαλείο, προκειμένου να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και να διασφαλιστεί ότι αυτές θα είναι παροδικές.
Με βάση τη ρήτρα γενικής διαφυγής, που ισχύει και για την Ελλάδα, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να λάβουν κάθε αναγκαίο μέτρο για την υποστήριξη της δημόσιας υγείας, της ρευστότητας των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, αποκλίνοντας από τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, για όσο διαρκεί η κρίση του κορονοϊού.
Επομένως, η χώρα μας, ισότιμα, διαθέτει, σε δημοσιονομικό επίπεδο, όλους τους αναγκαίους βαθμούς ευελιξίας, ώστε να αντιμετωπίσει, με σύνεση και επιμέλεια, έγκαιρα και αποτελεσματικά, την πανδημία.
Και η ζημιά στην οικονομία, η οποία θα είναι σημαντική, να είναι αναστρέψιμη, το συντομότερο δυνατό.
Σήμερα όμως, προέχει η ατομική ευθύνη και η συλλογική συνείδηση, για να εξέλθουμε από την κρίση με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες. Το σύστημα δημόσιας υγείας έχει και θα έχει όσους πόρους χρειάζεται, για να αντιμετωπιστεί, με επάρκεια, η πρωτόγνωρη κρίση.
Η ελληνική κοινωνία πρέπει να βγει, και θα βγει, όρθια και με συνοχή από τη μεγάλη δοκιμασία!
