Σκεπτικοί και άκρως προβληματισμένοι ως προς την αποτελεσματικότητα των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στην πραγματική οικονομία εμφανίζονται οι σύμβουλοι μάνατζμεντ, σύμφωνα με όσα επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτριος Σκούταρης, μέλος ΔΣ του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) και Managing Partner της Define Solutions Ltd. «Κι αυτό, προφανώς, είναι απόρροια της προβληματικής εικόνας ως προς τον δείκτη απορρόφησης των πόρων του ΕΣΠΑ, αφού η πραγματική συνολική απορρόφηση των ενταγμένων προγραμμάτων κινείται σε ποσοστό κάτω του 30%», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σκούταρης.
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποίησε ο ΣΕΣΜΑ, ειδικότερα για το ΕΠΑνΕΚ, το οποίο αποτελεί ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, επιχορηγώντας, κατά κύριο λόγο, επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων ή υπό σύσταση επιχειρήσεων, η απορροφητικότητα για το 2019 έφτασε στο 30,65%, ενώ ο στόχος για το 2020 είναι να ανέλθει στο 50%.
Εκφράζοντας τον προβληματισμό του ο κ. Σκούταρης τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «απουσιάζει ο σχεδιασμός και η ενεργοποίηση δράσεων για την προσαρμογή των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις σύγχρονες απαιτήσεις, καθώς σημαντικές δράσεις δεν έχουν προκηρυχθεί, ενώ κάποιες άλλες είναι ανεπαρκείς, συνεκτιμώντας βέβαια και την καθυστέρηση στην προκήρυξή τους, με ευθύνη όλων των παραγόντων που είχαν επιφορτιστεί με το σχεδιασμό και τη διαχείριση του ΕΣΠΑ».
Παράλληλα, τόσο οι εντάξεις στις δράσεις του ΕΣΠΑ, όσο και οι εκταμιεύσεις προς τους δικαιούχους που έχουν ενταχθεί σ’ αυτές, γίνονται με πολύ αργούς ρυθμούς, γεγονός που στερεί ρευστότητα από την αγορά και επιβραδύνει σημαντικά την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση της ελληνικής οικονομίας στο σύνολό της, όπως υπογραμμίζει ο κ. Σκούταρης.
«Θεωρούμε ότι με τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί τόσο από τον ΣΕΣΜΑ, όσο και από άλλους φορείς, στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το κλίμα θα αντιστραφεί και η πραγματική οικονομία θα αξιοποιήσει τις επενδυτικές και αναπτυξιακές δυνατότητες των επιχειρήσεων, που προσδίδουν οι Δράσεις του ΕΣΠΑ» σημειώνει ο κ. Σκούταρης.
Το ΕΣΠΑ στο «μικροσκόπιο» των συμβούλων μάνατζμεντ
Στο πλαίσιο του στόχου του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος για την ανάπτυξη της συμβουλευτικής αγοράς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, την ενίσχυση της αξιοπιστίας και της προστιθέμενης αξίας των συμβουλευτικών υπηρεσιών, καθώς και την ενδυνάμωση της επιχειρηματικής υποστήριξης, τόσο στον δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα, ο Σύνδεσμος προχώρησε στη δημιουργία του “Βαρόμετρου του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία”- GRe+1, το οποίο καταγράφει τις απόψεις, εκτιμήσεις και προσδοκίες των εταιρειών- μελών του ΣΕΣΜΑ για την πορεία της οικονομίας, τους συντελεστές της παραγωγής, τους ανασταλτικούς παράγοντες/ μπόδια στην επιχειρηματική δράση στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι οι σύμβουλοι μάνατζμεντ- μέλη του ΣΕΣΜΑ έχουν άμεση και συνεχή επαφή με όλους τους παραγωγικούς φορείς παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες σε όλο το φάσμα των κλάδων και οικονομικών δραστηριοτήτων της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό οι εκτιμήσεις και οι προσδοκίες τους, έχουν ιδιαίτερη αξία, διότι τα δεδομένα της οικονομίας, αντικατοπτρίζουν το διευρυμένο οπτικό τους πεδίο και αναφέρονται σε ιδιαίτερα μεγάλο τμήμα του οικονομικού γίγνεσθαι, σύμφωνα με όσα επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σκούταρης
Στην τελευταία έρευνα, ζητήθηκε η άποψη των μελών για την συμβολή του ΕΣΠΑ στην ανάπτυξη της οικονομίας, στη βελτίωση των διαθρωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και στην προώθηση της επιχειρηματικότητας εν γένει. Καταγράφηκαν επίσης οι απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τη βέλτιστη κατανομή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, μεταξύ προγραμμάτων που προωθούν τους πέντε στόχους για την ΕΕ (εξυπνότερη Ευρώπη, πιο πράσινη Ευρώπη, πιο διασυνδεμένη Ευρώπη, πιο κοινωνική Ευρώπη και μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της)).
«Όπως είχε διαφανεί και από τις έρευνες των προηγουμένων ετών, οι σύμβουλοι μάνατζμεντ είναι σε σημαντικό βαθμό σκεπτικοί σε ό,τι αφορά τη συμβολή του ΕΣΠΑ στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Η πλειονότητα αυτών, σε ποσοστό 54,9%, θεωρεί ότι η συμβολή του ήταν “μέτρια” και μόνο ποσοστό 24,4% θεωρεί τη συμβολή αυτή σημαντική. Ωστόσο, περισσότεροι από ένας στους πέντε συμβούλους, εκτιμούν ότι η συμβολή του ήταν μικρή, ή ανύπαρκτη» τονίζει ο κ. Σκούταρης.
Η έρευνα για το 2019, βασίστηκε σε ένα εξειδικευμένο και προσαρμοσμένο για το σκοπό αυτό ερωτηματολόγιο, στο οποίο κλήθηκαν να απαντήσουν στελέχη των μελών του Συνδέσμου. Να σημειωθεί ότι έγινε προσπάθεια ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο στοχευμένο, αλλά και ταυτόχρονα γενικευμένο.
Συγκεκριμένα, η πλειονότητα των συμβούλων μάνατζμεντ θεωρεί ότι το ΕΣΠΑ συνέβαλε “λίγο” στην αντιμετώπιση των διαθρωτικών προβλημάτων που προαναφέρθηκαν. Τα εν λόγω ποσοστά κυμάνθηκαν μεταξύ 52,4% για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών και 68,3% για την αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Από την άλλη πλευρά, τα ποσοστά όσων θεωρούν ότι το ΕΣΠΑ είχε “αρκετή” συμβολή ήταν υψηλότερα του 25% σε τέσσερις περιπτώσεις (βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μείωση ποσοστού ανεργία, αύξηση άμεσων παραγωγικών επενδύσεων και εισαγωγή νέων τεχνoλογιών). Τα δε μερίδια αυτών που θεωρούν ότι η συμβολή ήταν σημαντική δεν ξεπέρασαν το 13,4%, ενώ για τέσσερα από τα έξι προβλήματα (αύξηση μεγέθους επιχείρησης, βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μείωση ποσοστού ανεργίας και σύνδεση εκπαίδευσης και έρευνας με παραγωγή) ήταν μικρότερα του 5%.
Η γενική εικόνα που προκύπτει για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ, είναι ότι η συμβολή του ήταν μικρή. Αυτό υποστηρίζει η πλειονότητα, δηλαδή το 63,3%, των συμβούλων μάνατζμεντ. Λιγότεροι από ένα τρίτο, σε ποσοστό 30,4%, θεωρούν ότι η συμβολή ήταν “αρκετή” και μόλις το 2,5% εκτιμά ότι ήταν «σημαντική», έναντι 3,8% που τη θεωρεί “ανύπαρκτη”.
Οι σύμβουλοι μάνατζμεντ, θεωρούν ότι οι κυριότεροι τομείς όπου το ΕΣΠΑ συνέβαλε, ήταν ο ψηφιακός μετασχηματισμός, που συγκέντρωσε 50 «ψήφους», η εξοικονόμηση ενέργειας με 39 και η βελτίωση της οργάνωσης των επιχειρηματικών μονάδων με 29.
Κάπως ευνοϊκότερη, είναι η εικόνα που δημιουργείται από τις απαντήσεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τη συμμετοχή του ΕΣΠΑ στην ενίσχυση της εν γένει ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, η πλειονότητα πιστεύει ότι υπήρξε “αρκετή” συμβολή αναφορικά με τη βελτίωση των υποδομών και μεταφορών και δικτύων. Αντιθέτως όμως, αντίστοιχα μεγάλη μερίδα συμβούλων μάνατζμεντ θεωρούν ότι υπήρξε περιορισμένη συνεισφορά στη βελτίωση της αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησης, που είναι και ένα από τα κυριότερα εμπόδια στην επιχειρηματική δράση και στην ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού.
Τέλος, καταγράφηκαν οι προτιμήσεις των συμβούλων μάνατζμεντ για την κατανομή των χρηματικών πόρων του ΕΣΠΑ, μεταξύ των πέντε θεμελιωδών στόχων που θέτει η ΕΕ (εξυπνότερη Ευρώπη, πιο πράσινη Ευρώπη, πιο διασυνδεμένη Ευρώπη, πιο κοινωνική Ευρώπη και μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της). Οι προτεραιότητες των συμβούλων στρέφονται περισσότερο προς την εξυπνότερη Ευρώπη που προάγει τον καινοτόμο και έξυπνο βιομηχανικό μετασχηματισμό, καθώς και προς την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος και την πράσινη ΕΕ. Ακολουθούν η ενίσχυση της βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης όλων των περιοχών και, τέλος, η ενίσχυση της κινητικότητας και των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας. Η τρίτη αυτή προτεραιότητα συνάδει με την απογοήτευση των Συμβούλων από την συνεισφορά του ΕΣΠΑ 2014-2020 στην προώθηση τεχνολογιών αιχμής.
