Τα αποτσίγαρα φαίνεται πως είναι το συχνότερο απόρριμμα που εντοπίζεται στις ελληνικές ακτές, όπως έκανε γνωστό η Αγγελική Κοσμοπούλου, εκτελεστική διευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη κατά την παρουσίαση των δράσεων του, για το θαλάσσιο περιβάλλον στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής.
Με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Α. Κ. Λασκαρίδη, με τη συνδρομή του «Τυφώνα» ενός 72μετρου τελευταίας τεχνολογίας σκάφους του Ιδρύματος, σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Πατρών, εθελοντές, τα μέλη των τοπικών κοινωνιών, μαθητές, σχολεία, περιβαλλοντικούς φορείς και οργανώσεις, τα τελευταία δύο χρόνια, πραγματοποιήθηκαν 310 καθαρισμοί, και μαζεύτηκαν 41,5 τόνοι απορριμμάτων, με ταυτόχρονη συλλογή επιστημονικών δεδομένων, στο πλαίσιο του προγράμματος Sea Change Greek Islands.
Μάλιστα, με πρωτοβουλία του Ιδρύματος, το περυσινό καλοκαίρι, στην παραλία της Βαγιάς στη Σέριφο, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά «ζώνη» καπνίσματος με ειδικά διαμορφωμένους κάδους, ενέργεια που ωστόσο προκάλεσε την αντίδραση μερίδα καπνιστών. Πάντως, περισσότερες από 4.500 γόπες κατέληξαν στον κάδο και όχι στην παραλία.
Βέβαια, δεν είναι μόνο τα αποτσίγαρα που λερώνουν τις ακτές, καθώς στα ευρήματα των καθαρισμών του Ιδρύματος, τόσο στον βυθό των θαλασσών όσο και στις παραλίες υπάρχουν φυσικά και τα μικροπλαστικά απορρίμματα, σε ποσοστό 78%, ενώ έγινε συλλογή από μπουκάλια, φελιζόλ, καπάκια, αλιευτικά εργαλεία, μέχρι και λάστιχα, μπαταρίες, καρότσια σούπερ μάρκετ αλλά και μηχανάκια.
Το πρόβλημα με τα θαλάσσια απορρίμματα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Σύμφωνα με μελέτη του WWF, η Ελλάδα που έχει 16 χιλ. χιλιόμετρα ακτογραμμής καταναλώνει περίπου 0,6 εκατ. τόνους πλαστικών τον χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%. Από έρευνα που προέκυψε από τα στοιχεία 80 καθαρισμών στην Ελλάδα καταδεικνύει ότι το πιο κοινό υλικό ρύπανσης είναι τα πλαστικά (43-51%), ενώ ακολουθεί το χαρτί (13-18%) και το αλουμίνιο (7-12%). Όπως αναφέρεται, τα βασικά σκουπίδια που βρίσκει κανείς στις ελληνικές παραλίες είναι φίλτρα τσιγάρων, καπάκια από μπουκάλια, καλαμάκια και αναδευτήρες, πλαστικά μπουκάλια, συσκευασίες φαγητών και πλαστικές σακούλες. Την ίδια στιγμή, η ευαισθητοποίηση των πολιτών παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, καθώς μόλις το 24% των Ελλήνων αποφεύγει την αγορά πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης.
Ενδεικτικά:
– Η παραγωγή απορριμμάτων στις μεσογειακές χώρες κυμαίνεται από 208 έως 760 κιλά ανά κάτοικο ετησίως. Τους θερινούς μήνες τα παραγόμενα απορρίμματα αυξάνονται κατά 40% λόγω του τουρισμού.
– Κάθε χρόνο 150 χιλ. – 500 χιλ. τόνοι μακροπλαστικών και 70 χιλ. – 130 χιλ. τόνοι μικροπλαστικών εισέρχονται στις ευρωπαϊκές θάλασσες. Η πλειονότητα των πλαστικών αυτών καταλήγουν στη Μεσόγειο.
Η ρύπανση της Μεσογείου έχει ιδιαίτερα σημαντικές συνέπειες στην αλιεία και στον τουρισμό. Εκτιμάται ότι τα θαλάσσια απορρίμματα κοστίζουν στον ευρωπαϊκό αλιευτικό στόλο 61,7 εκατ. ετησίως από τη μείωση της ψαριάς, τις καταστροφές στα σκάφη ή τη μείωση της κατανάλωσης ψαριών εξαιτίας ανησυχιών για την ποιότητα του αλιεύματος.
Βασικά θύματα της «πλαστικής ρύπανσης» στη Μεσόγειο είναι τα πουλιά (35%), τα ψάρια (27%), τα ασπόνδυλα (20%), τα θαλάσσια θηλαστικά και οι θαλάσσιες χελώνες (13%). Εκτιμάται ότι το 90% των θαλασσοπουλιών έχουν κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους, ενώ όλα τα είδη χελωνών που ζουν στη Μεσόγειο έχουν καταπιεί πλαστικά.