Ξεκάθαρη στρατηγική, διπλωματική και οικονομική νίκη της Αθήνας απέναντι στην Άγκυρα ήταν η χθεσινή υπογραφή του East Med Pipeline. Σε μια σεμνή τελετή στο Ζάππειο δόθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα για την υλοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου για τη μεταφορά των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου στην κεντρική Ευρώπη και παράλληλα ένα ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει ενεργητική διπλωματία απέναντι σε κάθε απόπειρα παραβίασης του διεθνούς δικαίου.
Όπως ξεκαθάρισαν οι τρεις πολιτικοί ηγέτες από Ελλάδα – Κύπρο – Ισραήλ που μετείχαν στην υπογραφή της συμφωνίας, ο αγωγός δε στρέφεται εναντίον κάποιας χώρας αλλά, αντίθετα, αποσκοπεί στην ειρήνη, τη διακρατική συνεργασία και τη γεωπολιτική σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μάλιστα, οι ηγέτες κατέστησαν σαφές από το βήμα του Ζαππείου ότι όλα τα κράτη έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής, αρκεί να σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και να μην παραβιάζουν το Δίκαιο της Θάλασσας.
Διαβάστε ακόμα: Το παρασκήνιο της υπογραφής του East Med στο Ζάππειο
Η αντίδραση της Άγκυρας ήταν άμεση και ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαμί Ακσόι, δήλωσε πως «ο πιο οικονομικός και ασφαλής δρόμος για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο και η διανομή τους στις καταναλωτικές αγορές στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας, είναι η Τουρκία» ενώ συμπλήρωσε πως, οποιαδήποτε προσπάθεια αγνοεί «τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων», θα αποτύχει.
Η πρόθεση του τουρκικού ΥΠΕΞ, μέσα από αυτή τη λιτή ανακοίνωση ήταν να επαναλάβει πως εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για τη διαμόρφωση ενός αγωγού που θα διέρχεται από τα τουρκικά εδάφη και θα καταλήγει στην Ευρώπη προκειμένου να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες της γηραιάς ηπείρου. Πρόκειται για μια επιλογή που κλείνει το μάτι και σε ορισμένες εταιρείες που επιχειρούν στο Ισραήλ. Πάντως το κλίμα είχε πυροδοτήσει, ήδη πριν την υπογραφή της συμφωνίας ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί, που χαρακτήρισε ως «αδύνατη» την εξαίρεση των Τουρκοκυπρίων και της Τουρκίας από την εξίσωση κάνοντας λόγο για συνεκμετάλλευση των πηγών ενέργειας.
ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΗΠΑ
Οι πολιτικοί ηγέτες σε Ελλάδα – Κύπρο – Ισραήλ έβαλαν την υπογραφή τους για να πάρει σάρκα και οστά το σημαντικότερο έργο για την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης και τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων της γηραιάς ηπείρου. Εκτός από τους τρεις εταίρους που μετείχαν της διακρατικής συμφωνίας, ο East Med τυγχάνει υποστήριξης από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Οι ΗΠΑ στηρίζουν σε όλους τους τόνους τις τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο προκειμένου να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα και την αμοιβαία επωφελή οικονομική ανάπτυξη και ευημερία στην περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει αφενός να μην εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο της Gazprom και, άρα, να έχει κι άλλες ανταγωνιστικές επιλογές για την προμήθεια φ.α. και, αφετέρου, να ενισχύσει τη συνεργασία και την αλληλεπίδρασή της στον τομέα της ενέργειας με το Ισραήλ.
Το έργο πάντως έχει αναγνωριστεί ως κοινού ενδιαφέροντος (Project of Common Interest – PCI) ήδη από το 2013 ενώ το 2015 – 2018 η Ε.Ε. έδωσε επιχορήγηση 2 εκατ. ευρώ για την ολοκλήρωση των τεχνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών μελετών (pre-FEED face) ενώ το 2018 έλαβε 34.5 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα Connect Europe Facility (CEF).
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ
Το πλέον κρισιμότερο ερώτημα είναι τι θα ακολουθήσει της υπογραφής του αγωγού East Med. Χθες το πρωί, οι εταιρείες ΔΕΠΑ και Energean Oil & Gas υπέγραψαν προσύμφωνο συνεννόησης για την προμήθεια φυσικού αερίου. Όπως έγραψε το economix.gr, το προσύμφωνο αφορά την προμήθεια 2 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου που παράγει η Energean από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στο Ισραήλ. Το νούμερο αυτό αναλογεί στο 20% της αρχικής δυναμικότητας του East Med. Από εκεί και πέρα, ο αγωγός θα έχει ετήσια σχεδιαζόμενη δυναμικότητα 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου και άρα θα πρέπει να αξιοποιηθούν κι άλλα κοιτάσματα. Στο επίκεντρο της προσοχής βρίσκεται τόσο ο Γλαύκος όσο και ο Λεβιάθαν που ξεκίνησε τη λειτουργία του προ τριημέρου.
Από εκεί και πέρα, όμως, υπάρχουν κι άλλα ζητήματα που αφορούν την επόμενη ημέρα του East Med. Το πιο κρίσιμο εξ’ αυτών είναι σε τι βαθμό θα υπάρξει κλιμάκωση στην αντίδραση της Άγκυρας και την προσπάθειά της να αποτρέψει τη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, πρόκειται για μια διαδικασία όπου βρίσκεται ακόμη σε στάδιο μελετών. Αυτό σημαίνει ότι η λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης θα καθυστερήσει περίπου δύο – τρία χρόνια και, υπό αυτό το πρίσμα, ο αγωγός θα είναι έτοιμος μέχρι το 2025.
