Πηγή Εικόνας: LAMDA DEVELOPMENTΜπροστά σε ένα δύσκολο γρίφο, με ανάγκη σοβαρής επικοινωνιακής διαχείρισης, φαίνεται ότι βρίσκεται η Πολιτεία και ειδικότερα η κυβέρνηση, πάνω στο μεταίχμιο της αλλαγής χρόνου, καθώς τελειώνει η διαδικασία του διαγωνισμού εκχώρησης άδειας για καζίνο στην έκταση του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό που θα αναπτύξει η Lamda Development.
Και αυτό γιατί μπορεί η πολύ επιτυχημένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) της Lamda Development του ομίλου Λάτση να σκόρπισε χαμόγελα αισιοδοξίας για τις προοπτικές του έργου, ωστόσο τώρα ήρθε η ώρα της πρώτης διαχείρισης κρίσης. Κρίσεις που είναι αναμενόμενες σε ένα τόσο μεγάλο έργο. Και αυτή την κρίση θα κληθεί, στην ουσία της, να διαχειριστεί η Ελληνική Πολιτεία. Άλλωστε το έργο της ανάπλασης του Ελληνικού αποτελεί προμετωπίδα της προσπάθειας της κυβέρνησης ης Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη για την προσέλκυση επενδύσεων και την αλλαγή της εικόνας της χώρας στα μάτια των επενδυτών.
Αλλά αυτή ακριβώς η εικόνα είναι πολύ πιθανόν να τραυματιστεί από τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για την άδεια του καζίνο…
Τέλος διαγωνισμού;
«Ανακοινώνεται ότι η Επιτροπή Διενέργειας του Διεθνούς Πλειοδοτικού Διαγωνισμού για την Παραχώρηση Άδειας λειτουργίας Επιχείρησης Καζίνο (ΕΚΑΖ) ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων στον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά, παρέδωσε στην Ε.Ε.Ε.Π. τα Πρακτικά με τα αποτελέσματα του πρώτου σταδίου του Διαγωνισμού που αφορά στην αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής των διαγωνιζομένων. Το αμέσως επόμενο διάστημα η Ε.Ε.Ε.Π. θα προχωρήσει στις κατά νόμο προβλεπόμενες ενέργειες για τη συνέχιση της διαγωνιστικής διαδικασίας.»
Με αυτή τη λιτή ανακοίνωση, χωρίς ουσιαστική αναφορά στα περιεχόμενα του πρακτικού, καθώς αυτά πρέπει να εγκριθούν επισήμως, η αρμόδια Επιτροπή ανακοίνωσε στην πραγματικότητα το πέρασμα στην επόμενη φάση. Ακόμη και αν χρειάστηκαν 3 μήνες και η ανακοίνωση έγινε Παραμονή Πρωτοχρονιάς – είτε για να προλάβουν να γίνει εντός 2019 είτε για να μην έχει ιδιαίτερη ενασχόληση από τα ΜΜΕ και την κοινή γνώμη…
Τί προσέφεραν και τι λένε οι εμπλεκόμενοι
Παρά το έντονο παρασκήνιο που έχει μεσολαβήσει και τις δεκάδες φήμες που έχουν κυκλοφορήσει από τους εμπλεκόμενους, καμία από τις δύο εταιρείες – σεβόμενη και τους όρους του διαγωνισμού – δεν έχει διαρρεύσει ούτε το τίμημα ούτε άλλους όρους της προσφοράς της.
Οι δύο διεκδικητές της άδειας είναι η MGE Hellinicon B.V. Mohegan Gaming Advisors LLC – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. και η SHRE/SHRI, LLC δηλαδή η (Seminole) Hard Rock (International).
Η προσφορά με βάση τη διαδικασία θα κριθεί σε ποσοστό 60% με βάση το τίμημα και στο υπόλοιπο 40% με την τεχνική προσφορά.
Σύμφωνα με όλες τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, φαίνεται να προκρίνεται το σχήμα Mohegan – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, χωρίς όμως να είναι γνωστό αν έχει καταθέσει και την καλύτερη προσφορά. Αντιθέτως, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η μία προσφορά, της Hard Rock, αντιμετωπίζει τυπικό πρόβλημα και για αυτό προκρίνεται η έτερη προσφορά. Άλλωστε η ανακοίνωση μιλά για αξιολόγηση των δικαιολογητικών συμμετοχής σε αυτή τη φάση, για την οποία χρειάστηκαν τρεις ολόκληροι μήνες…
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα…
Αρχή προβλημάτων
Αν επαληθευτούν οι πληροφορίες, σε μετωπική σύγκρουση φαίνεται ότι θα οδηγηθούν οι δύο αμερικάνικες εταιρείες που διεκδικούν την άδεια καζίνο του Ελληνικού.
Η αναμέτρηση αναμένεται να είναι ολοκληρωτική καθώς δεν πρόκειται να είναι επικράτηση επί ποσών αλλά αποκλεισμός της μίας εταιρείας για τυπικούς λόγους από τη διαδικασία του διαγωνισμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο πρόσφατο συνέδριο Capital Link, παρουσία του ελληνκού οικονομικού επιτελείου, η διοίκηση της SHRI έκανε αναφορές σε «παρατυπίες» στον διαγωνισμό για παράπλευρη υπόθεση (ασυμβίβαστο νομικών συμβούλων) που όμως ξεκαθάρισε πολύ γρήγορα και έγινε αντιληπτό περισσότερο ως «τροχιοδεικτικό» βλήμα…
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτει το economix.gr, η πρόταση της Hard Rock αντιμετωπίζει ένα τυπικό – αλλά ουσιαστικό για το διαγωνισμό – λάθος – ή έλλειψη αν προτιμάτε…
Το «λάθος» της Hard Rock ήταν ότι η εγγυητική επιστολή που κατέθεσε δεν καλύπτει τις προδιαγραφές του διαγωνισμού. Η προκήρυξη ζητούσε οι εγγυήσεις να καλύπτουν διάστημα 13 μηνών ενώ η εγγυητική της Hard Rock φέρεται να κάλυπτε το διάστημα του ενός έτους και 26 ημερών με αποτέλεσμα η εταιρεία να μην καλύπτεται από εγγύηση για 4 ημέρες. Η εταιρεία δηλαδή ζήτησε από την τράπεζά της εγγυητική 13 μηνών, η τράπεζα την εξέδωσε αλλά κανείς δεν σκέφθηκε να βάλει ημερομηνία έναρξης την ημέρα της κατάθεσης των προσφορών αλλά μπήκε η ημερομηνία της έκδοσης από την τράπεζα! Και έτσι παρότι η εγγυητική έχει διάρκεια 13 μηνών (από την έκδοσή της, που συμπίπτει με το τέλος του μήνα) δεν έχει την απαιτούμενη διάρκεια 13 μηνών (λείπουν τέσσερις ημέρες…) από την κατάθεση της προσφοράς!
Πρόκειται για κλασικό λάθος σε διαγωνισμούς του δημοσίου που κάνουν ξένες εταιρείες – οι ελληνικές εταιρείες που γνωρίζουν τις πρακτικές του δημοσίου συνήθως εκδίδουν εγγυητικές μεγαλύτερης διάρκειας από τη ζητούμενη… Το «λάθος» αυτό όμως αποτελεί τυπικό κώλυμμα για να προχωρήσει η προφορά της… Το αν είναι ουσιαστικό, μένει να φανεί, πέρα από τη νομική πλευρά, κυρίως από τις αντιδράσεις και τα επιχειρήματα των εμπλεκομένων…
Οι πρώτες αντιδράσεις
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες ανώτατο στέλεχος της Hard Rock διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση ότι θα φτάσει «μέχρι τέλους» στη διεκδίκηση της άδειας και εάν χρειαστεί θα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα ευρωπαϊκά όργανα, αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που διακινούνται σε υψηλότατο επίπεδο.
Το ερώτημα που διατυπώνεται είναι αν, έστω και γίνει αποδεκτή η ερμηνεία για έναρξη της εγγυητικής με την κατάθεση, θεωρεί κανείς ότι η Hard Rock είναι αξιόπιστη χρηματοοικονομικά για το 1 έτος και τις 26 ημέρες και δεν είναι για τις υπόλοιπες 4 ημέρες;
Επιπλέον, κύκλοι που φαίνεται να συνομιλούν με στελέχη της Hard Rock σημειώνουν σε συζητήσεις ότι δεν έχει μόνο η δική τους εταιρεία τυπικό πρόβλημα (το οποίο ούτως ή άλλως δεν αποδέχονται καθώς υποστηρίζουν ότι η εγγυητική τους είναι διάρκειας 13 μηνών…).
Το ευκταίο για όλους θα ήταν να μπουν τα προβλήματα των προσφορών στη ζυγαριά ώστε να μην αποκλεισθεί καμία από τις δύο εταιρείες για τυπικούς λόγους και να κριθούν όλα επί των προσφορών. Αλλά αυτό έχει ανυπέρβλητα νομικά προβλήματα που μπορεί να έφταναν μέχρι και την ακύρωση του διαγωνισμού και τον εκτροχιασμό του χρονοδιαγράμματος της επένδυσης στο Ελληνικό, κάτι που κανείς δεν επιθυμεί και πρώτη από όλους η κυβέρνηση…
Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν ότι η υποψηφιότητα της Mohegan – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα έπρεπε επίσης να κριθεί ότι αντιμετωπίζει τυπικό κώλυμμα. Και αυτό γιατί σε έντυπο που έχει υποβληθεί στο διαγωνισμό ερωτούνται οι εταιρείες αν είχαν εμπλοκή σε υπόθεση ανταγωνισμού στο παρελθόν και τυχόν θετική απάντηση θα ήταν όρος αποκλεισμού. Αν έχει κατατεθεί αρνητική απάντηση, οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν ότι η ΤΕΡΝΑ είχε εμπλοκή στην υπόθεση του καρτέλ των τεχνικών εταιρειών που έκρινε ότι υπάρχει η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Ατύπως, καθώς καμία τέτοια κατηγορία δεν έχει ακόμη επισήμως διατυπωθεί, κύκλοι που συνομιλούν με την άλλη πλευρά αναφέρουν ότι αυτοί οι ισχυρισμοί δεν ευσταθούν καθόλου. Αφενός διότι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ως νομικό πρόσωπο, δεν είχε καμία εμπλοκή στην υπόθεση (αφορούσε θυγατρική της επιχείρηση) και αφετέρου διότι δεν υπάρχει καμία ανακρίβεια στις υποβληθείσες δηλώσεις για τον διαγωνισμό.
Πάντως η Hard Rock φαίνεται – αν δεν πεισθεί παρασκηνιακά για το αντίθετο – ότι θα χρησιμοποιήσει όλα τα ένδικα μέσα για να υπερασπίσει τη δική της υποψηφιότητα. Η ανακοίνωση της Επιτροπής Παιγνίων ανοίγει το δρόμο για τις εξελίξεις και την την ανάδειξη του προτιμητέου επενδυτή αλλά αν τελικά μετά από τυχόν προσφυγές στην Επιτροπή το παιχνίδ περάσει από το ΣτΕ και μετά από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια ή/και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ίσως να απαιτηθούν ακόμη πολλοί μήνες. Το αν αυτό θα καθυστερήσει την επένδυση θα φανεί από τα νομικά βήματα που θα ακολουθηθούν (πχ ασφαλιστικά μέτρα ή μη, σκεπτικό και αιτήματα προσφυγών κλπ), καθώς ο όρος είναι να έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός του καζίνο.
Πάντως το αν θα μπουν μπουλντόζες ή όχι στις αρχές του 2020 δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο. Οι εμπλεκόμενοι επεξεργάζονται λύση να ξεκινήσουν κάποιες εργασίες από την Ελληνικό ΑΕ με την παρούσα ιδιοκτησία (αντί μετά την μεταβίβασή της) μετά από νομοθετική ρύθμιση που θα έρθει μέσα στο Γενάρη στη Βουλή και πιθανότατα θα αφορά κατεδαφίσεις αυθαιρέτων που υπάρχουν.
Το πρόβλημα της κυβέρνησης
Παρότι φαίνεται ότι όλα αυτά αποτελούν επιχειρηματικές αντεγκλήσεις και νομικούς ελιγμούς, το πραγματικό πρόβλημα, αν ξεφύγει επικοινωνιακά η κατάσταση, θα το έχει η κυβέρνηση που πρωτοστατεί στην προώθηση της επένδυσης.
Όσον αφορά την Hard Rock, αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες μας, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πεισθεί ο κόσμος ότι οι 4 ημέρες στους 13 μήνες αποτελούν ουσιαστικό λόγο αποκλεισμού. Αφήστε που θα αρχίσουν τα ερωτήματα γιατί επιλέχθηκαν οι 13 μήνες και όχι ένα έτος ή 2 έτη… Και εκεί είναι δύσκολες οι απαντήσεις, καθώς ο διαγωνισμός σχεδιάσθηκε από άλλη κυβέρνηση… Επιπλέον είναι εξαιρετικά δύσκολο να πείσουν οι εμπλεκόμενοι ότι η Hard Rock, που έχει ένα πανίσχυρο brand με παρουσία σε όλον τον κόσμο και που σχεδόν όλοι όσοι έχουν ταξιδέψει σε πόλεις και θέρετρα του εξωτερικού γνωρίζουν, δεν είναι αξιόπιστη…
Όσον αφορά τη Mohegan – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τα νομικά επιχειρήματα για τις εικασίες που ακούγονται για την υποψηφιότητά της φαίνεται ισχυρά και δεν θα αντιμετωπίζει, λογικά, πρόβλημα. Μένει να φανεί αν θα υπάρξει με αυτό το σκεπτικό επικοινωνιακό πρόβλημα στην κυβέρνηση…
Γενικότερα, η κυβέρνηση φαίνεται να έχει χαράξει έναν επικοινωνιακό δρόμο που βασίζεται στο επιχείρημα της νομιμότητας και της «καθαρής διαδικασίας». Η επιμονή σε έναν τέτοιο δρόμο όμως πιθανόν να εκτροχιάσει το χρονοδιάγραμμα του έργου, αν ξεκινήσουν προσφυγές και δικαστικές περιπέτειες.
Υπάρχουν και άλλα προβλήματα που πρέπει να διαχειριστεί επικοινωνιακά η κυβέρνηση.
Με πρώτο τον πιθανό αποκλεισμό από το μεγαλύτερο έργο ενός πασίγνωστου ξένου επενδυτή, με όσα αυτό σημαίνει για το προσκλητήριο που έχει σαλπίσει για προσέλκυση επενδύσεων. Και ακολούθως τη διαχείριση τυχόν καθυστερήσεων…
Αλλά και τις κατηγορίες που θα ακουστούν ότι για ένα τυπικό λάθος (για ένα κωλόσπιτο που θα έλεγε και ο αείμνηστος Γιαννόπουλος…) προτιμήθηκε η προσφορά εταιρείας που είχε εγχώριο παίκτη στην κοινοπραξία (με το απαραίτητο διάνθισμα για εργολάβους, νταβατζήδες κλπ). Το πράγμα αυτό θα σοβαρέψει πολύ αν αποδειχθεί στην πορεία ότι οι φήμες που είχαν κυκλοφορήσει στην αρχή της διαδικασίας για συμμετοχή άλλης τεχνικής εταιρείας σε κοινοπραξία με την Hard Rock επιβεβαιωθεί ότι δεν προχώρησαν ακριβώς λόγω του σκεπτικού που τυχόν θα αναπτύξει η HR για τα περί υποθέσεων ανταγωνισμού κλπ.
Σημείο κλειδί στην όλη διαχείριση είναι το κατά πόσον το θέμα θα σηκωθεί επικοινωνιακά, αν θα συμμετέχει η αντιπολίτευση θέτοντας πολιτικά ερωτήματα (αν και τόσο ο διαγωνισμός όσο και η σύνθεση της αρμόδιας Επιτροπής φέρουν ακόμη ξεκάθαρη τη σφραγίδα της προηγούμενης κυβέρνησης), αν θα ασχοληθούν εκτενώς ξένα ΜΜΕ και αν, εν τέλει, ο ένας από τους ενδιαφερόμενους, αν αποκλειστεί, θα εμπλέξει τα κοινοτικά όργανα.
Update 10/1/2020: Οι επαφές και οι συνεννοήσεις για τον διαγωνισμό συνεχίστηκαν και μέσα στις γιορτές. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ζήτημα συζητήθηκε και κατά την επίσκεψη του ελληνικού κυβερνητικού κλιμακίου υπό τον Πρωθυπουργό στις ΗΠΑ. Ωστόσο, δεν φαίνεται να έχει αλλάξει το σκηνικό ιδιαίτερα. Πάντως κυβερνητικές πηγές τονίζουν στο economix ότι επιμέρους τυπικά προβλήματα – όχι όμως σοβαρά – έχουν και οι δύο προσφορές, που ίσως θεραπεύονται. Ειδικά όμως για την προσφορά της HardRock διαρρέεται, μετά το ενδελεχές ρεπορτάζ μας, ότι πιθανόν οι εκκρεμότητες και τα προβλήματα να μην αφορούν μόνο το θέμα της εγγυητικής επιστολής. Κοντός ψαλμός…
