Πηγή Εικόνας: Γραφείο Τύπου ΥΠΕΝΣε δημόσια διαβούλευση που θα διαρκέσει έως τις 16 Δεκεμβρίου δόθηκε σήμερα το αναθεωρημένο – μετά τις παρατηρήσεις της Κομισιόν του καλοκαιριού και την εκλογή της νέας κυβέρνησης – Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ).
Ο σύνδεσμος όπου έχει αναρτηθεί το πλήρες κείμενο του ΕΣΕΚ για δημόσια διαβούλευση:
http://www.opengov.gr/minenv/?p=10156
Κωστής Χατζηδάκης: Το πράσινο ΕΣΕΚ
Κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στη συνέντευξη Τύπου για
την παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) ο Υπουργός ΠΕΝ τόνισε ότι «Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που εγκρίθηκε σήμερα από το υπουργικό συμβούλιο, τίθεται σε δημόσια διαβούλευση και θα υποβληθεί μέχρι το τέλος του έτους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι ένα κείμενο το οποίο εκφράζει συνολικά τη φιλοσοφία της κυβέρνησης, όχι μόνο για την ενέργεια, αλλά και για το μείζον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.»
Σύμφωνα με τον Κωστή Χατζηδάκη, είναι ένα κείμενο στο οποίο αποτυπώνεται σε μεγάλο βαθμό η πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης. Ένα κείμενο στο οποίο γίνεται ξεκάθαρη η δέσμευση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα, έτσι ώστε η Ελλάδα όχι μόνο να μην υστερεί στις πολιτικές για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του μέλλοντος των παιδιών μας, αλλά να βρεθεί στην πρωτοπορία αυτής της πολιτικής.
«Το ΕΣΕΚ που σήμερα σας παρουσιάζουμε είναι ένα πράσινο ΕΣΕΚ» δήλωσε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι «η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και τη βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Έχουμε χρέος απέναντι στη δική μας και στις επόμενες γενιές να αλλάξουμε τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε, ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα. Και πιστεύουμε ότι το νέο ΕΣΕΚ απηχεί την αγωνία και τους προβληματισμούς των νέων Ελλήνων και Ελληνίδων που έχουν, δικαίως, μεγάλη ευαισθησία για αυτά τα ζητήματα.
Το κείμενο του ΕΣΕΚ έχει ως στόχο να ενσωματώσει στον εθνικό σχεδιασμό τον στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων για περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό κελσίου (σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή). Προς αυτή την κατεύθυνση, κινούμαστε με γνώμονα τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs) Και, παράλληλα, υιοθετούμε το μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία μέχρι το έτος 2050.
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) καθορίζει πιο φιλόδοξους εθνικούς στόχους σε σχέση με το αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ του Ιανουαρίου που είχε σταλεί για αξιολόγηση προς τις υπηρεσίες της ΕΕ. Αλλά και σε σχέση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε πολλές περιπτώσεις θέτουμε τον πήχη πιο ψηλά.
Δεν θα πω τίποτα σχετικά με τα θέματα που αφορούν την ενέργεια με τη στενή έννοια, για τα οποία θα μιλήσει ο κ. Θωμάς. Μόνο μια εξαίρεση θα κάνω, αναφερόμενος στην εμβληματική δέσμευση για πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ. Η δέσμευση αυτή έβαλε απευθείας την Ελλάδα στην πρώτη ταχύτητα όσον αφορά στη μετάβαση στη νέα εποχή της ενέργειας και της περιβαλλοντικής προστασίας.
Η μετάβαση αυτή, όμως, οφείλει να είναι Δίκαιη για τις περιοχές που επηρεάζονται. Για αυτό και στα μέσα του 2020 στοχεύουμε να παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης (Master Plan) που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στη μετά-λιγνίτη εποχή. Αυτό θα περιλαμβάνει ένα πλέγμα μέτρων και προβλέψεων που θα αφορούν, μεταξύ άλλων:
- επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα,
- νέες υποδομές,
- αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων,
- τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού,
- τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων,
- την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την δημιουργία νέων
μέσω ενός ευέλικτου αναπτυξιακού μετασχηματισμού και της ανάπτυξης όλων των τομέων της παραγωγής. Θα συσταθεί διυπουργική επιτροπή και θα οριστεί ένας συντονιστής υψηλού επιπέδου, ο οποίος θα συντονίζει τις δράσεις.
Έχοντας, λοιπόν μιλήσει μόνο για την απολιγνιτοποίηση, θα κλείσω την τοποθέτησή μου με κάποιες παρεμβάσεις που αφορούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής εκτός του στενού πεδίου της ενέργειας:
- Βεβαίως, ο δεύτερος πυλώνας κλιματικής πολιτικής –μετά τον μετριασμό εκπομπών- είναι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τα απαιτούμενα μέτρα προσαρμογής περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων. Μιλάω, ενδεικτικά, για παρεμβάσεις που στοχεύουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τη διαχείριση δασών και υδάτων, την προσαρμογή των προδιαγραφών κατασκευής κτιρίων και υποδομών σε πιθανές μελλοντικές κλιματικές συνθήκες και την προστασία παράκτιων πόλεων από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Στόχος μας είναι, ιδιαίτερα με την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού έργου «LIFE-IP AdaptInGR – Boosting the implementation of adaptation policy across Greece», να εφαρμόσουμε μια ολοκληρωμένη πολιτική προσαρμογής, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιφέρειας.
- Επιπλέον, στο σχέδιό μας ενσωματώνουμε τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας, για να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων και να συμβάλλουμε στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, ιδιαίτερα στις πόλεις. Θέλουμε να βοηθήσουμε τις αστικές περιοχές να περάσουν σε νέα εποχή, με σύγχρονα κοινόχρηστα μεταφορικά μέσα, με άνετο περπάτημα και εκτεταμένη χρήση ποδηλάτου.
- Ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων, πέρα από τη σημασία του για την καθημερινότητα των πολιτών, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εθνικού σχεδιασμού για την ενέργεια και το κλίμα. Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και τα αντίστοιχα Περιφερειακά Σχέδια Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) είναι υπό αναθεώρηση, με στόχο να μπει τέλος στις εικόνες ντροπής και να καλύψουμε το χαμένο έδαφος σε τομείς όπως η ανακύκλωση.
- Αυτό συνδέεται, φυσικά και με τη μετάβαση σε πιο βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης. Η ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας –με την επαναχρησιμοποίηση υλικών- και η καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης είναι προτεραιότητες για μας, όπως καθίσταται σαφές στο κείμενο του ΕΣΕΚ. Για αυτό προχωράμε στην άμεση εφαρμογή της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας για απαγόρευση πλαστικών μιας χρήσης με μια ειδική ομάδα έργου που έχουμε δημιουργήσει στο υπουργείο. Η επιμήκυνση του κύκλου ζωής των προϊόντων θα συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της παραγωγής και της κατανάλωσης, και θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για ενίσχυση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας.
Αυτή είναι άλλωστε η συνολική φιλοσοφία του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που παρουσιάζουμε σήμερα. Η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί και θέλουμε να γίνει καταλύτης ανάπτυξης για τον τομέα της ενέργειας και συνολικά για την ελληνική οικονομία. Αυτό δεν αποτελεί δικιά μας πατέντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στρέφεται αποφασιστικά προς την κατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης. Και στόχος μας είναι η Ελλάδα να κάνει τα άλματα που χρειάζεται για να βρεθεί στην πρώτη ταχύτητα αυτής της νέας πραγματικότητας.
Θώμας: σχέδιο με πρόσημο εξωστρέφειας – τί είπαν Σδούκου, Αραβώσης
Όπως δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του Σχεδίου ο υφυπουργός Ενέργειας (και πρόεδρος της Επιτροπής για το ΕΣΕΚ) Γεράσιμος Θωμάς, το ΕΣΕΚ αποτελεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική με ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους και προτεραιότητες έως το 2030. «Είναι ένα σχέδιο με πρόσημο εξωστρέφειας, που προωθεί την ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας και την προσπάθεια ανάδειξης της χώρας ως ενεργειακού κόμβου στην περιοχή των Βαλκανίων, επιδιώκοντας παράλληλα να αξιοποιήσει στο μέγιστο τους διαθέσιμους πόρους για επενδύσεις ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας».
Πρόσθεσε ότι στρατηγική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι οι στόχοι που τίθενται στο πλαίσιο του ΕΣΕΚ να συμβάλλουν καθοριστικά στην απαραίτητη ενεργειακή μετάβαση με τον πιο οικονομικά ανταγωνιστικό τρόπο για την εθνική οικονομία και να τοποθετήσουν τη χώρα στο επίκεντρο των εξελίξεων της Ενεργειακής Ένωσης τόσο για το 2030 όσο και μακροπρόθεσμα για το 2050.
Ο κ. Θωμάς υπογράμμισε ότι μέσα από τα μέτρα του ΕΣΕΚ οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα αναδειχθούν ως ο βασικός εγχώριος ενεργειακός πόρος. Στόχος είναι η αύξηση της συμμετοχής τους στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στο 35% έως το 2030 (από 18% σήμερα). Ο δε στόχος που έχει τεθεί για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου υπερβαίνει σε φιλοδοξία τον κεντρικό στόχο της ΕΕ και προσεγγίζει τον νέο στόχο 50% που θα θέσει η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο υφυπουργός Ενέργειας αναφέρθηκε και στις θετικές οικονομικές επιπτώσεις που θα έχει η υλοποίηση του ΕΣΕΚ, καθώς εκτιμάται ότι για την περίοδο 2020-2030 θα κινητοποιήσει ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις συνολικού ύψους 43,8 δις. ευρώ (έναντι 33-34 δις. ευρώ που προέβλεπε το αρχικό ΕΣΕΚ που είχε υποβληθεί στην Επιτροπή στις αρχές του έτους), με διασπορά σε πολλούς τομείς της οικονομίας και σε όλη τη χώρα. Στο επίκεντρο της επενδυτικής δραστηριότητας αναμένεται να βρεθούν τα νέα έργα ΑΠΕ, τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, οι αγωγοί και οι αποθήκες φυσικού αερίου, οι δράσεις ενεργειακής απόδοσης, η διαχείριση αποβλήτων και τα μέτρα προώθησης της κυκλικής οικονομίας.
«Σε όσους μας κάνουν κριτική, απαντάμε ότι έχουμε συνολικό σχέδιο που είναι συμβατό με το business plan της ΔΕΗ και την πολιτική για τα δίκτυα που έχουμε εξαγγείλει. Πρόκειται επίσης για ένα σχέδιο ρεαλιστικό που βασίζεται σε δυο πυλώνες ανάλυσης, αφού η ποσοτικοποίηση των στόχων «έτρεξε» σε δυο μοντέλα. Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο του νέου ΕΣΕΚ είναι ο σταθερός μηχανισμός διακυβέρνησής του, καθώς προβλέπονται διαδικασίες παρακολούθησης και αξιολόγησης της προόδου προς την υλοποίηση των στόχων», κατέληξε ο κ. Θωμάς.
Τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται μέσω του Σχεδίου στον τομέα των ΑΠΕ και της ηλεκτροκίνησης ανέλυσε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου, κάνοντας ειδική μνεία στην απλοποίηση και επιτάχυνση του αδειοδοτικού πλαισίου και στα νέα δεδομένα για τα Δίκτυα Ηλεκτρικού Ρεύματος, καθώς ο μελλοντικός σχεδιασμός θα πρέπει να ενσωματώνει τους νέους στόχους αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ. Η κ. Σδούκου παρουσίασε επίσης συνοπτικά τις νέες τεχνολογίες ΑΠΕ για παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας (υβριδικά, μικρές ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά στις στέγες, μπαταρίες). «Ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων μας βρίσκεται και η ηλεκτροκίνηση και θεωρούμε ότι με τα μέτρα που θα λάβουμε μέχρι το 2030 η διείσδυση των ηλεκτροκίνητων ΙΧ σε σχέση με τις νέες ταξινομήσεις μπορεί να φτάσει το 30%, ενώ οι προβλέψεις της αγοράς κάνουν λόγο για 24%».
Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Κωνσταντίνος Αραβώσης, μίλησε για την κυκλική οικονομία που προωθείται μέσω οριζόντιων πολιτικών που αφορούν όλους τους κλάδους της οικονομίας. «Πρώτος στόχος είναι η μείωση της χρήσης φυσικών πόρων και ενέργειας για την παραγωγή των προϊόντων και μετά το πέρας της ζωής των προϊόντων επιδιώκεται η μείωση των αποβλήτων ή ακόμα και ο μηδενισμός τους. Στο πλαίσιο αυτό εκπονούμε Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης τετραετούς διάρκειας με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και μέτρα –μεταξύ άλλων- για την πρόληψη αποβλήτων, την μείωση της σπατάλης τροφίμων, την ανάπτυξη κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού κριτηρίων, την προώθηση της χρήσης αποβλήτων ως δευτερογενών καυσίμων στη βιομηχανία, την θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου που θα διευκολύνει την παραγωγή βιομεθανίου από οργανικά απόβλητα και την έγχυσή του στο δίκτυο φυσικού αερίου». Τέλος, ο κ. Αραβώσης έκανε ειδική μνεία και στην πολιτική του ΥΠΕΝ για την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης, με την ενσωμάτωση της σχετικής κοινοτικής οδηγίας το 2020, ένα χρόνο νωρίτερα από την εκπνοή της προβλεπόμενης προθεσμίας.
