Νομοσχέδιο ΥΠΕΝ: Αυτές είναι οι βασικές ρυθμίσεις για ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΑΠΕ και αγορά ενέργειας

Το πολυαναμενόμενο πολυ-νομοσχέδιο για τα ενεργειακά θέματα που είχε πολλάκις υποσχεθεί τους τελευταίους μήνες το ΥΠΕΝ παρουσίασε σε δημοσιογράφους η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, υπό τον Κωστή Χατζηδάκη, αμέσως μετά την παρουσίασή του στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Στο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνεται πλήθος διατάξεων με έμφαση στα θέματα ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΑΠΕ και απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας. Όπως ειπώθηκε, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί «σύντομα» αλλά εντυπωσιάζει το γεγονός ότι η ηγεσία του ΥΠΕΝ, παρά τη σύγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου και παρά τη διεξαγωγή ειδικής συνέντευξης τύπου, επέλεξε να μη δώσει το κείμενο του νομοσχεδίου στη δημοσιότητα – προφανώς για να μετρήσει αντιδράσεις, να μεσολαβήσει συνάντηση με τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ (που έχει προγραμματιστεί για σήμερα) και να προβεί στις απαραίτητες διορθώσεις ή και τροποποιήσεις.

Σύμφωνα, λοιπόν, με ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ, οι βασικές διατάξεις του Σχεδίου Νόμου για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και τη  στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας θα περιλαμβάνουν τις εξής ρυθμίσεις:

1. A. ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΔΕΗ

 1.Ευέλικτες Προσλήψεις προσωπικού αορίστου χρόνου με κατάργηση μονιμότητας

Όλοι όσοι θα προσληφθούν εφεξής στη ΔΕΗ δεν θα έχουν μονιμότητα δημοσίου, αλλά συμβάσεις όπως υπάρχουν στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζομένων στη ΔΕΗ είναι τα 52 έτη, ενώ η διαδικασία των προσλήψεων μπορεί να πάρει έως και τρία χρόνια. Με το νέο πλαίσιο οι προσλήψεις απλοποιούνται και επιταχύνονται. Θα υπάρχει συμμετοχή του ΑΣΕΠ  για έλεγχο νομιμότητας. Η ρύθμιση εφαρμόζεται και στις θυγατρικές της ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ και ΔΕΗ Ανανεώσιμες.

2.Προσλήψεις Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών με ευέλικτες  διαδικασίες για 3ετή θητεία

Τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη της ΔΕΗ (και των θυγατρικών ΔΕΗΑΝ και ΔΕΔΔΗΕ), δηλαδή οι Γενικοί Διευθυντές και οι Διευθυντές,  δεν θα είναι μόνιμα, αλλά θα έχουν τριετείς θητείες. Θα επιλέγονται κατόπιν προκήρυξης που θα απευθύνεται τόσο στο εσωτερικό της επιχείρησης όσο και σε όλη την αγορά. 

3. Εισαγωγή Κινήτρων για την προσέλκυση στελεχών

Οι αμοιβές των Γενικών Διευθυντών και των Διευθυντών, ακριβώς λόγω της τριετούς θητείας τους, θα καθορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής Αμοιβών που προβλέπεται στο νομοσχέδιο. Η ρύθμιση αφορά σε περίπου 80 στελέχη σε ΔΕΗ, ΔΕΗ Ανανεώσιμες και ΔΕΔΔΗΕ. 

4. Ενίσχυση μεσαίας βαθμίδας διοίκησης της εταιρίας

Οι Βοηθοί Γενικοί Διευθυντές,  σε ένα ποσοστό έως 20%, θα προσλαμβάνονται επίσης από την αγορά, αλλά θα αμείβονται με βάση το μισθολόγιο της ΔΕΗ. 

5. Στοχευμένες εθελούσιες έξοδοι

Με σκοπό να μειωθεί το κόστος της ΔΕΗ αλλά και να στηριχθεί το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, προβλέπονται στοχευμένα προγράμματα εθελουσίας εξόδου για το προσωπικό, με βάση καθορισμένα κριτήρια, ιδίως για συγκεκριμένες κατηγορίες/ειδικότητες ή για συγκεκριμένες υπηρεσιακές μονάδες. Το κόστος θα καλυφθεί εξολοκλήρου από την ίδια την ΔΕΗ.

6.Διευκόλυνση εσωτερικής κινητικότητας εργαζομένων

Για να γίνει καλύτερη διαχείριση του προσωπικού εντός του ομίλου ΔΕΗ, προβλέπεται ένα ειδικότερο Σύστημα Εσωτερικής Κινητικότητας, ώστε κάποιοι εργαζόμενοι να μπορούν να μετακινηθούν προς τον ΔΕΔΔΗΕ και τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. Πιο συγκεκριμένα, το προσωπικό της ΔΕΗ θα μπορεί να μεταφέρεται ή να αποσπάται στον ΔΕΔΔΗΕ και τη ΔΕΗΑΝ, σε κενές οργανικές θέσεις αντίστοιχης ή παρεμφερούς ειδικότητας, της ίδιας εκπαιδευτικής βαθμίδας με αυτήν που ανήκει ο μεταφερόμενος, με βάση τα τυπικά του προσόντα. 

7. Εθελοντικές Μετακινήσεις προς το Δημόσιο

Προβλέπεται η δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού της ΔΕΗ, με την ίδια σχέση εργασίας, σε υπηρεσίες και φορείς του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Οι μεταφορές αυτές θα γίνονται σε εθελοντική βάση, στο πλαίσιο της Κινητικότητας στον δημόσιο τομέα και θα σχεδιαστεί σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία. 

8.Νέο, ευέλικτο πλαίσιο για τις προμήθειες

Παρέχεται η αναγκαία ευελιξία, προκειμένου η εταιρεία να μπορεί να προβεί σε ανάθεση δημοσίων συμβάσεων κάτω από τα όρια που θέτει το κοινοτικό δίκαιο, κατά παρέκκλιση της εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει η διασφάλιση του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που διατηρείται και θωρακίζει την εταιρία ως ισχυρότατη ασφαλιστική δικλείδα ελέγχου. 

9.Ενίσχυση εταιρικής διακυβέρνησης

Ενισχύεται η εταιρική διακυβέρνηση της ΔΕΗ με τη σύσταση Επιτροπών που λειτουργούν ως γνωμοδοτικά όργανα των εταιρικών οργάνων. Πιο συγκεκριμένα, συστήνεται  Επιτροπή Αμοιβών και Προσλήψεων, με έργο – μεταξύ άλλων- την εισήγηση προς το Διοικητικό Συμβούλιο της πολιτικής προσλήψεων του προσωπικού αορίστου χρόνου, και τη διαδικασίας πρόσληψης και την πολιτική αμοιβών των υψηλόβαθμων στελεχών. Συστήνεται επίσης  Επιτροπή Εποπτείας Προμηθειών, με κύριο έργο τον έλεγχο της εφαρμογή του Κανονισμού Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών. 

10.Κατάργηση προνομιακού τιμολογίου για τους εργαζομένους

Καταργείται το υπάρχον προνομιακό πλαίσιο για τα τιμολόγια των εργαζομένων στη ΔΕΗ και η έκπτωση στη χρέωση των καταναλώσεών του για την ηλεκτρική ενέργεια δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 30%.  Η έκπτωση αυτή δεν θα ισχύει για τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (δημοτικά τέλη, ΕΤΜΕΑΡ, ΕΡΤ) κλπ, για τις οποίες προβλέπεται η υποχρέωση του εργαζόμενου και του συνταξιούχου για πλήρη καταβολή.

Β. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1. Μείωση νυχτερινού τιμολογίου

Eξορθολογίζεται το ύψος της τιμολόγησης των καταναλωτών στη νυχτερινή κατανάλωση για πάνω από 1600 kWh. Η ρύθμιση θα οδηγήσει σε σημαντική ελάφρυνση για τα νοικοκυριά, ιδίως αυτά που χρησιμοποιούν θερμοσυσσωρευτές. 

2. Εναλλαγή στην Καθολική Υπηρεσία

Η Καθολική Υπηρεσία πλέον δεν θα παρέχεται αποκλειστικά από τη ΔΕΗ (ως έχουσα το μεγαλύτερο μερίδιο) σε περίπτωση που δεν υπάρξει ενδιαφέρον για την ανταγωνιστική διαδικασία, αλλά θα υπάρχει εκ περιτροπής κάλυψη της Καθολικής Υπηρεσίας από τους τρεις Προμηθευτές με το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά. 

3. Εγγυήσεις Δήμων για οφειλές δημοτικών επιχειρήσεων προς τη ΔΕΗ

Αντιμετωπίζεται το μεγάλο πρόβλημα των οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων προς τη ΔΕΗ και πλέον οι Δήμοι καθίστανται εγγυητές για τη δέουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεων των δημοτικών εταιρειών από τις συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. 

4.Ταχεία υλοποίηση target model

Καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των υποχρεώσεων του ΑΔΜΗΕ και του ΕΧΕ για την έναρξη λειτουργίας των αγορών ενέργειας. Η ΡΑΕ παρακολουθεί την τήρηση του χρονοδιαγράμματος και μπορεί να επιβάλει κυρώσεις  (πχ πρόστιμα) εάν παραβιάζονται οι προβλεπόμενες προθεσμίες. 

5. Αύξηση διαφάνειας στην χονδρεμπορική αγορά Η/Ε

Για να είναι ασφαλές το περιβάλλον της αγοράς και οι παίκτες να είναι ενήμεροι από τώρα για τις υποχρεώσεις τους ενόψει της απελευθέρωσης και της  εφαρμογής του target model, εναρμονίζεται το εθνικό πλαίσιο με τον Κανονισμό 1227/2011 για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρική αγορά ενέργειας  (REMIT) που περιλαμβάνει ρυθμίσεις στο πρότυπο των χρηματοοικονομικών αγορών.  Με τον τρόπο αυτό εισάγεται το πλαίσιο για την αποτροπή φαινομένων χειραγώγησης της αγοράς ενέργειας και ενισχύεται ο εποπτικός ρόλος της ΡΑΕ για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση όλων.

Γ. ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΠΑ

Δρομολογείται ο αποτελεσματικότερος εταιρικός μετασχηματισμός της ΔΕΠΑ Α.Ε, με στόχο την  αξιοποίηση των συμμετοχών του ΤΑΙΠΕΔ στη ΔΕΠΑ και τις θυγατρικές της, να γίνει με τρόπο ελκυστικό στους επενδυτές:

• που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια και τον υγιή ανταγωνισμό στην αγορά φυσικού αερίου και
• θα μεγιστοποιεί το όφελος για το δημόσιο ταμείο

Συγκεκριμένα:

• Προβλέπεται μερική διάσπαση των κλάδων υποδομών, διεθνών έργων και εμπορίας της υφιστάμενης ΔΕΠΑ.
• έτσι, ιδρύονται δύο νέες εταιρείες, η ΔΕΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Α.Ε και η ΔΕΠΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΡΓΩΝ Α.Ε., ενώ η παλαιά εταιρεία παραμένει ως ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Α.Ε..
• Στη ΔΕΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ εντάσσονται οι συμμετοχές στη ΔΕΔΑ, την ΕΔΑ Αττικής και η συμμετοχή στην ΕΔΑ Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας και στη ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ η συμμετοχή στην ΕΠΑ Αττικής.
• Στη συνέχεια, θα διενεργηθούν διεθνείς διαγωνισμοί από το ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση:

α) των συμμετοχών του στη ΔΕΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ (μέχρι 65%)

β) των συμμετοχών του στη ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ (μέχρι 65%).

• Οι έμμεσες συμμετοχές του ΤΑΙΠΕΔ στη ΔΕΠΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΕ, που αφορούν συμμετοχές σε κομβικής σημασίας αγωγούς, όπως ο o IGB, ο IGI, ο Eastmed θα παραμείνουν στο Δημόσιο.

Δ. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΕ

 1.Αποζημίωση  Σταθμών ΑΠΕ με ΣΕΔΠ (Feed In Premium)

• Η ρύθμιση αφορά σε 103 σταθμούς ΑΠΕ ισχύος 560MW
• Επιλύεται μόνιμα πλέον η αποζημίωση των σταθμών ΑΠΕ με ΣΕΔΠ
• Παράλληλα ρυθμίζεται η αποζημίωση αυτών των σταθμών ΑΠΕ:
  • άμεσα για την παραγωγή από τον Ιούλιο του έτους 2019 μέχρι σήμερα,
  • εντός δύο μηνών από το νόμο για το υπόλοιπο 10% από την έναρξη λειτουργίας τους έως σήμερα

2.Δυνατότητα απευθείας συμμετοχής ΑΠΕ στην αγορά

Δίνεται η δυνατότητα ταχύτερης υλοποίησης έργων ΑΠΕ χωρίς την αναγκαιότητα επιλογής τους μέσω δημοπρασιών της ΡΑΕ και χωρίς επιβάρυνση των καταναλωτών μέσω του ΕΤΜΕΑΡ.

3. Σταθμοί ΑΠΕ ισχύος >250MW

• Δίνεται διέξοδος σε πολύ μεγάλα έργα ΑΠΕ, πάνω από 250 MW, να προχωρήσουν, καθώς λόγω της μεγάλης ισχύος, εκ των πραγμάτων, δεν επιλέγονται στις ανταγωνιστικές διαδικασίες.
• Το κάθε ένα έργο από αυτά εκτιμάται ότι αποτελεί επένδυση μεγαλύτερης των 200 εκ. €.
• Αυξάνεται σημαντικά η διείσδυση των ΑΠΕ στη χώρα προς επίτευξη των ιδιαίτερα φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα το 2030 

4.Εγκατάσταση ΑΠΕ σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας

Με την ρύθμιση επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας μέχρι ποσοστού 1%.

Σύμφωνα με όσα περιλαμβάνονται σε παρουσίαση του ΥΠΕΝ για το νομοσχέδιο, σε αυτό το 1% συμπεριλαμβάνονται οι εκτάσεις που γειτνιάζουν σε εθνικές, επαρχιακές και δημοτικές οδούς. Επίσης τίθεται όριο ισχύος 1 MW για την προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας (ΓΓΥΠ), «ώστε να μην δούμε μεγάλα φ/β να μπαίνουν σε ΓΓΥΠ και να ενισχύσουμε την μικρή και διεσπαρμένη παραγωγή», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Με ΚΥΑ που θα εκδοθεί μέσα σε δύο (2) μήνες από την ψήφιση του νόμου, θα καθοριστεί η συνολική ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και θα προσδιοριστούν οι ενέργειες των αρμόδιων υπηρεσιών

5. Άδειες Υβριδικών Σταθμών στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά

• «Ξεμπλοκάρονται» περίπου 170 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ για χορήγηση αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υβριδικούς σταθμούς, χωρίς να αναγράφεται στις άδειες η τιμής αποζημίωσης των σταθμών αυτών.
• Ήδη λειτουργεί ομάδα εργασίας, σε συνεργασία με την αγορά για τον καθορισμό του πλαισίου των υβριδικών σταθμών.
• Το καθεστώς ενίσχυσης νέων υβριδικών σταθμών θα τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση

6. Επιτάχυνση υλοποίησης έργων βιοαερίου από ΦΟΔΣΑ

• Επιταχύνονται έργα ηλεκτροπαραγωγής από το παραγόμενο βιοαέριο από μονάδες διαχείρισης αποβλήτων κατά προσέγγιση της τάξεως 1 MW και μεγίστης ισχύος 4 MW και υλοποιείται πληρέστερα το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων.
• Με τα έργα αυτά μειώνονται οι αέριοι ρύποι και οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και το κόστος διαχείρισης απορριμμάτων για τους ΟΤΑ λόγω του πρόσθετου εσόδου από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο.

Ε. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ

1.Ενεργειακή αποδοτικότητα

Με τη συγκρότηση επιτροπής επιταχύνεται η διαδικασία διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου ανταγωνιστικών διαδικασιών στην ενεργειακή αποδοτικότητα.

2.Χρηματοδότηση  Προγράμματος ΗΛΕΚΤΡΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων

• Σηματοδοτείται η νέα προσέγγιση που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση σε σχέση με τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας.
• Στο πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων προβλέπεται χρηματοδότηση των παρεμβάσεων και από τις εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO), οι οποίες θα βασίζονται στην εγγυοδοσία του Ταμείου Παρακαταθηκών κ Δανείων.
• Έτσι, του ΥΠΕΝ υποστηρίζει ότι διευκολύνει την κινητοποίηση και ιδιωτικών κεφαλαίων σε έναν τομέα με μεγάλο δυναμικό στη χώρα μας, ο οποίος θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό τους φιλόδοξους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που ολοκληρώνουμε το επόμενο διάστημα.

3. Κλάδος υποδομών ηλεκτροκίνησης

• Καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την ίδρυση και λειτουργία των Φορέων Εκμετάλλευσης υποδομών Φόρτισης Η/Ο (ΦΕΥΦΗΟ)
• Τα συναρμόδια υπουργεία θα μπορούν πλέον να καθορίσουν τις σχέσεις μεταξύ ΦΕΥΦΗΟ και λοιπών φορέων της Αγοράς Ηλεκτροκίνησης στο πλαίσιο της βέλτιστης οργάνωσης και λειτουργίας αυτής