Την ώρα που το 80% των θαλασσίων ειδών στη Μεσόγειο απειλούνται από την υπεραλίευση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, επαγγελματίες ψαράδες, οι επικεφαλής των έντεκα Φορέων Διαχείρισης Θαλασσίων Προστατευόμενων Περιοχών, εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του λιμενικού και περιβαλλοντικών ΜΚΟ κάθισαν στο ίδιο τραπέζι, προκειμένου να αναλάβουν δράση.
Στόχος η σωτηρία των Ελληνικών θαλασσών από την υπεραλίευση και η βιώσιμη ανάπτυξη της αλιείας στην Ελλάδα. Οι πλέον αρμόδιοι συναντήθηκαν στο πρώτο ελληνικό Θαλάσσιο Πάρκο, σε μία από τις μεγαλύτερες Προστατευόμενες Περιοχές της Μεσογείου για να βρουν λύσεις. Με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Thalassa στο Πατητήρι της Αλοννήσου από τις 30 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου, κατέληξαν σε συγκεκριμένη δέσμη μέτρων, την οποία και θα προτείνουν στην πολιτεία.
Στο επίκεντρο τέθηκαν η ανάγκη αυστηροποίησης των ελέγχων, η εφαρμογή της νομοθεσίας, η -σε περιπτώσεις- πλήρης απαγόρευση του ψαρέματος, η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου και η προώθηση του αλιευτικού τουρισμού. Ενώ, αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά δημιουργείται Δίκτυο Διαχειριστών των ελληνικών Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ), με στόχο τον συντονισμό και την εντατικοποίηση των δράσεων των Φορέων.
«Βλέπουμε καθημερινά το εισόδημά μας να μειώνεται λόγω της μείωσης των αλιευμάτων και αυτό έχει αρνητικές συνέπειες σε πολλές οικογένειες του νησιού μας που ζουν από το ψάρεμα», επισημαίνει ο Θεόδωρος Μαλαμαντένιας, πρόεδρος των αλιέων της Αλοννήσου, και προσθέτει: «εμείς η νέα γενιά ψαράδων κατανοούμε ότι η εφαρμογή καλών πρακτικών βιώσιμης αλιείας είναι απαραίτητη για το μέλλον του τόπου μας, το δικό μας και των παιδιών μας. Θέλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές την κληρονομιά των πατεράδων μας».
«Η συντριπτική πλειοψηφία των αλιευμάτων είναι σε κακή κατάσταση, καθώς απειλούνται από την υπεραλίευση», τονίζει από την πλευρά του ο Θανάσης Τσίκληρας καθηγητής βιολογίας ΑΠΘ, και ξεκαθαρίζει ότι «η ανάκαμψη των αποθεμάτων θα φέρει μόνο κέρδη». Όπως εξηγεί, «επιτυγχάνεται το μέγιστο κέρδος σε κατάσταση ενδιάμεσης αλιευτικής πίεσης» και συμπληρώνει, ότι «εάν μειώσουμε την αλιεία θα τριπλασιαστεί το κέρδος των ψαράδων στα επόμενα δέκα χρόνια».
«Όταν μία χώρα θέλει να κάνει διαχείριση των αποθεμάτων της πρέπει να ξέρει τι έχει», αναφέρει από την πλευρά της η Αγγελική Αδαμίδου, από το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, και τονίζει την ανάγκη πλήρους καταγραφής Αναγκαία των αλιευμάτων -σύνθεση και ποσότητα- ανά αλιευτικό εργαλείο, ανά μήνα.
«To 23% των Εθνικών υδάτων της Ελλάδας είναι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, δηλαδή περιοχές που διέπονται από αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία και απαιτείται ειδική διαχείριση», επισημαίνει ο Laurent Sourbes, συντονιστής Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου της Ζακύνθου. Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε είναι στα πρότυπα του Μεσογειακού Δικτύου MedPAN, και συνάδει με την ορθολογική διαχείριση των ΘΠΠ. Είναι στο χέρι μας να εκμεταλλευτούμε αυτό το εργαλείο, καθώς ο χρόνος είναι περιορισμένος και καλούμαστε να είμαστε άμεσοι, γρήγοροι και στις απαντήσεις έτοιμοι. Οφείλουμε να συνεργαστούμε, να σχεδιάσουμε και να πιέσουμε για την εφαρμογή της νομοθεσίας». Επιπλέον, τονίζει ότι υπάρχει η δυνατότητα να συνταχθούν τεκμηριωμένες οικονομοτεχνικές μελέτες, προκειμένου οι Φορείς να έχουν έσοδα, συμπληρωματικά με τη συμβολή της πολιτείας, για την καλύτερη λειτουργία τους και την αποδοτικότερη προστασία.
«Στόχος είναι η εφαρμογή των κανόνων για τη βιώσιμη ανάπτυξη προκειμένου να διατηρηθεί και να προστατευτεί το Φυσικό περιβάλλον, αλλά και η ανθρωπογενής δραστηριότητα», σημειώνει από την πλευρά του ο Παναγιώτης Βούρος, περιβαλλοντολόγος, τακτικό μέλος του ΔΣ του ΦΔΠΠ Κυκλάδων, και προσθέτει ότι «εάν υποστηριχθούν οι Φορείς, η απόδοση αυτού του έργου θα είναι αποτελεσματικότερη».
Οι επαγγελματίες αλιείς Νίκος Λυμπέρης και Παναγιώτης Καρανικόλας, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τονίζουν ότι «έγινε ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Οφείλουμε να κάνουμε διάλογο και να αναζητούμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις για τη βιώσιμη αλιεία και για τη διατήρηση των ισορροπιών, αποφεύγοντας την επιβολή πολιτικών που ζημιώνουν και τους επαγγελματίες, αλλά και το περιβάλλον». Επισημαίνουν δε, ότι «οποιαδήποτε απόφαση πρέπει να λαμβάνεται με βάση το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, την επιστημονική τεκμηρίωση και τις οδηγίες της Κοινής Αλιευτικής πολιτικής».
Ειδική αναφορά στις σημαντικές προοπτικές του αλιευτικού τουρισμού, ως πρότυπη δραστηριότητα βιώσιμης αλιείας, αλλά και ως οικονομική δραστηριότητα στην οποία η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορήσει στην Ευρώπη, έγιναν από τον Γιώργο Λουρδή, ιδρυτή του Fishing Trips, αλλά και από τον καπετάνιο Νικολάτο Γιώργο, ο οποίος αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι μέσω την εν λόγω δραστηριότητας, «με πολύ μικρότερες ποσότητες ψαρέματος, σε πολύ λιγότερο χρόνο, μπορούμε να αυξήσουμε σημαντικά το εισόδημά μας και να κρατήσουμε τα σκάφη μας». Ενώ, κατά τη διάρκεια του διημέρου, παρουσιάστηκαν σημαντικές δυνατότητες μόχλευσης κονδυλίων από εκπροσώπους ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Σύμφωνα με την αντιπρόεδρο του Ιδρύματος Thalassa, Βέρα Αλεξανδροπούλου, «το σπουδαιότερο απότοκο του διημέρου ήταν η ομόθυμη βούληση για τη δημιουργία Δικτύου Διαχειριστών των ελληνικών ΘΠΠ, το οποίο θα υποστηρίζει το έργο τους και θα ενισχύει τη μεταξύ τους δικτύωση και επικοινωνία», ενώ επισημαίνει τη συνέχιση της υποστήριξης δράσεων για την προστασία των ελληνικών Θαλασσών εκ μέρους του Ιδρύματος.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους ειδικούς, μεταξύ άλλων, απαιτείται η άμεση χωροθέτηση αλιευτικών δραστηριοτήτων (επαγγελματικών και ερασιτεχνικών) σε ΘΠΠ, η θεσμοθέτηση ρυθμίσεων αλιείας, η επαναφορά της ερασιτεχνικής άδειας αλιείας, ο έλεγχος και η αποτελεσματική φύλαξη των ΘΠΠ -με εντονότερη συνεργασία και ευελιξία – ΦΔΠΠ, ψαράδες, διευθύνσεις αλιείας, λιμεναρχεία, αρμόδιες υπηρεσίες – και η απόλυτη εφαρμογή της νομοθεσίας.
Επαγγελματίες ψαράδες σημειώνουν ότι η ερασιτεχνική αλιεία πρέπει να απαγορευτεί σε όλες τις ΘΠΠ, ενώ στις νέες θα πρέπει να δοθεί μια διετής παράταση με ζώνες μη απαγόρευσης της ερασιτεχνικής αλιείας. Ειδικότερα, στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου και Βορείων Σποράδων, οι ψαράδες πρότειναν να ψαρεύουν κατά αποκλειστικότητα οι ντόπιοι παράκτιοι αλιείς για την αντιστάθμιση της απώλειας εισοδήματος από τις απαγορεύσεις, ενώ πρότειναν επίσης την απαγόρευση της μέσης αλιείας σε όλες τις ΘΠΠ.
Επιπλέον, ζητούν να εφαρμοστεί σύστημα καταγραφής και αποζημιώσεων για απώλεια εισοδήματος από θαλάσσια είδη.
Eπίσης, κρίσιμο ζητούμενο παραμένει η ολοκλήρωση των Περιβαλλοντικών Μελετών, των Διαχειριστικών Σχεδίων, και των αναγκαίων ΠΔ, ταυτόχρονη με ενημέρωση και ενεργή συμμετοχή των Φορέων Διαχείρισης.
Εκ μέρους των Φορέων Διαχείρισης και ενόψει της διαβούλευσης που ξεκινάει στις 9 Οκτωβρίου με το ΥΠΕΝ, ζητήθηκε να παραμείνει το σημερινό καθεστώς λειτουργίας των ΦΔΠΠ με αυτοτελή και μόνιμη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, η ολοκλήρωση της έγκρισης και δημοσίευσης των κανονισμών Λειτουργίας τους και των Κανονισμών Λειτουργίας των ΔΣ, ενώ εκκρεμεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης των προϋπολογισμών και απόδοσης χρημάτων στους νέους ΦΔΠΠ.
Σημειώνεται τέλος ότι στη Συνάντηση Εργασίας συμμετείχαν εκπρόσωποι των Φορέων Διαχείρισης από τις παρακάτω Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές: 1) Αλοννήσου Β. Σποράδων, 2) Ζακύνθου, 3) Θερμαϊκού Κόλπου, 4) Βόλβης – Χαλκιδικής, 5) Δέλτα Νέστου – Βιστωνίδας – Ισμαρίδας και Θάσου, 6) Έβρου και Σαμοθράκης, 7) Ευβοίας, 8) Καρπάθου Σαρίας, 9) Κυκλάδων, 10) Κορινθιακού Κόλπου και 11) Κάρλας – Μαυροβουνίου -Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου – Δέλτα Πηνειού.
